Gama spektrometik yöntem ile toryumca zengin malzemelerdeki 226Ra ve 238U aktivite ölçümlerinde kullanılan analitik piklere spektral girişim yapan ?-ışınlarının incelenmesi

Abstract

Bu tezde, gama spektrometrik yöntem ile doğru ve kesin bir radyoaktivite hesabı için yapılması gereken düzeltme faktörleri incelenmiş, bu düzeltme faktörlerinden spektral girişim düzeltmesi üzerinde durulmuştur. Çünkü gama spektrometrik yöntem ile radyoaktivite ölçümünde, aynı anda örneklerde bulunan doğal radyonüklitlerden Th-232, Ra-226, U-235, U-238 ve bunların bozunma ürünleri nedeniyle karmaşık gama spektrumları elde edilir. Doğru ve hassas bir ölçüm sonucuna ulaşmak için bu spektrumların spektral çözümlenmesi ve girişim piklerinin değerlendirilmesi süreci çok önemlidir. Tez çalışmasında da, gama spektrumlarında analitik amaçlı olarak kullanılan fotopiklere bozucu etki yaparak sayım değerlerini değiştiren ve böylece yanlış bir aktivite değeri elde etmeye neden olan girişim pikleri belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, girişim yapan piklerin etkisinin Ra-226 ve U-238'un ölçülen aktivitelerinde ihmal edilmesi, önemli derecede sistematik hatalara yol açmaktadır.

In this thesis, the required correction factors are investigated for the accurate radioactivity measurement when gamma-ray spectrometry is used. Among these corrections factors spectral interference correction is mostly emphasized for the reason that when using gamma-ray spectrometry in radioactivity measurement, we obtain complex gamma spectra from the sample containing natural radionuclides Th-232, Ra-226, U-235, U-238 and with their decay products. In order to attain the accurate and precise calculation results, evaluation process for spectral analysis and interference peaks are very important. Therefore, in this thesis, the new methods for the spectral interference peaks corrections are suggested to take into account the ?-ray contributions to take analytical peaks of Ra-226 and U-238, and their decay products. The obtained results indicate that ignoring of the contribution of the interference peaks lead to the remarkably larger systematic errors for the measured activities of Ra-226 and U-238.