Behçet hastalığı etiyopatogenezinde insan ısı şoku proteini 60(HSP60) gen polimorfizmi ve klinik bulgularla ilişkisi

Abstract

ÖZET Behçet hastalığı (BH), ipek yolu coğrafyası olarak bilinen ülkemizin de dahil olduğu bölgede sık görülen kronik, multisistemik bir hastalıktır. Hastalığın patogenezine ilişkin çalışmalarda, genetik duyarlılık suçlanmış olmakla birlikte HLA B 51 dışında bir ilişki günümüze kadar gösterilememiştir. BH bulgularının intermitant olması, farklı kişilerde farklı şekilde seyretmesi nedeniyim patogenezde birden çok genin etkili olabileceği ve bulguların çeşitli mikrobiyal ajanlarla tetiklenebileceği düşünülmektedir. Isı şoku proteinleri (HSP); bir uyarı sonucunda hücrelerin temel yapı proteinlerini yıkımdan korumak amacıyla sentezlenen proteinlerdir. İnsan ve mikrobial HSP' ler arasında %80' leri bulan benzerlik vardır. Romatoid artrit (RA) ve juvenil kronik artrit (JKA) gibi otoimmün kökenli hastalıklarda, HSP'lerin patogenezde ki rolleri tanımlanmaya başlamıştır. Dr. Hulusi Behçet'in kendisi, tanımladığı sendromun enfeksiyöz orijinli olabileceğini ileri sürmüş ve hücre içi inklüzyonlardan bahsetmiştir. Daha sonra yapılan çalışmalarda Herpes Simpleks virüslerin etiyolojide rol oynayabileceği söylenmiş ve de bugüne kadar kesin sonuca bağlanmamıştır. Enfeksiyöz ajanlarla ilgisi araştırılırken, diğer otoimmün hastalıkların etiyolojilerinde de rol oynayabileceği söylenen HSP kavramı gündeme gelmiş ve çalışmalar bu yöne caymıştır. BH patogenezinde rolleri olan Sy + T hücrelerinin HSP stimulasyonu ile aktive oldukları gösterilmiştir. İnsan HSP 60 geni Ağustos 2002 de tanımlanmıştır. Henüz HSP 60 geninin sağlıklı bireyler de dahil olmak üzere polimorfizm çalışmaları yapılmamıştır. Bu çalışma ile hedeflenen BH' da HSP 60 gen polimorfizmi ve klinik bulgularla ilişkisini araştırmaktır. Çalışmaya HÜTF İç Hastalıkları A.B.D. Romatoloji Bilim Dalı Polikliniğimde takip edilmekte olan; Uluslararası Çalışma Grubu kritelerine uygun olarak BH tanısını almış 110 hasta, çalışma grubu olarak dahil edildi. Hastaların 52'si jkadın(%47.3) ve 58*i erkek (%52.7) idi. Hastaların ortalama yaşı 36±10.3 yıl, oratalama hastalık süreleri 9.2±6.7 yıldı. Kontrol grubu olarak BH dışında romatizmal rahatsızlığı olan ve bu şikayetlerle bölümümüzde takip edilmekte olan 93 hasta [ROA (n=1); RA(n=29); AS (n=15); SSc (n=11), SLE (n=8) primer Raynaud` fenomeni (n=7), vaskülit (n=18); DM (n=1); Sjogren sendromu, (n=3)] hasta, hastalıklı kontrol grubu olarak dahil edildi. Bu hastaların 20'si kadın (%21.5), 73'ü erkekti (%78.5) ve ortalama yaşlan 44.5±14.7 yıldı. 101 sağlıklı birey (46 kadın (%45.5) ve 55 erkek (% 54.5), ortalama yaş 37.6 ± 14.7 yıl) de sağlıklı kontrol grubu olarak alındı. Hasta takip dosyalarından çalışma grubunun klinik ve laboratuvar verileri toplandı. Çalışma ve kontrol gruplarında yer alan 304 hastadan EDTA'lı tüplere DNA izolasyonu yapmak üzere kan örnekleri alındı. HSP gen bölgesini izolasyonu için Gen Bankası'nda Ağustos 2002'de tanımlanmış olan AJ 250915 nolu HSP gen dizisi refarans alınarak HSP genindeki 136-150 I ve II., 178-197, 244-351 nolu bölgelerdeki baz çiftleri agoroz jel elektroforezi kullanılarak referans dizilerle karşılaştırıldığıda, çalışma grubundaki 3 hastada 136-150 II. gen bölgesinde G G T/GTG/A TG/TTA/GCT/GTT/GA T/GCT/GGT/GTG/A TG/TTA/GCT/GTT/GAA/GCT Gly-Val-Met-Leu-Ala-Ala-Val-Asp-Ala-Gly-Val-Met-Leu-Ala-Ala-Val-Glu-Ala dizisinde `GAT/GAA heterozigot missense single nucleotide change` mutasyonu (frekansı %2.7) bulunu. Bu 3 hastanın da klinik ortak özelliği vaskülitlerinin olmasıydı. Hastalıklı ve sağlıklı kontrol gruplarında bu heterozigot mutasyona rastlanmadı. Klinik polimorfizm, bir loküs içerisinde çok sayıda allel bulunmasını ifade eder. Bir bireydeki ortalama heterozigotluğun %12-18 olduğu göz önüne alındığında, bir mutasyonun genetik polimorfizm olarak değerlendirilebilmesi için en az 0.01 sıklığı sahip olması ve en az 1 tane homozigot olması gerekir. Bu koşullarda mevcut nükleotid değişimi varyasyon olarak kabul edildi. Sadece Behçet Hastalığı olup davaskülit klinik bulguları gösteren hastalarda diğer klinik bulgularla karşılaştırıldığı zaman bu varyasyonun görülme ihtimalinin 2.1 kat arttığı bulundu. Çalışma grubunun küçük olması ve mutasyonun sadece 3 hastada görülmesi Behçet Hastalığında tanımlanan bu varyasyonun vasküler bulgularda artmış olmasının geniş hasta sayısında subgrup analizleri ile çalışılması gerektiğini düşündürmektedir. Anahtar Sözcükler: Behçet Hastalığı, HSP 60/65 geni, gen polimorfizmi

ABSTRACT Behcet's disease (BD) is a chronic, multisystemic inflammatory disorder, which is common in Silk Road region including Turkey. Although the trials concerning the disease pathogenesis suggested that genetic susceptibility were considered among the etiopathogenetic mechanisms, only HLA B 51 was shown to be related in the pathogenesis of the disease. The genetic background of the diseases has been thought as multigenetic because the clinical symptoms of the disease are intermittant and they show individual variations. It is also accepted that several microbial agents could trigger the symptoms of the disease. Involvement of heat shock protein (HSP) in the pathogenesis of BD was proposed as a common denominator between different microbial etiological agents. HSPs have scavenger roles under denaturating stress conditions. More than 80% homology between the human and microbial HSP had been described. The role of HSP in the pathogenesis of the rheumatoid arthritis (RA) and juvenile chronic arthritis (JCA) has been known. HSP derived peptides can stimulate vö + T cell proliferation in BD. Dr. Hulusi Behçet who described the syndrome, first postulated the possible role of the infectious agents on the etiopathogenesis of the BD. He mentioned viral intracelluar inculision bodies in his original article. The role of the Herpes Simplex virus on the development of BD was studies in the previous articles but it could not be deffinitevly reached a conclution. However an association between HSP gene polymorphism and BD has not been previously explored. The HSP 60 gene was described in August 2002. HSP :olimorphysim studies have not been carred on yet. In this trial we aimed to investigate the polymorphism of the HSP 60 gene in a cohort of patients with BD and its relation with the clinical findings of the disease.110 BD patients [M/F: 52(47.3%) / 58 (52.3%)] who had been diagnosed according to the International Behçet Disease Study Grup criteria and have been following in the Hacettepe University Faculty of Medicine, Internal Medicine Department, Section of Rheumatology were enrolled in this study. The mean age of the patients was 36 ± 1 0.3 years and the mean disease duration was 9.2 ± 6.7 years. 93 patients [ M/F: 73 (78.5%) / 20 (21.5%) ] who had rheumaologic diseases rather them BD (ROA, n=1; RA, n=29; As, n=15; Systemic Sclerosis, n=11, SLE, n=8; primer Raynoud's syndrome, n=7; vasculitis, n=18; DM, n=1, Sjogren's syndrome, n=3) and 101 healty people [M/F:55(54.5%)/46(45.5%)] were enrolled as control groups. The mean age of the control patients and the healthy people were 44.5±14.7 and 37.6±14.7 years, respectively. Data of the study group including clinical and laboratory properties and (he therapies were collected from the hospital records. Blood samples of 304 patients and healty controls were collected to analyse the HSP gen region; the DNA encoded m Augest 2002 and numberred as AJ 250915 from the Gene Bank was used as primer sekanses. The base allels in the regions 136-150 I and II, 178-197, 244-351 in HSP gene were compared with the primer sekanses by agoroes gel electrophoresis. in the three patients from the study group, the bases, GGT/GTG/A TG/TTA/GCT/GTT/GA T/GCT/GGT/GTG/A TG/TTA/GCT/GTT/GAA/GCT Gly-Val-Met-Leu-Ala-Ala-Val-Asp-Ala-Gly-Val-Met-Leu-Ala-Ala-Val-Glu-Ala, had `GAT/ GAA heterozigot missense single nucleotid mutation` was determined. For describing a genetic polimorphism lost of allels should be place in the gene locus. : he `mean heterozigot gene levels` of a persen is 12-18%. For describing an allel as genetic polymorphism, it must be at least 0.01 incidance and 1 homozigot in the population. In these conditions, we accepted these mutation as genetic variation of the human HSP 60 gene in BD patients. There was not any mutaion in the samplesfrom the control patients and the healty people. In comparisons with the clinical variation of the patients diagnosed as BD, there is an incresaesd possiblity of determining the above mentioned single nucleotide mutation in the BD patients with the vasculitic complications than the other clinical presentations (odds-ratio:2.1). Due to the small number of the patients in the study and the small number of the detechted mutations, it is difficult to mention about the genetic polimorphysim of HSP gene in BD. This was the first study on the HSP gene and its coralation with the clinical properties in BD. There is still need more studies in order to make more depandable conclutions. Key words: Behcet's disease, human HSP 60 gene, gene polimorphism