Kaynaştırma eğitimi programının öğretmen yeterlikleri, zihinsel engelli öğrencilerin erişileri ve sosyal uyumlarına etkisi

Abstract

Araştırmanın amacı, kaynaştırma sınıflarındaki öğretmenlere verilen eğitimin öğretmen yeterliklerine, zihin engelli çocukların erişilerine ve sosyal uyumlarına etkilerini incelemektir. Araştırmada Kaynaştırma Eğitimi Programı (KEP) Kursu alan ve almayan öğretmenlerin sınıflarındaki ilkokul üç ve dördüncü sınıf kaynaştırma ortamlarında öğrenim gören hafif düzeyde zihin engelli (HDZE) öğrencilerin ve akranlarının Türkçe ve matematik erişileri arasında anlamlı fark olup olmadığına bakılmıştır. Deney ve kontrol gruplarında yer alan HDZE öğrencilerin sosyal yeterlik ve okula uyum puanları, öğretmen yeterlik puanları arasındaki fark incelenmiştir. Ayrıca sınıf içi öğretim uygulamalarına ilişkin gözlemler, öğretmen ve veli görüşmeleri de gerçekleştirilmiştir. Yöntem olarak, nicel ağırlıklı karma yarı-deneysel desenden yararlanılmıştır. 2016-2017 öğretim yılının ikinci döneminde Ankara Altındağ ilçesinin bir semtinde yürütülen çalışma, dokuz ilkokul, on dört öğretmen, on veli ve on dördü HDZE olmak üzere 367 kaynaştırma sınıfı öğrencisi üzerinde uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen üç ve dördüncü sınıf Türkçe ve Matematik Değerlendirmeleri, Öğretmen Yeterlik Formu, Yapılandırılmış Gözlem Formu, Yarı Yapılandırılmış Öğretmen ve Veli Görüşme Formları, Uz Baş (2003) tarafından uyarlanan Walker McConnell Sosyal Yeterlik ve Okula Uyum Ölçeği (İlköğretim Versiyonu) kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde parametrik olan (Bağımsız örneklemler t-testi, eşleştirilmiş örneklemler t-testi) ve parametrik olmayan (Kruskal Wallis, Friedman, Mann Whitney U, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testleri, Genel Doğrusal Model) testler, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Güvenirlik hesaplamaları Cronbach Alpha (0,83-0,95) ve KR-20 (0,85-0,89) ile yapılmıştır. Araştırma sonucunda, sınıf öğretmenlerinin yeterlik puanlarına, HDZE öğrencilerin Türkçe ve matematik erişilerine, sosyal yeterlik ve okula uyum puanlarına göre deney ve kontrol grupları arasında anlamlı fark olmadığı bulunmuştur. Ayrıca, kaynaştırma sınıflarındaki öğrencilerin Türkçe ve matematik erişilerine göre deney grubu lehine gruplar arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür. Gözlem formu puanlarına göre KEP Kursuna katılan öğretmenlerin birinci ay ile ikinci ay öğretim uygulamaları arasında da anlamlı fark bulunmaktadır.

The purpose of this research is to determine the effect of mainstream classroom teachers' training on teacher competences, achievements and social adaptations of mentally handicapped children. Afterwards it was searched whether there were significant differences between third and fourth grade Turkish and mathematics achievements of mild mentally handicapped (MMH) students and peers studying at elementary school classrooms whose teachers received and not received Mainstream Training Program (KEP) Course. In addition, the significant differences between social competence and school adjustment of MMH students and teacher competence in experimental and control groups were investigated. Besides, observations related with instructional practices at classroom, teacher and parent interviews were conducted. As a method, quantitative dominant mixed quasi experimental design is utilized. This research has been carried out in 2016-2017 school year in the district of Altindag, the town of Ankara, with nine elementary schools, fourteen teachers, ten parents and fourteen MMH of 367 mainstream classroom students . Third and fourth grade Turkish and Mathematics Assessments, Teacher Competence Form, Structured Observation Form, Semi-structured Teacher and Parent Interview Forms developed by the researcher and Walker McConnell Social Competence and School Adjustment Scale (Elementary Version) adapted by Uz Bas (2003) were applied as data collection devices. While analyzing quantitative data parametric (independent samples t-test, paired samples t-test) and non-parametric (Kruskal Wallis, Friedman, Mann Whitney U, Wilcoxon Signed Ranks Tests, General Linear Model) tests, for qualitative data content analysis were used. In order to calculate reliability Cronbach Alpha (0,83-0,95) and KR-20 (0,85-0,89) were used. As a result, according to teacher competence scores, Turkish and mathematics achievements, social competence and school adjustment scores of MMH students, between experimental and control groups there were no significant differences detected. Additionally, with respect to Turkish and mathematics achievements of mainstream classroom students, there were significant differences between groups in favour of experimental group. Also, there was found significant difference between first and second month observation scores of the teachers participated KEP Course.