Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde izole edilen streptococcus pneumoniae suşlarının antibiyotik direnç, serotip ve penisilin bağlayan protein profilleri

Abstract

ÖZET Yenişehirli, G., Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde izole edilen Streptococcus pneumoniae suşlarının antibiyotik direnç, serotip ve penisilin bağlayan protein profilleri: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dab, Uzmanlık tezi, Ankara, 2002. Pnömokoklarda, penisilin ve çoklu ilaç direnci, gün geçtikçe büyüyen bir sorundur. Penisilin bağlayan proteinlerde, (PBP) meydana gelen değişiklikler, B-laktamlara olan afinitede azalmaya sebep olarak penisilin direncine yol açar. Bu çalışmada, çeşitli Minik örneklerden izole edilen 212 S. pneumoniae susunun penisilin, eritromisin, sefaklor, sefotaksim, rifampin, vankomisin, tetrasiklin, kloramfenikol ve siprofloksasin duyarlılıkları agar dilüsyon metoduyla belirlendi. Penisilin, eritromisin, sefaklor, sefotaksim, rifampin, tetrasiklin, kloramfenikol ve siprofloksasin dirençleri sırasıyla %7.08, %13.7, %17.5, %2.3, %2.1, %18.9, %2.3 ve %1 olarak bulundu. Vankomisin direncine ise, rastlanmadı. Penisilin orta dirençli ve dirençli S. pneumoniae izolatlan (n=103) kapsüler şişme testiyle (Quellung reaksiyonu) serotiplendirildi. Bu suşlar serotiplendirüdiğinde 21 susun, serotip 19'a ait olduğu saptandı. Belirlenen diğer serotipler ve n sayılan: 23 (n=17), 9 (n=8), 14 (n=5), 6 (n=5), 3 (n=4), 15 (n=3), 8 (n=2), 1 (n=2), 20 (n=2). Serotip 4, 5, 7, 10, 22 ve 33'e ait birer izolat bulundu. Yirmi altı izolat ise, kullanılan antiserumlarla serotiplendirilemedi. Dirençli ve orta dirençli S. pneumoniae izolatları, PBP2B analizleri ile 5 farklı grupta (A-E), PBP2X analizleri ile 12 (A-L) farklı grupta toplandı. PBP gen profilleri; antirnikrobiyal direnç profilleri ile kombine edildiklerinde izolatlar 56 farklı gruba ayrıldı. Aynı serotipe ait pnömokok kolatiarının, farkü PBP gen profilleri göstermesi, penisilin dirençli pnömokokların epidemiyolojik incelemelerinde serotiplendirmenin kullanışlı bir yöntem olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte, farklı serotiplere ait pnömokokların benzer PBP2B ve/veya PBP2X gen profili göstermesi, değişmiş PBP genlerinin pnömokoklar arasında horizontal transferle yayıldıklarım düşündürmektedir. PBP gen profillerine göre B3, B50, B64, B80, ve C32 izolatlan uluslararası klon CSR14-10'a; ve B8, B55, B68, B70, B78, B81, B89 ve C81 izolatları ise klon Spain9V-3'e benzer bulundu. İncelenen dirençli pnömokok genotipleri arasında büyük farklılıklar tespit edilmesine rağmen, izolatların bir kısmında klonal suşlarla olan ilişkinin gösterilmesi, toplumda dirençli klonların yayıldığına işaret etmektedir. Anahtar sözcükler: S. pneumoniae, antirnikrobiyal direnç, serotiplendirme, PBP2B ve 2X profilleri.

IV ABSTRACT Yenişehirli, G., Antibiotic resistance, serotype and penicillin binding protein profiles of S. pneumoniae isolated in Hacettepe University Hospital. Hacettepe University Faculty of Medicine, Microbiology and Clinical Microbiology Department, Ankara, 2002. The emergence of penicillin and multidrug resistant pneumococci has become a global concern. The mechanism of penicillin resistance in pneumococci involves production of altered forms of penicillin binding proteins (PBPs), reducing their affinity for (3-lactams. In this study, in vitro susceptibilities of 212 5. pneumoniae strains, isolated from different clinical specimens, to penicillin, erythromycin, cefaclor, cefotaxime, rifampin, vancomycin, tetracycline, chloramphenicol and ciprofloxacine were tested by agar dilution method. Overall percentages of penicillin, erythromycin, cefaclor, cefotaxime, rifampin, tetracycline, chloramphenicol and ciprofloxacine resistance were 7.08, 13.7, 17.5, 2.3, 2.1, 18.9, 2.3 and 1, respectively. Vancomycin resistance was not detected. All penicilin intermediate and resistant S. pneumoniae strains (n=103) were serotyped with capsular typing test {Quellung reaction). Serotyping of the isolates revealed serotypes 19 (n=21), 23 (n=17), 9 (n=8), 14 (n=5), 6 (n=5), 3 (n=4), 15 (n=3), 8 (n=2), 1 (n=2), 20 (n=2) and serotypes 5, 10, 33, 22, 7, and 4 as single isolates. Twenty six S. pneumoniae isolates failed to be serotyped by the antisera set used. PBP2B gene analysis revealed 5 different profiles (A-E), while PBP2X gene analysis divided the 103 pneumococci into 12 distinct groups (A-L). When PBP gene profiles were combined with antimicrobial resistance profiles, 56 different groups were obtained. Since some isolates with the same serotype, revealed different PBP gene profiles, it can be concluded that serotyping pneumococci is not a very useful tool for epidemiological investigation of penicillin resistant pneumococci. It was also observed that pneumococci with different serotypes had similar PBP2B and/or PBP2X gene profiles, suggesting the horizontal transfer of altered PBP genes among pneumococci. According to PBP profiles it was also observed that the strains B3, B50, B64, B80, and C32 were related to the international clone CSR14-10; and the strains B8, B55, B68, B70, B78, B81, B89 and C81 were related to the clone Spain9V-3. Although there seems to be a large diversity among the tested resistant genotypes of pneumococci, the demonstration of some clonal relation in a part of the tested strains may indicate a possible dissemination of these resistant clones in the population. Key words: S. pneumoniae, antimicrobial resistance, serotyping, PBP2B and 2X profiles