Behçet Hastalığı ve Ailesel Akdeniz Ateşi`nde anjiotensin konverting enzim polimorfizminin sıklığı ve klinik bulgularla ilişkisi

Abstract

ÖZET Behçet hastalığı (BH) ve ailesel Akdeniz ateşi (AAA), ülkemizin de içinde bulunduğu coğrafi bölgede sık rastlanan etiolojileri belirsiz genetik geçişli hastalıklardır. Benzer semptomları sergileyebilmeleri ve nötrofil hiperfonksiyonu gibi ortak patogenetik özellikler göstermelerinden dolayı bu iki hastalık arasında ilişki olabileceği ileri sürülmüştür. Renin anjiotensin sistemi (RAS) damar fonksiyonları üzerinde önemli düzenleyici roller oynamaktadır. RAS'nin proinflamatuvar etkilerinin de bulunduğu birçok araştırıcı tarafından ortaya konulmuştur. Angiotensin konverting enzim (ACE) genindeki delesyon (D) veya insersiyon (I) polimorfizmleri, plazma ACE düzeyindeki varyasyonun yaklaşık %50'sinden sorumludur. Bu bilgiler doğrultusunda, BH ve AAA'nin patogenezlerini açıklamaya yönelik olarak bu iki hastalıkta ACE gen polimorfizminin sıklığını araştırdık. Çalışmaya 90 Behçet hastası (E/K: 49/41, ortalama yaş: 36.9±10.6 yıl), 50 AAA hastası (E/K: 25/25, ortalama yaş: 31.0±10.2 yıl) ve 30 sağlıklı gönüllü (E/K: 15/15, ortalama yaş: 31.2±7.1 yıl) dahil edildi. DD, İD ve II polimorfizmlerinin sıklıkları sırası ile Behçet hastalarında 22 (%24.5), 56 (%62.2) ve 12 (%13.3), AAA hastalarında 12 (%24), 28 (%56) ve 10 (%20), sağlıklı kişilerde ise 9 (%30), 16 (%53.3) ve 5 (%16.7) olarak saptandı. Gruplar arasında istatistiksel fark yok idi. Bundan sonraki aşamada ACE gen polimorfizminin BH'nın farklı klinik bulgularına olan etkisini incelemek amacıyla BH olan kişiler oküler, nörolojik ve vasküler tutulumun varlığına göre farklı alt gruplara ayrıldı ve DD, İD ve II genotiplerinin frekansları bu alt gruplar arasında karşılaştırıldı. Ancak alt gruplar arasında da anlamlı fark olmadığı gözlendi. Son olarak vasküler tutulumu olan Behçet hastalarında ACE gen polimorfizmi ile tutulumun şiddeti arasındaki ilişki irdelediğinde, DD, İD ve II polimorfizmlerinin sıklıkları sırası ile `hafif vasküler tutulum olan hastalarda 3 (%27.7), 5 (%45.5) ve 3 (%27.3), `ağır` vasküler tutulum olan hastalarda ise 4 (%33.3), 8 (%66.7) ve 0 (%0) olarak görüldü. Bir başka deyişle `ağır` vasküler tutulum sergileyen Behçet hastalarının tamamında, daha yüksek serum ACE düzeyi ile ilişkili olan D alleli mevcut idi. Ancak bu sonuç da istatistiksel anlamlılığa ulaşmadı. Bu çalışmamızda elde ettiğimiz bulgular ACE gen polimorfizminin BH ve AAA patogenezlerinde doğrudan bir rol oynamadığını düşündürmektedir. D alleli ile BH'ndaki vasküler tutulumun klinik seyri arasındaki ilişkiyi daha güvenilir olarak ortaya koymak için daha geniş çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar sözcükler: Behçet hastalığı, ailesel Akdeniz ateşi, anjiotensin konverting enzim

ABSTRACT Behcet's disease (BD) and familial Mediterranean fever (FMF) are genetic disorders of obscure etiology which affect the ethnic populations living in similar geographical area. Both diseases can present some common clinical manifestations. Furthermore, unbalanced activation of granulocytes have been documented in both conditions. Accordingly a pathogenetic association between those disorders has been previously proposed. Renin angiotensin system (RAS) plays important regulatory roles in the function of blood vessels. Many experimental data have suggested that the RAS also participates in immune and inflammatory responses. About 50% of the variability of plasma concentration of angiotensin converting enzyme (ACE) is determined genetically by deletion (D) or insertion (I) polymorphisms in the ACE gene. We aimed to investigate the frequency of ACE gene polymorphism in patients with BD and FMF in order to search for a common pathogenetic defect. Ninety patients with BD (M/F: 49/41, mean age: 36.9±10.6 years), 50 patients with FMF (M/F: 25/25, mean age: 31.0±10.2 years) and 30 healthy controls (M/F: 15/15, mean age: 31.2±7.1 years) were enrolled in this study. The frequencies of DD, ID and II genotypes were 22 (24.5%), 56 (62.2%), and 12 (13.3%), respectively in BD; 12 (24%), 28 (56%), and 10 (20%), respectively in FMF; and 9 (30%), 16 (53.3%), and 5 (16.7%), respectively in healthy controls. There was no statistically significant difference between the groups. We also investigated a possible association between ACE gene polymorphism and clinical manifestations of BD. Accordingly patients in BD group were divided according to the presence of ocular, neurological and vascular involvement. However, there was again no significant difference. We further investigated the frequencies of D and I alleles regarding the severity of vascular involvement in BD. DD, ID and II genotypes were present in 3 (27.7%), 5 (45.5%), and 3 (27.3%), respectively in BD patients with `mild` vascular involvement; and 4 (33.3%), 8 (66.7%), and 0 (0%), respectively in BD patients with `severe` vascular involvement. Therefore, the D allele of ACE gene, which is associated with higher plasma ACE levels, was present in all of the individuals with `severe` vascular involvement. However, the difference failed to reach statistically significant level. Our results demonstrated that ACE gene polymorphism does not seem to play major roles in the pathogenesis of BD or FMF. Further studies are needed to reach more dependable conclusions regarding the association between the D allele and clinical severity of vascular manifestation in BD. Key words: Behcet's disease, familial Mediterranean fever, angiotensin converting enzyme