Öğretmen adaylarının matematiğe yönelik imajları, tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim matematik, fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği birinci ve dördüncü sınıf düzeyindeki öğretmen adaylarının matematiğe, matematikçiye, matematik öğretmenine ve matematiği öğrenen öğrenciye yönelik imajları ile matematik başarıları ve matematiğe yönelik tutumlarının nasıl olduğunu; sahip oldukları matematiğe ve matematikçiye yönelik imajları ile matematik başarıları ve matematiğe yönelik tutumlarının farklı değişkenlere (öğrenim gördükleri program, sınıf düzeyi ve cinsiyetlerine) göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini; sahip oldukları matematiğe ve matematikçiye yönelik imajları ile matematik başarı düzeyleri ve matematiğe yönelik tutum düzeyleri arasında ilişkinin olup olmadığını incelemektir. Araştırmada kısmi karma eşzamanlı birisi baskın statülü desen kullanılmıştır. Araştırmaya 424 öğretmen adayı katılmıştır. Nitel verileri toplamak için matematik için öğretmen adaylarına yönelik imaj anketi ve çizim formu, nicel verileri toplamak için matematiğe yönelik tutum ölçeği ve temel matematik başarı testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde, nicel veriler için çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) kullanılmıştır. Nitel veriler için temalar ve kodlar belirlenmiş, yüzdelere yer verilerek `çoğunlukla, nadiren, hiç` ifadeleri kullanılmış; program türü, sınıf düzeyi ve cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymak üzere analize uygun olanlar için kay-kareden yararlanılmıştır. Nitel ve nicel verileri ilişkilendirmek üzere ise analize uygun olanlar için uyum analizi yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre ilköğretim matematik öğretmenliği öğretmen adaylarının matematik başarıları ve matematiğe yönelik tutumları, fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarınınkinden yüksektir. `Matematik` sözcüğü denildiğinde öğretmen adaylarının ilk akıllarına gelen, en çok değinilen matematik konuları olmuştur. `Matematik` sözcüğü denildiğinde öğretmen adaylarının ilk akıllarına gelenler; farklı program ve cinsiyet türlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmayıp, farklı sınıf düzeylerine göre ise anlamlı bir şekilde farklılaşmaktayken, öğretmen adaylarının tamamı için matematik başarısı ve matematiğe yönelik tutum ile ilişkili çıkmıştır. `Matematik` sözcüğünü neye benzettikleri bağlamında, öğretmen adayları en çok hayata değinmişlerdir. `Matematik` sözcüğünü neye benzettikleri; farklı program türlerine, sınıf düzeylerine ve cinsiyet türlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmazken, öğretmen adaylarının tamamı, farklı program türleri ve sınıf düzeyleri bağlamında matematik başarısı ve matematiğe yönelik tutum ile ilişkili çıkmamıştır. `Matematik` sözcüğünü benzetme nedenleri bağlamında ise öğretmen adayları en çok matematiğe yönelik duygu durumuna, matematiğe yönelik duygu durumunun içerisinde ise en çok olumlu duyguya sahip olunmasına değinmişlerdir. `Matematik` sözcüğünü benzetme nedenleri; farklı sınıf düzeyleri ve cinsiyet türlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmayıp; farklı program türlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşırken, öğretmen adaylarının tamamı için matematik başarısı ve matematiğe yönelik tutum ile ilişkili çıkmıştır.Öğretmen adaylarının kendilerini matematik alanında çalışan bir bilim insanı olduklarını varsaydıklarında çalışmayı isteyecekleri konular en çok türev, sayılar ve geometri olmuştur. Kendilerini matematik alanında çalışan bir bilim insanı olduklarını varsaydıklarında çalışmayı isteyecekleri konular, öğretmen adaylarının tamamı için matematik başarısı ve matematiğe yönelik tutum ile ilişkili çıkmamıştır. Matematik alanında çalışan birer bilim insanı olduklarını varsaymaları durumunda seçtikleri konuların nedenleri bağlamında ise en çok olumlu duyguya sahip olmaya değinmişlerdir. Matematik alanında çalışan birer bilim insanı olduklarını varsaymaları durumunda seçtikleri konuların nedenleri; öğretmen adaylarının tamamı için matematik başarısı ve matematiğe yönelik tutum ile, sınıf düzeyleri için ise matematik başarısı ile ilişkili çıkmamıştır.Öğretmen adayları geçmişten bugüne düşündüklerinde seçtikleri favori matematikçiler bağlamında, öğretmenlerinden sonra, en çok Pisagor ve Cahit Arf'a değinmişlerdir. Geçmişten bugüne düşündüklerinde belirttikleri favori matematikçilerine saygı duyma nedenleri bağlamında ise en çok yararlı işler yapmasına değinmişlerdir. Geçmişten bugüne düşündüklerinde belirttikleri favori matematikçilerine saygı duyma nedenleri; öğretmen adaylarının tamamı ve sınıf düzeyleri için matematik başarısı ve matematiğe yönelik tutum ile ilişkili çıkmamıştır.Öğretmen adaylarının çizdikleri matematikçiler için cinsiyet seçimleri en çoktan en aza sırasıyla erkek, kadın, erkek veya kadından herhangi biri olmuştur. Çizdikleri matematikçilerin en çok okulda öğretmenlik yaptıklarına değinmişlerdir. Bununla birlikte matematikçi çizimlerini etkileyen yaşantı kaynakları için de en çok öğretmenlere değinmişlerdir. Kendilerini matematik öğretmeni olarak hayal ettikleri çizimlerinde ise matematik öğretmeninin en çok ders anlattığını, öğrencilerin en çok ders dinlediğini ifade etmişlerdir.Bu çalışmanın bulgularının matematik programları, matematik eğitimi, öğretmen eğitimi ve imajlar konusunda çalışma yapacak olan araştırmacılara, eğitimcilere ve politika yapıcılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

This study aims to investigate the images of first- and fourth-year elementary mathematics, science and elementary education teacher candidates about mathematics, mathematicians, mathematics teachers and students, their mathematics achievement and attitudes towards mathematics; whether their images of mathematics and mathematicians, mathematics achievement and attitudes towards mathematics vary significantly based on several variables (program of study, year of study and gender); and whether a relationship exists between their images of mathematics and mathematicians, their mathematics achievement levels and attitude towards mathematics.The study used the partial mixed concurrent dominant status design. Participants were 424 teacher candidates. Qualitative data were collected by using a mathematics image survey for teacher candidates and a drawing form, while quantitative data were collected by using a mathematics attitude scale and a basic mathematics achievement test. The quantitative data were analyzed with multivariate analysis of variance (MANOVA). For the analyses of qualitative data, themes and codes were identified, and percentages were reported for the statements `often, rarely, never`. Furthermore, Chi-square was used to reveal whether program type, year of study and gender created a significant difference. In order to associate qualitative and quantitative data, correspondence analysis was undertaken where possible. The findings showed that the mathematics success and mathematics attitudes of elementary mathematics education teacher candidates were higher than those of science and elementary education teacher candidates. The word `mathematics` was mostly associated by teacher candidates with the most common mathematics topics. These associations of `mathematics` did not vary significantly with respect to program of study or gender. On the other hand, year of study caused a significant difference in these associations, and was related with mathematics achievement and attitude for all teacher candidates. Considering their associations of the word `mathematics`, teacher candidates most frequently mentioned life. While their associations of the word `mathematics` did not vary significantly based on program type, year of study or gender, no relationship was found between mathematics achievement and mathematics attitudes of teacher candidates from different program types and years of study. When asked the reasons for their associations of the word `mathematics`, teacher candidates most commonly mentioned their feelings for mathematics, and more precisely positive feelings. While their reasons for these associations did not vary significantly with respect to year of study or gender, they varied significantly with respect to program type. For all teacher candidates, they were found to be related with mathematics achievement and attitudes.Teacher candidates stated that if they were academics working in the field of mathematics, they would want to work on derivatives, numbers and geometry. These topics did not correlate with the mathematics achievement or attitudes of teacher candidates. When asked why they chose these areas, they mostly responded by emphasizing positive feelings. Their reasons for choosing these areas did not correlate with the mathematics achievement or attitudes of teacher candidates. On the other hand, they correlated with mathematics achievement during different years of study.When asked about their favorite past and present mathematicians, teacher candidates most commonly answered Pythagoras and Cahit Arf, after their own lecturers. When asked their reasons for respecting these mathematicians, teacher candidates mostly mentioned their useful deeds. Their reasons for respecting these mathematicians did not correlate with the mathematics achievement or attitude of the teacher candidates in different years of study.When drawing mathematicians, the teacher candidates most commonly preferred to draw males, followed by females, and then either a male or female. They stated that the mathematicians they drew mostly worked as teachers at schools. At the same time, they mostly mentioned teachers when asked the sources that influenced their drawings of mathematicians. In their drawings where they imagined themselves as mathematics teachers, they most commonly represented the mathematics teacher as lecturing and students as listening to the lecture.It is supposed that the results of the study will be able to provide useful contribution for educators, policy makers, and researchers studied in math curriculum and instruction, teacher education, and images.