Antrasiklin grubu ilaçların kardiyotoksik etkilerinin erken dönemde belirlenebilmesi amacıyla troponin-T kullanımı ve bu grup ilaçların aritmojenik etkileri

Abstract

IV ÖZET Kılıçkap S., Antrasiklin grubu ilaçların kardiyotoksik etkilerinin erken dönemde belirlenebilmesi amacıyla troponin-T kullanımı ve bu grup ilaçların aritmojenik etkileri. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Uzmanlık Tezi, Ankara, 2003. Bu çalışmada, serum kardiyak troponin-T (cTnT) ölçümünün antrasiklin grubu ilaçların kardiyotoksik etkilerinin erken dönemde belirlenmesinde kullanılıp kullanılamayacağı ve bu grup ilaçların aritmojenik etkilerini araştırdık. Çalışmaya 65 hasta katıldı. Bu hastaların 41 'i (% 63) çalışmayı tamamladı. Tüm hastalardan tedavi öncesi ve sonrasında ekokardiyografî ve 24 saatlik EKG kayıtlan elde edildi. Tedavi öncesi, ilk kür ve tedavi sonrası serum cTnT düzeyleri ölçüldü. Sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu (SVEF), fraksiyonel kısalma (FK), sol ventrikül diyastol ve sistol sonu çaplan, sol ventrikül septum ve arka duvar kalınlığı, erken tepe akımı hızının atriyal akım hızına oram (E/A oram), izovolemik gevşeme zamanı (IVRZ) ve E deselerasyon zamanı ekokardiyografîk yöntemlerle ölçüldü. Tedavi sonrasında hastaların hiçbirinde SVEF ve FK'da değişiklik olmadı. E/A oram tedavi sonrasında azaldı ve bu azalma, yaşı çalışmaya katılan hastaların ortalamasının üzerinde olgularda (>44 yaş) daha belirgindi. E/A oram azalan hastalarda IVRZ'nın uzamış olduğu izlendi. Serum cTnT düzeyi 14 hastada (%34.1) yüksek olmasına rağmen sadece 1 hastada patolojik düzeyde (>0.10 ng/ml) yüksek olarak bulundu (%2.4). Tedavi tamamlandıktan sonra ölçülen serum cTnT düzeyi tedavi öncesi ve ilk kür sonrası değerler ile karşılaştırıldığında anlamlı derecede daha yüksekti (p<0,05). Serum cTnT düzeyi değişmeyen hastalarla karşılaştırıldığında, yaşlan çalışmaya katılan hastaların yaş ortalamasının altında olan (<44 yaş) ve serum cTnT düzeyi artan hastalarda E/A oram 2 kat daha fazla azaldı (p<0,05). Ancak bu değişim diğer grupta izlenmedi. Tedavi sonrası 24 saatlik Holter kayıtlarında saptanan aritmilerin çoğu klinik olarak önemli olmamasına rağmen bir hastaya 12 sn süreli tam blok ve Mobitz tip 2 blok atakları olması nedeniyle kalıcı kalp pili takıldı. Sonuç olarak, antrasiklin grubu ilaçlar, nadir görülmesine rağmen, önemli ritm bozukluklarına neden olabilirler. Serum cTnT düzeyindeki artma genç hastalarda diyastolik fonksiyon bozukluklarını önceden gösterebilmekte, ancak tedavi süresince gelişebilen sistolik fonksiyon bozulduklarının saptanmasında yetersiz kalabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Antrasiklinler, kardiyotoksisite, ritm bozuklukları, troponin-T.

ABSTRACT Kılıçkap S., The predictive value of serum troponin-T level in the early detection of anthracycline cardiotoxicity, and evaluation of the arrythmogenic effect of these drugs by non-invasive methods. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Internal Medicine, Ankara, 2003. In this study, we sought to assess whether seram cardiac troponin-T (cTnT) level could be a useful marker for the early detection of anthracycline cardiotoxicity, and also investigated the possible arrythmogenic effects of anthracyclines. Sixty-five patients were enrolled into the study, 41 (63%) of these who completed the study were evaluable for the final analyses. Echocardiography and 24-hour Holter recording were made before and after the completion of the study. Serum cTnT levels were measured before and after the first cycle of therapy, and repeated after the completion of the study. Left ventricular ejection fraction (LVEF), fractional shortening (FS), end-systolic and end-diastolic dimensions, interventricular septal and posterior wall thicknesses at end-diastole, early peak flow/atrial flow (E/A) velocity ratio, isovolemic relaxation time (IRT), and E-wave deceleration time were measured echocardiographically. LVEF and FS did not change in any patients. E/A velocity ratio decreased after therapy, and this was more prominent in patients who were older than mean age of 44 years. In accordance with the change in E/A ratio, IRT was prolonged. Serum cTnT levels increased in 14 (34.1%) patients, however it exceeded the normal level (>0.10 ng/mL) only in 1 patient (2.4%). Serum cTnT levels measured after completion of therapy were significantly higher, compared to those measured before therapy and after the first cycle of therapy (p<0,05). In the younger group (<44 years old), there was a 2-fold decrease in the E/A ratio in patients whose cTnT levels increased during the therapy, compared to those whose cTnT levels did not change. However, this type of change was not seen in patients over the age of 44. Most of the rhythm disturbances seen in Holter analyses were clinically unimportant, however one patient underwent permanent pacemaker implantation due to complete atrioventricular block lasting 12 seconds and bouts of Mobitz type 2 block. In conclusion, although rarely encountered, anthracyclines can cause serious rhythm disturbances. An increase in cTnT level could well predict the development of diastolic dysfunction in younger patients, however it does not provide reliable information regarding systolic dysfunction during the therapy. Keywords: Anthracyclines, cardiotoxicity, arrythmia, troponin-T.