Türkiye`deki sağlıklı kan bankası donörlerinde çölyak hastalığı prevelansı

Abstract

IV ÖZET Elsürer R., Türkiye'deki Sağlıklı Kan Bankası Donörlerinde Çölyak Hastalığı Prevelansı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi,Ankara, 2003. Çölyak Hastalığı (ÇH), asemptomatik bireylerde klasik klinik tablo gelişmeden önce sessiz seyredebilen bir malabsorbsiyon sendromudur. Bu çalışma sağlıklı kan bankası donörlerinde ÇH prevelansının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kan Bankası'na başvuran 2000 sağlıklı donörün serumunda doku transglutaminaz (tTG) IgA ve IgG antikorlan `enzyme-linked immunosorbant assay` (ELISA) (Euroimmune, Germany) yöntemiyle çalışıldı. İkibin serumdan 23 'ünde (%1.15) tTG IgA, 3 'ünde (%0.15) tTG IgG antikoru pozitif bulundu. Antikor pozitifliği saptanan 26 (%1.3) donörden 12'si endoskopi ve biyopsiyi kabul etti. Histopatolojik incelemede 1 donörde Marsh HI-II, 2 donörde Marsh II, 7 donörde Marsh I ve 2 donörde Marsh 0 değişiklikler görüldü. Donörlerin semptomları, fizik muayene ve biyokimyasal bulguları, demir ve osteoporoz parametreleri, otoimmün belirteçleri ve lipid profilleri non-ülser dispepsi ve çölyak hastalan ile karşılaştırıldı. Çölyak hastalarının serum paratiroid hormon düzeylerindeki yükseklik, total femur, femur boynu, total radius ve radius distal 1/3 kemik mineral dansitelerindeki düşüklük donörlerle karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlıydı. Bu çalışma Türklerde tTG pozitifliği prevelansını belirlemek için yapılan ilk çalışmadır ve tTG pozitifliği prevelansı %1.3 bulunmuştur. Çölyak hastalığının erken tam ve tedavisiyle hastalığa bağlı komplikasyonlar önlenebilmektedir. Asemptomatik Türklerde ÇH için serolojik taramanın maliyet- yarar oranının belirlenmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler: çölyak hastalığı, tarama, donör, doku transglutaminazı, histopatoloji. Destekleyen Kuruluşlar: Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi, 01.01.101.109.

ABSTRACT Elsürer R., The prevalence of Celiac disease in healthy blood donors in Turkey, Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Internal Medicine, Ankara, 2003. Celiac Disease (CD) is a syndrome of malabsorption and may have a silent course in asymptomatic individuals before evolving into the classical CD. The present study was designed to determine the prevalence of CD in healthy blood donors. Serum samples of 2000 healthy blood donors admitting to Hacettepe University Faculty of Medicine Hospital Blood Bank were tested for both tissue transglutaminase (tTG) IgA and IgG antibodies with enzyme-linked immunosorbant assay (ELISA) (Euroimmune, Germany). Of the 2000 samples, 23 (1.15%) were positive for tTG IgA antibody, 3 (0.15%) were positive for tTG IgG antibody. Of the 26 donors positive for tTG (1.3%), 12 donors accepted endoscopy and biopsy. Histopathological examination revealed changes classified as Marsh 111-11 in 1, Marsh n in 2, Marsh I in 7 and Marsh 0 in 2 donors. The symptoms, physical and biochemical findings, iron and osteoporosis parameters, autoimmune markers and lipid profiles of donors were evaluated in comparison with non-ulcer dyspepsia and CD patients. Serum parathyroid hormone levels were elevated and total femur, femur neck, total radius and radius distal 1/3 bone mineral densities were low significantly in CD patients than donors. This study was the first study conducted to determine the prevalence of tTG positivity in Turkish population and tTG positivity prevalence was found to be 1.3%. With early diagnosis and treatment of CD, disease complications may be prevented. The cost-effectivity of serologic screening of asymptomatic Turkish population for celiac disease should be evaluated in further studies. Key words: Celiac disease, screening, blood donors, tissue transglutaminase, histopathology. Supported by Hacettepe University Scientific Research Unit, 01.01.101.109.