Resimli öykü kitaplarının ve kitap okuma etkinliklerinin niteliğinin beş yaş çocuklarının dil gelişimiyle ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada resimli öykü kitaplarının ve okul öncesi öğretmenlerinin büyük grup etkinliği olarak gerçekleştirdikleri kitap okuma etkinliklerinin niteliği ile okul öncesi eğitim alan alt sosyoekonomik düzeydeki beş yaş çocukların alıcı ve ifade edici dil sözcük bilgileri ve dil gelişimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma alt sosyoekonomik düzeyde beş yaş grubundaki 181 çocuk ve 21 okul öncesi öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Çocukların alıcı ve ifade edici dil sözcük bilgisi düzeylerini belirlemek için TİFALDİ; alıcı ve ifade edici dil gelişimi düzeylerini belirlemek için ise TEDİL ölçekleri kullanılmıştır. Öğretmenlerin kitap okuma etkinliklerini değerlendirmek için araştırmacı tarafından Kitap Okuma Etkinliği Öğretmen Değerlendirme Formu (KOD) geliştirilmiş; kitap merkezinde yer alan ve etkinlik sırasında okunan resimli öykü kitaplarını değerlendirmek için araştırmacılar tarafından geliştirilen Resimli Öykü Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre resimli öykü kitaplarının ve kitap okuma etkinliklerinin nitelikleri kısmen yeterli olarak bulunmuştur. Alt sosyoekonomik düzeydeki çocukların devam ettikleri okul öncesi eğitim kurumlarında resimli öykü kitaplarının niteliğinin ve kitap okuma etkinliklerinde, çocukların alıcı ve ifade edici dillerinin öğretmenler tarafından desteklenmesinin ve uygun etkinlik ortamlarının oluşturulmasının niteliği ile çocukların alıcı ve ifade edici sözcük bilgileri ve dil gelişimleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Öykünün etkili okunmasının niteliği ile alıcı ve ifade edici sözcük bilgisi ve dil gelişimi arasında ise istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunamamıştır. Beş yaş çocuklarının sözel dil performansını anlamlı olarak yordayan değişkenlerin sırasıyla ailenin aylık geliri, ailenin çocuğa kitap okuma sıklığı, çocuğun alıcı dil sözcük bilgisi, çocuğun ifade edici dil sözcük bilgisi ile öğretmenin ifade edici dili destekleme puanları olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar sözcükler: okul öncesi eğitim, kitap okuma etkinlikleri, alıcı dil gelişimi, ifade edici dil gelişimi, sözcük bilgisi, resimli öykü kitapları, çocuk edebiyatı

In this research it is aimed to examine the relationship between the qualities of read aloud activities and the picture story books with the receptive and expressive vocabulary and language development of 5-year-old children having pre-school education in a lower socioeconomical status. The research was applied with 181 children in 5 years old and 21 pre-school teachers. TIFALDI scale was used to determine the receptive and expressive vocabulary and TEDIL scale was used to determine the development of receptive and expressive language development. The Read Aloud Teacher Assessment Form was developed by the researcher to assess the read aloud activities and the Picture Story Book Assessment Scale was used to assess the picture story books read during the activity and in the book center. There is a statistically meaningful and positive relation between the quality of the supporting the children by the teachers and providing proper education environment with the receptive and expressive vocabulary and language development in the read aloud activities and quality of the picture story books. But there is not a statistically meaningful and positive relation between the quality of reading the book effective with the receptive and expressive vocabulary and language development. It is concluded that the variables predicting the spoken language performance of the 5-year-old children are, the monthly income of the family, the book reading frequency of the family to the child, the receptive vocabulary and the expressive vocabulary of the child and the supporting points of the teacher for the expressive language respectively.Keywords: preschool education, read aloud, receptive language, expressive language, vocabulary, picture story books, children's literature