Okul müdürünün yönetsel davranışlarının akademik başarıyla ilişkisi

Abstract

Bu araştırma, okul müdürünün yönetsel davranışları ile öğrencilerin akademik başarıları arasındaki ilişkiyi öğretmen görüşlerine dayalı olarak incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmada, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara İli Altındağ, Çankaya, Gölbaşı, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle ilçelerinde bulunan toplam 79 resmi ortaokuldan 1208 öğretmen yer almış ve 7514 öğrencinin akademik başarılarına ilişkin puanlar kullanılmıştır. Çalışmada, araştırmacı tarafından geliştirilen `Okul Yöneticilerinin Yönetsel Davranışları Ölçeği` ile araştırmacı tarafından İngilizce'den Türkçe'ye uyarlanan `Mesleki Topluluk` ve `Öğretime Odaklanma` ölçekleri kullanılmıştır. Her üç ölçeğe ilişkin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış, sonuçlar kabul edilebilir düzeylerde çıkmıştır. Öğrencilerin akademik başarılarına ilişkin veriler ise okulların e-okul veri tabanından elde edilmiştir. Okul müdürünün yönetsel davranışlarına ilişkin algılar ortalama ve standart sapma biçiminde sunulmuş ve çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmama durumu t-testi ve tek yönlü ANOVA ile çözümlenmiştir. Ayrıca, değişkenler arasındaki birlikte değişimin incelenmesinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı tekniğinden yararlanılmıştır. Öte yandan araştırmada, bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkilerin belirlenmesinde Hiyerarşik Lineer Modelleme (HLM) ve iki-düzeyli yapısal eşitlik modellemesi (YEM) teknikleri kullanılmıştır. Verilerin istatiksel çözümlemesinden elde edilen bulgular alanyazın taramasıyla elde edilen bulgular ile karşılaştırılarak sunulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırma bulguları iki alt bölümde özetlenebilir:Öğretmenlerin, okul müdürünün yönetsel davranışlarına ilişkin algılarına yönelik bazı bulgular: (1) Araştırma bulgularına göre, okul müdürleri yönetsel davranışları çoğu zaman sergilemektedir. (2) En yüksek ortalamaya sahip yönetsel davranışlar düzenli ve güvenli bir çevre oluşturma boyutunda gerçekleşirken sınıf içi uygulamalara dahil olma davranışları en düşük ortalamaya sahiptir. (3) Okul müdürlerinin yönetsel davranışları sergileme sıklığına ilişkin görüşler kadın ve erkek öğretmenlerde benzer düzeydedir. (4) Mesleki kıdemi 30 yıl ve üzerinde olan okul müdürlerinin yönetsel davranışlarına yönelik görüşler manidar biçimde daha olumsuzken, müdürlük deneyimi 1-5 yıl arasında olan okul müdürlerine yönelik görüşler manidar biçimde daha yüksektir. (5) Okul müdürünün mevcut okuldaki çalışma süresi, yönetsel davranışları sergileme düzeyine ilişkin öğretmen algısını etkilemektedir. Okul müdürünün yönetsel davranışlarının akademik başarıyla ilişkisine yönelik bazı bulgular: (1) Okul müdürünün yönetsel davranışları sergileme düzeyi arttıkça öğretmenlerin mesleki topluluk ve öğretime odaklanma düzeyleri artmaktadır. (2) Okullar-arası ortalamalar karşılaştırıldığında, okul müdürünün yönetsel davranışları ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki öğretmenler aracılığıyla dolaylı yönde ve düşük düzeyde gerçekleşmektedir. (3) Okul müdürünün, okulu tanıma ve amaca odaklanma davranışları ile öğrenci başarısı arasındaki ilişkide öğretmenlerin yansıtıcı diyalog içerisinde olması, sorumluluğu paylaşması ve öğretime odaklanmasının aracı etkisi pozitif yönde ve düşük düzeydedir. (4) Okul müdürünün akademik gelişimi izleme davranışları ile öğrenci başarısı arasındaki ilişkide öğretmenlerin sorumluluğu paylaşma ve öğretime odaklanma düzeyi aracı etkidedir.Araştırma bulguları; okul müdürlerinin yönetsel davranışlarının öğretmenler aracılığıyla akademik başarı üzerinde dolaylı olarak olumlu etki gösterdiğini desteklemektedir. Araştırma sonucuna dayalı temel öneriler ise şunlardır: (1) Okul müdürleri, akademik başarı üzerinde daha fazla etki yaratmak için mesleki topluluk ve öğretime odaklanmaya ağırlık vermelidir. (2) Türkiye'deki değişik okullar üzerinde okul yöneticilerinin davranışları ile akademik başarı arasındaki ilişkilere dönük araştırmalar artırılmalıdır.Anahtar sözcükler: Okul Müdürünün Yönetsel Davranışları, Akademik Başarı,Mesleki Topluluk, Öğretime Odaklanma.

In this study, it is aimed to examine the relationship between the school principals' administrative behaviours and student achievement based on the teachers' responses. The research is a descriptive study in sense of relational model. This research consisted of 1208 teachers from 79 public low-secondary schools located in Altındağ, Çankaya, Gölbaşı, Keçiören, Mamak and Yenimahalle districts of Ankara in 2014-2015 education year. In addition, academic achievement scores of 7514 students were used in the research.In this study, `Principals' Administrative Behaviours Scale` developed by the researcher and `Professional Community` and `Focused Instruction` scales which are adapted from English into Turkish by the researcher were used. The validity and reliability analysis of each scale were done and it was observed that the results were at an acceptable level. The data related to student achievement has been obtained from the e-school database. The perceptions concerning the principals' administrative behaviours were presented as mean and standard deviation and diffirentiation-nondifferentiation status acording to different variables were analyzed by using t-test and one-way ANOVA. In addition, Pearson Product-Moment Correlation Coefficient were used to analyse the corelation between the variables. Moreover, Hierarchical Linear Modeling (HLM) and two-level structural equation modeling (SEM) were used in determining the direct and indirect relationships between dependent and independent variables in the research. The results obtained from the statistical analysis of the data were presented and interpreted in relation with the data obtained from literature review. The research findings can be summarized in two sub-sections:Some findings of the perceptions of teachers about their principals' administrative behaviours: (1) According to the research reasults, principals mostly have administrative behaviours. (2) While the administrative behaviours have the highest percentage in creating well-ordered and safe environment factor, the behaviours of being included in the classroom activities factor have the lowest percentage. (3) The perceptions about the frequency of administrative behaviours occured by the principals are at a similar level according to male and female teachers. (4) While the perceptions about the administrative behaviours of the principals who have been working for 30 years and more are significantly more negative, the perceptions about the principals who have job experience between 1-5 years are significantly higher. (5) The principals' duration of working at current school influence the teachers' perceptions about the level of showing administrative behaviours. Some findings about the relationship between principles' administrative behaviours and academic achievement: (1) The level of professional community and focused instruction of the teachers raises in accordance with the level of principals' administrative behaviour increases. (2) When the means of the schools are compared, the relationship between the principals' administrative behaviours and student achievement occur indirectly and at low level through teachers. (3) The mediating effect of teachers' reflective dialogue, shared responsibility and focused instruction is positive and low in the relationship between the principals' recognizing the school and focusing on the goal behaviours and student achievement. (4) The level of teachers' shared responsibility and focused instruction has a mediating effect in the relationship between the principals' behaviours of observing academic improvement and student achievement.Research findings support the fact that school principals' administrative behaviours had an indirect positive effect on academic achievement with the mediating role of teachers. The main suggestions based on the research results are as follows: (1) School principals should give priority to professional community and focused instruction in order to create more impact on academic achievement (2) The number of researches on the relationships between school principals' behaviours and academic achievement in different schools in Turkey should be increased.Keywords: Principals' Administrative Behaviour, Academic Achievement,Professional Community, Focused Instruction.