Kronik idiyopatik intrahepatik kolestazisli 51 vakanın klinik,laboratuvar,histopatolojik bulguları ve seyirleri (Progresif familiyal intrahepatik kolestazis, alagille sendromu safra asit biyosentez bozukluğu)

Abstract

IV ÖZET Çoban B., Çocukluk çağında kronik idiyopatik intrahepatik kolestazisli 51 vakanın klinik, laboratuvar, histopatolojik bulguları ve seyirleri (progresif familiyal intrahepatik kolestazis, Alagille sendromu, safra asit biyosentez bozukluğu), Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi. Ankara, 2003. Pediatrik Gastroenteroloji Ünitesinde 1992-2002 yıllan arasında izlenen kronik idiyopatik intrahepatik kolestazisli hastalar serum GGT ve safra asit düzeylerine göre gruplandırıldığında, 25 hasta düşük GGT'li progresif familiyal intrahepatik kolestazis (PFIC I/II), 15 hasta yüksek GGT'li progresif familiyal intrahepatik kolestazis (PFIC III), yedi hasta Alagille sendromu (AS), dört hasta da serum safra asit biyosentez bozukluğu tanıları ile izlendi. Tüm gruplarda en sık görülen yakınma sarılık olup, ilk üç grupta şiddetli kaşıntı da buna eşlik etmekteydi. Düşük GGT'li PFIC grubunda kaşıntıya ikincil gelişen el-ayak-tırnak değişiklikleri ve kronik ishal belirgin iken, Alagille sendromlu hastalarda diğerlerinden farklı olarak hiperkolesterolemi, ksantomlar, tipik yüz görünümü ve kardiyak anomaliler mevcuttu. Büyüme geriliği ilk üç grupta belirgindi. Tüm hastalar ursodeoksikolik asit tedavisi almakla beraber, kaşıntı ve sanlıkta, karaciğer fonksiyon testlerinde tam düzelme yalnız safra asit biyosentez bozukluklarında gözlendi. Siroz ve portal hipertansiyon gelişimi PFIC I/II'de %28, PFIC III'de %73 oranında saptandı. Mortalite düşük GGT'li PFIC grubunda %16, yüksek GGT'li PFIC grubunda %20, AS'lu hastalarda %29 bulundu. Safra asit biyosentez bozukluğu grubundan kaybedilen hasta olmadı. Ülkemizde akraba evliliği sıklığı nedeniyle nadir olmayan bu hastalık grubunda genetik (mutasyon) ve enzimatik çalışmaların yapılabilmesi; kesin tam, tedavi, prognoz ve prenatal tanıya ışık tutacaktır. Anahtar kelimeler: kronik idiyopatik intrahepatik kolestazis, progresif familiyal intrahepatik kolestazis, PFIC, Alagille sendromu, safra asit biyosentez bozukluğu, ursodeoksikolik asit.

Ill ABSTRACT Çoban B., Clinical, laboratory and histopathological findings and surveys of 51 cases with chronic idipathic intrahepatic cholestasis (progressive familial intrahepatic cholestasis, Alagille syndrome, bile acid biosynthesis defects), Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Paediatrics. Ankara, 2003. Patients with chronic idiopathic intrahepatic cholestasis followed between 1992 and 2002 at the Paediatric Gastroenterology Unit were grouped according to serum GGT and total bile acid levels. Twenty five of the patients were diagnosed as progressive familial intrahepatic cholestasis with low GGT (PFIC I/II), 15 of the patients were diagnosed as progressive familial intrahepatic cholestasis with high GGT (PFIC III), seven as Alagille syndrome and four as bile acid biosynthesis defects. The most frequent complaint of the patients in all groups was jaundice and pruritus accompanied it in the first three groups. Hand-foot and nail deformities secondary to itching and chronic diarrhea were prominent in the low GGT PFIC group. Hypercholesterolemia, xanthomas, typical face pattern and cardiac anomalies were features of the patients with Alagille syndrome. Growth retardation was also prominent in the first three groups. Although all the patients were treated with ursodeoxycholic acid, complete recovery of the pruritus, jaundice and normalization of liver function tests were reached only at the patients with bile acid biosynthesis disorders. Twenty eight percent of PFICI/II and 73% of PFIC III patients developed signs and symptoms of cirrhosis and portal hypertension. Mortality rate was found 1 6% for low GGT groups 20% for high GGT group and 29% for the patients with Alagille syndrome. None of the patients with bile acid biosynthesis defects died. Genetic (mutational) and enzymatic studies would help for the accurate diagnosis, therapy, prognosis and prenatal diagnosis of these patients those are relatively frequent in our country because of the high rate of consangious marriages. Key Words: chronic idiopathic intrahepatic cholestasis, progressive familial intrahepatic cholestasis, PFIC, Alagille syndrome, bile acid biosynthesis defects, ursodeoxycholic acid.