Okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zekâ düzeyine etkisi (Zonguldak ili örneği)

Abstract

Bu araştırma, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zekâ düzeyine olan etkisini, öğretmen algılarına dayalı olarak ortaya koymayı amaçlayan betimsel bir çalışmadır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde, nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Zonguldak İli ve bu ile bağlı Alaplı, Çaycuma, Devrek, Ereğli, Gökçebey, Kilimli, Kozlu ve Merkez ilçelerinde ortaöğretim kurumlarında görev yapan 2219 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında örneklem alma yoluna gidilerek 600 öğretmen çalışmaya dahil edilmiştirBu araştırmada veri toplamak amacıyla Erçetin, Potas, Açıkalın, Turan ve Bisaso (2016) tarafından geliştirilen `Okul Yöneticilerinin Kuantum Liderlik Davranışları Ölçeği` ve Erçetin, Potas ve Açıkalın tarafından daha önceki çalışmalarında geliştirilen (2001, 2004, 2007, 2009, 2010) ve bu tez için 2015 yılında yeniden kendileri tarafından uyarlanan ve kullanım izni verilen `Çok Boyutlu Örgütsel Zekâ Ölçeği` olmak üzere iki araç kullanılmıştır. Her iki ölçeğin yapısı, kuramsal olarak daha önceden test edildiğinden ve geçerliliği kanıtlandığından, bu çalışma için araştırma kapsamında olmayan 200 öğretmen üzerinde bir pilot uygulama yapılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda öncelikle geçerliğe dönük olarak Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Güvenirliklerinin belirlenmesinde Cronbach's Alpha güvenirlik katsayıları ve maddelerin birbirleri ve ölçeğin toplam puanı ile madde toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlarla, her iki ölçeğin tümünün ve alt boyutlarının geçerli ve güvenilir olduğu kanıtlanmıştır. Öğretmenlerin, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarına ve görev yaptıkları okulların örgütsel zekâ düzeyine ilişkin algılarının betimlenmesinde ortalama ve standart sapma değerleri kullanılmıştır. Daha sonra OYKLDÖ'nin ve ÇBÖZÖ'nin her bir boyutana göre, araştırma kapsamında belirlenen değişkenlerin kategorilerine düşen puanlarının normal dağılım gösterip göstermediği, Kolmogorov-Smirnov testi ile test edilmiştir. Normal dağılıma uygun olmayan puanlar için parametre dışı test istatistikleri yapılmıştır. Parametre dışı testlerde, değişkenin iki kategorisi arasında ki farklılığa bakmak için Mann-Whitney U testi, iki kategoriden fazla olduğundaki farklılığa bakmak için Kruskal Wallis testi uygulanmıştır. Normal dağılım gösteren boyuta ise parametrik test istatistikleri uygulanmıştır. Varyansların homojenliği için Levene's testi uygulanmıştır. Araştırmada ayrıca okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zekâ düzeyine etkisini belirlemek amacıyla örgütsel zekâ düzeyinin bağımlı değişken olarak ele alındığı çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır.Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre, öğretmen görüşlerine dayalı olarak, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarını çoğu zaman gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca ilişkin öğretmen algılarının, öğretmenlerin cinsiyet, branş ve kıdemlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı görülmüştür. Diğer taraftan, öğretmenlerin, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarına ilişkin algılarının, öğretmenlerin eğitim düzeyine bağlı olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığı izlenmektedir. Lisans mezunu öğretmenlerin, önlisans ve yüksek lisans ve doktora mezunu öğretmenlere oranla okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarına ilişkin daha olumlu bir algıya sahip oldukları görülmüştür. Araştırmada, öğretmenlerin görev yaptıkları okulların örgütsel zekâ düzeyine ilişkin algılarının yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Araştırmada ayrıca, öğretmenlerin görev yaptıkları okulların örgütsel zekâ düzeyine ilişkin algılarında, öğretmenlerin cinsiyetlerine, branşlarına ve kıdemlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zekâ düzeyini yordayıp yordamadığının belirlenmesine dönük olarak elde edilen bulgulara göre, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının örgütsel zekâ düzeyini yüksek düzeyde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir ifadeyle, okul yöneticilerinin kuantum liderlik davranışlarının, örgütsel zekâ düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu söylenebilir.Anahtar sözcükler: Kuantum fiziği, kuantum liderlik, zekâ, örgütsel zekâ, liderlik

The current research is a descriptive study which aims to determine the impact of quantum leadership behaviours of school principals on the organizational intellegence level according to the perceptions of teachers. The study is designed with correlational survey models. The target population of the study consists of 2219 teachers who teach at upper-secondary schools located in the province of Zonguldak and the districts of it, Alaplı, Caycuma, Devrek, Eregli ,Gökçebey, Kilimli and Kozlu in the academic year 2015/2016. 600 teachers have been included in the sampling size. Two scales, ''The Quantum Leadership Behaviours of School Principals'' which is developed by Erçetin, Potas, Açıkalın, Turan and Bisaso (2016) and 'Multi-Dimensional Organizational Intelligence'' which is developed in their previous studies (2001, 2004, 2007, 2009, 2010) and updated by Erçetin, Potas, and Açıkalın for this thesis in 2015 have been used in order to gather data. Necessary permits have been taken so as to use the scales. Since the construct validity was tested and proved hypotheticly beforehand, a pre-testing was held with the participation of 200 teachers who were not included in the sampling. Regarding the data which were obtained confirmatory factor analysis (CFA) was conducted. The goodness of fit indexes generated by CFA verified the items of scales. The Cronbach's Alpha reliability coefficients and item total correlations were calculated for each item and the total score of the scale. As a result, it was ensured that the scales and their sub dimensions were reliable and valid. In order to determine the perception of teachers about the quantum leadership behaviours of principals and the organizational intelligence level of their current schools, arithmetical mean and standard deviation were used. Then, Kolmogorov-Smirnov test was conducted to find out whether the socres of variables in their groups were distributed normally or not in each dimensions of QLBSP and MOI scales. Non parametric methods were used for the items which are not distributed normally. In non parametric tests, Mann Whitney U was used to test the difference variable between two categories, Kruskal Wallis was used to test the difference of variable among more than two categories. Parametric test were used for normally distributed ones. Levene's test was also used fort he homogeneity. Moreover, regression analysis, in which organizational intelligence level was taken as dependent variable, was used in order to determine the predictivity level of quantum leadership behaviours on organizational intelligence level. According to the findings of the study, it is concluded that school principals mostly exhibit quantum leadership behaviours based on the perceptions of teachers' perceptions. It is understood that the perceptions of teachers do not have significant difference statistically according to gender, subject field and experience of teachers. On the other hand, it is discovered that the perceptions of teahcers about the quantum leadership behaviours of principals are differentiated significantly. Teacher who have bacholars degree have more positive perceptions than the ones who have masters and doctoral degrees. The perception of teachers about their current schools' level of organizational intelligence level is high. It is also seen that there is not a statistically significant difference in the perceptions of teachers about their current school organizational intelligence level according to their gender, subject matter field and experience. Lastly, it has been concluded that quantum leadership behaviours of principals significantly affect the organizational intelligence level. In other words, it can be said that school principals' quantum leadership behaviors are a significant predictor of organizational intelligenceKeywords: Quantum physics, quantum leadership, intelligence, organizational intelligence, leadership