Film-ekran, dijitize film-ekran ve dijital radyografi sistemlerinde hasta dozu ve görüntü kalitesi optimizasyonu

Abstract

Dijital radyografi görüntüleme sistemlerinin analog film-ekran sistemlerine göre avantajı yanlış ışınlama parametreleri kullanılmasından kaynaklanan tekrar çekimlerini önemli ölçüde azaltmasıdır. Böylelikle hastaların gereksiz ışınlamaları önlenmiş olur. Ayrıca sayısal görüntülemelere uygulanan algoritmalar ile görüntü kalitelerinin arttırılması mümkündür.Ancak, dijital sistemlerde radyasyon dozu-detektör yanıtının doğrusal olması herhangi bir incelemedeki hasta dozunu önemli ölçüde arttırabilir. Bu bağlamda radyasyon dozu görüntü kalitesi optimizasyonunun birçok klinik inceleme için yapılması gerekmektedir. Dozimetrik ve görüntü kalite ölçümleri hastalar yerine fantomlar kullanılarak gerçekleştirilir. Genel olarak radyografik incelemeler için fantom giriş dozunun ölçülmesi yaygın olarak kullanılan bir tekniktir, ancak görüntü kalitesinin spesifik bir parametresinin ölçülmesine yönelik bir çok tasarım olması fantom seçimini kritik hale getirir. Bu tez çalışmasında farklı klinik incelemelerde alınan hasta cilt dozlarının saptanması, hümanoid fantomlarda ve vücudun değişik organlarının benzeşimini veren PMMA ve ANSI tabakalarında giriş radyasyon dozlarının ölçülmesi ile araştırılmıştır. Görüntü kaliteleri, hümanoid fantomlarda gerçekleştirilen farklı yapıların görüntü kontrastlarından, PMMA ve ANSI fantomlarında ise bu fantomlar arasına yerleştirilen değişik görüntü kalite kontrol fantomları ile değerlendirilmiştir. Basit tasarımdaki PMMA ve ANSI fantomlarının tasarımları kompleks olan hümanoid fantomlara göre kullanımları karşılaştırılmıştır ve spesifik klinik incelemelerine en uygun görüntü kalitesi fantomları saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Film-Ekran, dijitize, dijital radyografi, hasta dozu, hümanoid fantom, görüntü kalitesi.

The advantages of digital radiographic imaging systems over the analog film/screen systems are the reduction of retakes occurring from the inappropriate handling of exposure parameters. Thus, the unnecessary exposure of the patients are avoided, Beside, the improvement of the image quality through the application of suitable algorithms to digital images are possible. However the linear relationship of radiation dose-detector response of digital systems may increase the patient radiation dose for a specific exam. Thereforthe radiation dose to image quality balance has to be done correctly for the majority of the clinical examinations. Dosimetric and image quality measurements are usually made by using phantoms instead of patients. In general, measurements of phantom entrance dose is a well-accepted technique for the radiographic examinations, but the presence of various phantoms designed for the measurement of a specific parameter of image quality requires a careful evaluation of phantom selection. In this thesis, the amount of patient skin doses received at various clinical examinationswere investigated by measuring the entrance radiation doses for humanoid phantoms and also for the PMMA and ANSI phantoms simulating the different organs of humans.Image qualities were found from the image contrast of different structures of humanoid phantoms and from the evaluation of various image quality control phantoms placed into the PMMA and ANSI phantoms. The use of PMMA and ANSI phantoms having simple designs were compared with the use of complex humanoid phantoms and selection of most appropriate quality control phantom for a specific clinical exam were carried out.Keywords: Screen-Film, digitalization, digital radiography, patient dose, humanoid phantom, image quality.