Karaciğer sirozlu hastalarda osteoporoz

Abstract

ivÖZETKaraciğer hastalıkları çeşitli yollardan kemik metabolizmasını etkiler veosteoporoza neden olabilir. Bu çalışmada karaciğer sirozu tanısı konulmuş hastalarda,araya giren ve kemik metabolizmasını etkileyen osteoporoz yapabilecek diğer faktörlerolmaksızın, doğrudan hepatosellüler yetmezliğe bağlı osteoporoz sıklığı ve şiddetininaraştırılması amaçlanmıştır.Çalışma grubu 40 karaciğer sirozlu hastadan oluşturuldu. Hastaların 14'ü kadın,26'sı erkek olup, yaşları 49±18 yıldı. Kontrol grubu yaş ve cins uyumlu 22 sağlıklıerişkinden oluşturuldu. Tüm vakalarda lomber vertebra (L1-4) ve femur boynunda,kemik mineral yoğunluğu (BMD), çift enerji X-ışın absorbsiyometri ile g/cm²(DEXA)cinsinden ölçüldü. Yine tüm vakaların karaciğer sirozu ve osteoporoza ait biyokimyasalparametrelerine bakıldı.L1-L4 vertebra BMD karşılaştırıldığına hasta grubunda T değeri ortalama-2.44±1.30 g/cm² ve kontrol grubu -0.54±1.40 g/cm² olup, fark istatistiksel olarak anlamlıbulundu (p=0.001). Child evresine göre gruplar T değerine göre kendi arasındakarşılaştırıldığında, aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p= 0.038).Hasta ve kontrol grubu biyokimyasal değerler açısından karşılaştırıldığında, ikigrup arasında kronik karaciğer hastalığı ve buna bağlı osteoporoza ait farklılıklarizlenmekteydi. Buna göre hastaların serum bilirubin, AST, ALT, GGT, PT, ALP, kemiğespesifik ALP, idrarda DPD düzeylerinin ortalaması kontrol grubuna göre anlamlı olarakyüksekti. Serum albumin, P, Mg ve düzeltilmiş Ca, 25 (OH) D-vitamini, kadınların FSHve erkeklerin sT ortalaması hesaplandığında kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşükbulunmuştur. Hastaların BMD değeri ile albumin arasında pozitif korelasyon (r= 0,351),total bilirubin arasında negatif bir korelasyon (r= -0.346), PT arasında negatif önemsizkorelasyon (r= -0.111) saptandı.Sonuçlar, karaciğer sirozlu hastalarda osteopeni ve osteoporozun sık görüldüğünü,sirozun osteoporoz için doğrudan bir risk faktörü olduğunu ve siroz ilerledikçeosteoporozunda ilerlediğini göstermektedir. Erken tanı ve tedavi hastaların yaşamstandardını artırabileceği sonucuna varıldı.Anahtar kelimeler: Karaciğer sirozu, osteopeni, osteoporoz, DEXA

vSUMMARYLiver diseases effect bone metabolism in different ways that can lead toosteoporosis. In this study, we aimed to investigate the existence and severity ofosteoporosis related to hepatocellular failure in patients diagnosed as hepatic cirrhosisand without any known bone disease and without any interfering factor that can effectbone metabolism.The study group consisted of 40 (26 males and 14 females mean age : 49 ± 18years ) hepatic cirrhosis patients. The control group was composed of 22 similarly age-and sex-matched healthy subjects. Lumbar vertebra (L1-4) and femur neck bone mineraldensity (BMD), were measured with dual energy X-ray absorptiometry (DXA) g/cm² inall cases. Biochemical variables, related to osteoporosis and liver cirrhosis were checkedin all cases.L1-4 vertebra BMD T scores of the patient and control groups were -2.44 ± 1.30g/cm² and -0.54 ± 1.40 g/cm² in order and the difference was statistically significant(p=0.001). When the groups were compared according to T scores in case of Childscoring, there was also statistically significant differences between groups (p = 0.038).When the patient and control groups were compared in terms of biochemicalvariables; differences were found to be related to liver cirrhosis and cirrhosis relatedosteoporosis. Serum levels of bilirubin, AST, ALT, GGT, ALP, PT, bone specific ALP,urinary deoxypridinolin levels of cirrhosis group were statistically higer than controls.Serum levels of albumin, P, Mg, corrected Ca, 25 (OH) Vit D, FSH in females and freetestosterone in males found statistically low in the patient group. Statistical analysisrevealed a positive correlation between BMD and serum albumin levels (r = 0.351),negative correlation between BMD and serum total bilirubin levels (r = -0.346), and aweak negative insignificant correlation between BMD and PT levels (r = -0.111).Osteopenia and osteoporosis are common in liver cirrhosis. The results showedthat cirrhosis might be a direct risk factor for osteoporosis, and severity of osteoporosisincreased with severity of liver cirrhosis. Early diagnosis and treatment may improve lifestandard of such patients.Key Words: Liver cirrhosis, osteopenia, osteoporosis, DXA