Çocuklarda helicobacter pylori enfeksiyonu (126 hastanın klinik ve endoskopik bulduları; tanı yöntemlerinin karşılaştırılması; tedavi sonrasında eradikasyonun değerlendirilmesi)

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Mart 2001 -Ocak 2003 tarihleri arasında karın ağrısı ve dispeptik yakınmalarla başvurup özofagogastroduodenoskopi yapılan; seroloji, üre nefes testi, hızlı üreaz testi, histolojik inceleme, kültür yöntemlerinden en az ikisi ile H. pylori enfeksiyonu tanısı konulan 126 çocuk (ortalama yaş ± SD: 12.7± 4.3 yıl, yaş dağılımı 5-20 yaş, E/K 64/62) klinik, laboratuvar ve endoskopik bulgular yönünden değerlendirildi. Tanıda H. pylori IgG antikoru, üre nefes testi, hızlı üreaz testi ve kültürün sensitivitesi araştırılıp, virülans yönünden 'sitotoksin ilişkili gen A' (CagA) çalışıldı. H. pylori enfeksiyonu omeprazol/ lansoprazol ile klaritromisin(15 mg/kg/gün iki bölünmüş dozda, iki hafta) ve amoksisilin (40 mg/kg/gün, iki bölünmüş dozda, iki hafta) ile tedavi edildi. Hastalar proton pompa inhibitörü tedavisini iki gruba ayrılarak aldı. Vücut ağırlığı 20 kg ve altında olan hastalara (Grup 1=58 hasta) omeprazol 20 mg/gün, 20 kg üzerinde olan hastalara (Grup 11=68 hasta) lanzoprazol 30 mg/gün, tek doz, bir ay süreyle verildi. İki ay sonraki kontrolda, H. pylori enfeksiyonunun klinik semptomları ve eradikasyon oranı araştırıldı. En sık yakınma hastaların %89,7'sinde saptanan karın ağrısı olup, başlıca epigastrik bölgede lokalize idi. Hastaların %56'sında ailede ülser-gastrit öyküsü alındı. Bir vaka dışında boy kısalığı saptanmadı. Üç hastada demir eksikliği anemisi olup, H. pylori eradikasyonuna ve oral demir tedavisine yanıt alındı. Yüz yirmi altı hastanın 102'sine üre nefes testi yapıldı ve hepsinde (%100) pozitif bulundu. H. pylori IgG antikoru, çalışılan 96 hastadan 69 'unda (%72) pozitif bulundu. Endoskopide, 126 hastanın 92'sinde (%73) antral nodularite ve hiperemi; 28 hastada (%22) normal bulgular, altı hastada (%5) duodenal ülser saptandı.Yüz yirmi altı hastanın 117'sinde (%92) hızlı üreaz testi pozitif idi. Histolojik olarak bütün hastalarda gastrik epitel yüzeyinde veya kript içlerinde H. pylori gösterildi. Kültür yapılan 102 hastanın 56'sında (%55) H. pylori üretildi. Histoloji tanıda altın standart olarak alındığında, diğer tanı yöntemlerinin sensitivitesi, sırasıyla üre nefes testi (%100), hızlı üreaz testi (%92), H. pylori IgG antikoru (%72) ve H. pylori kültürü (%55) olarak tespit edildi. CagA, çalışılan hastaların %53.6 'sında pozitif bulundu. Bfehastalardan ` birinde duodenal ülser olup, CagA (-) idi. Virülans faktörü CagA'nm hastalık şiddeti ve eradikasyon üzerine olumsuz etkisi olmadı. Otuz üç pozitif kültürün antibiyogramı yapıldı. 12 hastada 111(%36) metronidazol direnci, altı hastada (%18) klaritromisin direnci, bir hastada hem klaritromisin hem de metronidazol direnci bulundu. Tetrasiklin ve amoksisilin direnci saptanmadı. 110 hastanın iki ay sonraki kontrolunda, 84'ünde (%76) H. pylori eradike edilip, bunlann 62'sinde (%73) karın ağnsı ve dispeptik yakınmalarda azalma ya da kaybolma olduğu görüldü. Omeprazol veya lanzoprazol ile üçlü tedavi alan hastalarda eradikasyon oranında farklılık saptanmadı. Bu sonuçlar, çocukluk çağında semptomatik H. pylori enfeksiyonunda amoksisilin- klaritromisin-proton pompa inhibitöründen oluşan üçlü eradikasyon tedavisinin başarılı ve klinik olarak yararlı olduğunu, klaritromisin direncinin tedavi başarısını olumsuz yönde etkilediğini göstermektedir. Üre nefes testi tanıda ve eradikasyon kontrolunda değerlidir. Anahtar kelimeler: H. pylori enfeksiyonu, tanı yöntemleri, eradikasyon, tedavi, çocuk IV

ABSTRACT In this study, between March 2001 and January 2003 we evaluated 126 children (mean age ± SD: 12.7± 4.3, 5-20 years, male 64) referred to us with the complaints of abdominal pain and dyspeptic symptoms and diagnosed with H. pylori infection by means of serology, urea breath test, rapid urease test, histology, and culture. The presence of H. pylori infection was accepted when at least two tests were positive. After obtaining an informed consent, an upper gastrointestinal endoscopy was performed on all children, and antral tissue samples were obtained for rapid urease test, histology, and culture. The diagnostic sensitivity of H. pylori IgG antibody, urea breath test, rapid urease test and culture were investigated. Cytotoxine associated gene A (CagA) was studied in a group of H. pylori infected children. Patients with H. pylori infection were treated with omeprazole/lansoprazole and clarithromycin (15 mg/kg/day, 2 weeks), and amoxicillin (40 mg/kg/day, 2 weeks). Omeprazole (Group 1 =58 patients) was commenced to children lighter than 20 kg (20 mg/day, 4 weeks) and lansoprazole (Group 2=68 patients) was commenced to children heavier than 20 kg (30 mg/kg, 4 weeks). Patients were reevaluated in terms of symptoms and eradication rate, 2 months later. The most frequent symptom was epigastic pain. Fifty-six percent of H. pylori infected children had a family history of ulcer or gastritis. Except one, all children had normal growth. Three patients had iron deficiency anemia, which responded to oral iron preparation and H. pylori eradication treatment. Urea breath test was performed in 102 out of 126 patients and was positive in all of tested. H. pylori IgG antibody was positive 69 out of 96 patients (%72). Endoscopically, 92 out of 126 patients (%73) had antral nodularity and hyperemia; six patients (%5) had duodenal ulcers. Rapid urease test was positive in 117 out of 126 patients (%92). H. pylori was detected in all patients histologically. The microorganism was cultured in 56 out of 102 patients (%55). When histology was considered as gold standard, sensitivity of the other tests were: urea breath test %100, rapid urease test %92, H. pylori IgG antibody %72, and culture %55. CagA was positive in 53.6% of patients tested. The only patient with duodenal ulcer was' CagA negative. CagA positivity was not associated with more severe disease or eradication failure. Thirty-three patients had antibiotic susceptibility test. Twelve patients(%36) had metronidazole, six patients (%18) had clarithromycin, and one patient had both metronidazole and clarithromycin resistance. H. pylori eradication rate was %76. Seventy-three percent of patients who H. pylori was eradicated had symptom relief. There was no difference in terms of eradication rate between omeprazole and lansoprazole groups. These results showed that treatment of symptomatic H. pylori infection in childhood with triple therapy was effective. Resistance to clarithromycin caused treatment failure in certain patients. Urea breath test was useful in diagnosis and eradication control. Keywords: H. pylori infection, diagnostic methods, eradication, treatment, child VI