Çocukluk çağı serebral arteriyel ve sino-venöz tromboz gelişiminde faktör V Leiden, protrombin G20210A mutasyonları, plazminojen aktivatör inhibitör-1 gen polimorfizminin rolü

Abstract

ÖZET ÇOCUKLUK ÇAĞI SEREBRAL ARTERİYEL VE SİNO-VENÖZ TROMBOZ GELİŞİMİNDE FAKTÖR V LEİDEN, PROTROMBİN G20210A MUTASYONLARI, PLAZMİNOJEN AKTİVATÖR İNHİBİTÖR-1 GEN POLİMORFİZMİNİN ROLÜ. Dr. H. Emel Özyürek, Pediatrik Hematoloji Ünitesi, Yan dal Uzmanlık Tezi, 2002 Ankara. Bu çalışmanın amacı, Faktör V Leiden (Faktör V 1691 G-A, FVL), Protrombin G20210A (PT G20210A) mutasyonları, plazminojen aktivatör inhibitör-1 (PAI-1) 4G/4G genotipinin, altta yatan hastalıklarla birlikte, çocukluk çağı serebral trombozlarındaki rolünü belirlemekti. A. FVL, PT G20210A mutasyonları ve 4G/4G genotipi toplam 104 serebral trombozlu çocukta ve akraba olmayan sağlıklı kontrollerle karşılaştırılarak çalışıldı. 1. FVL mutasyonu 104 çocuğun 19'unda (%18,3) ve 81 kontrolün 6'sında (%7,4) pozitif olarak bulundu. Bu iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı idi (OR: 8,9 %95 Cl: 0,05-0,65). 2. PT G20210A mutasyonunun pozitifliği, hasta grubunda (%4,9) kontrollere göre (%2,5) istatistiksel olarak farklı değildi (OR: 0,7 %95 Cl: 0,78-0,8). 3. Serebral trombozlu 56 çocuktan 13 'ünde (%23,2) ve 281 kontrolün 73'ünde (%26) 4G/4G genotipi mevcuttu. Bu iki grup arasında istatiksel olarak önemli fark bulunmadı (OR: 0,95 %95 Cl: 0,44-2,39). Hasta grubunu oluşturan çocuklarda FVL mutasyonuna, PAI-1 4G/4G genotipinin eşlik etmesinin serebral tromboz gelişme riskini daha fazla arttırmadığı görüldü. B. ilk sırada enfeksiyon (%22) olmak üzere, hastaların %54,8'inin en az bir tane altta yatan hastalığı vardı. İkinci önemli altta yatan hastalık perinatal hipoksiydi (%8,7). Serebral trombozlu 12 yenidoğanın 9'unda (75%) perinatal hipoksi vardı. Hasta grubumuzda konjenital kalp hastalığı da üçüncü sırada yer alıyordu (%7,7). Çalışmamızda, erkek hastaların sayısı kız hasta sayısından yaklaşık iki kat daha fazla olmakla birlikte, bunun önemi henüz anlaşılamadı. Beklendiği üzere, bu çalışmada serebral arteriyel trombozlar (%87,5) serebral tromboz hastalarının çoğunluğunu oluşturdu. Sonuç olarak; A. FVL mutasyonu çocukluk çağı serebral tromboz gelişiminde genetik bir risk faktörü olarak saptanmasına rağmen, PT G20210A mutasyonu ve PAI-1 4G/4G genotipinin rolü olmadığı gösterildi. B. Altta yatan hastalıklar, hastaların en az yarısında serebral tromboz gelişiminden sorumlu idi. Bu hastalıklardan enfeksiyon, perinatal hipoksi gibi bazıları önlenebilrse, serebral tromboz sıklığı düşebilir. Anahtar kelimeler: serebral tromboz, faktör V Leiden, protrombin G20210A, plazminojen aktivatör inhibitör-1, etiyoloji IV

ABSTRACT THE ROLE OF FACTOR V LEIDEN, PROTHROMBIN G20210A MUTATION AND PLASMINOGEN ACTIVATOR INHIBITOR-1 GENE 4G/5G POLYMORHISM IN DEVELOPMENT OF CHILDHOOD CEREBRAL ARTERIAL AND SINO-VENOUS THROMBOSIS. H. Emel Ozyurek, MD, Thesis in Pediatric Hematology, 2002, Ankara. The purpose of this study was to evaluate the role of wellknown genetic risk factors along with the underlying disorders, in development of childhood cerebral thrombosis. A. Factor V Leiden (FVL), Prothrombin G20210A (PT G20210A) mutations and plasminogen activator inhibitor-1 (PAI-1) 4G/4G genotype were studied in a total of 104 children and compared with unrelated healthy controls. The results were: 1. FVL mutation was found to be positive in 19 out of 104 patients (18.3%) and 6 of 81 controls (7.4%), and the difference in the frequencies was statistically significant (OR: 8.9 95% CI:0.05-0.65). 2. The frequency of PT G20210A mutation was insignificantly higher in patient group (4.9%) than control (2.5%) (OR: 0.7 95% CI: 0.78-0.8). 3. Of 56 children with cerebral thrombosis, 13 had 4G/4G genotype (23,2%) while of 281 healthy control 73 had (26%), and the difference in the frequencies was not statistically significant (OR: 0.95 95% CI: 0.44-2.39). No additional risk was detected when combined effect of FVL and PAI-1 4G/4G genotype was further analysed in the patient group. B. 54.8% of the patients had at least one underlying factor, the most common of which was infection (22%). The second important underlying disorder was perinatal hypoxia (8.7%); 9 out of 12 (75%) newborn patients developing thrombosis had this disorder. Another factor may be congenital heart disease (7.7%). In this study, the number of male patients were twice as many as female, although the significance of which is not known right now. As expected, cerebral arterial thrombosis made up of the largest group of the cerebral thrombosis in this study (87.5%). In conclusion: A. FVL mutation was found to be a genetic risk factor for development of childhood cerebral thrombosis while no associaton was found with PT G20210A and PAI-1 4G/4G genotype in this study. B. Underlying disorders were responsible for development of cerebral thrombosis in at least half of the patients. Therefore incidence of cerebral thrombosis may decrease, if some of them can be prevented. Keywords: cerebral thrombosis, factor V Leiden, prothrombin G20210A, plasminogen activator inhibitor-1, etiology