Hemodiyaliz hastalarına tuz kısıtlaması konusunda verilen egitimin volüm-kan basıncı üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

AMAÇ: Kronik böbrek yetmezliği olup hemodiyalize giren hastalarda su ve tuz kısıtlaması konusunda verilen eğitimin kan basıncı ve volüm durumundaki değişikliklere etkisini araştırmaktır.GEREÇ VE YÖNTEM: Araştırmanın örneklemini Samsun'un hemodiyaliz merkezlerinden birinde haftada 3 kez düzenli hemodiyaliz tedavisi gören 100 hipervolemik diyaliz hastası oluşturmuştur. Hastaların kişisel özelliklerini saptamak için 14 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Anket formunda hastaların demografik özellikleri( yaş, cinsiyet, medeni hal, meslek, eğitim durumu) ile ilgili 5 soru, hemodiyalizde geçen yıl, eşlik eden hastalık, kullandığı tansiyon ilacı grubu ile ilgili birer soru, tuz tüketimleriyle ilgili 6 soru yer almıştır. Kişisel bilgiler hastalarla hemodiyaliz seansı sırasında yüz yüze görüşme yoluyla elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde SPSS 15 paket programı kullanılmıştır.Diyaliz hastalarına peşpeşe iki hafta boyunca, iki defa, ilki görsel ve yazılı, ikincisi yazılı olarak verilen materyalle tuz ve su kısıtlamasıyla ilgili eğitim verilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrası iki hafta boyunca volüm durumlarını belirlemek amacıyla hastaların hemodiyalize giriş ve çıkış kilolarına, bunlar arası farklara, ortalama sistolik ve diastolik kan basınçlarına bakılmıştır.BULGULAR: Çalışmaya katılanların 67 (%67)'si erkekti ve yaş ortalamaları 56,2 ± 13,5 (24-83) yıl idi. Ortalama hemodiyalize girdikleri süre 54,7 ± 42,1 (5-201) ay idi. Hastalarda en sık görülen ek hastalık HT (%77) idi. Hastaların sadece %3'ü tam tuzsuz , %41'i az tuzlu beslendiğini ve %36'sı daha önce tuz kısıtlamasıyla ilgili herhangi bir eğitim almadığını belirtmişti. Eğitim alanların tamamı yazılı ve görsel olarak değil sözel olarak, kısa süreli eğitim aldıklarını belirtti. Tuz kısıtlaması konusunda daha önce eğitim almış olanların diyete uyumu %59,4 idi. Hastaların öğrenim düzeyi ve diyete uyum arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p:0.09).Tuz kısıtlaması konusunda verilen iki haftalık eğitim sonrası hastaların diyalize giriş kilolarında (p<0.001) ve ortalama interdiyalitik kilo alımında (p:0.006) belirgin bir azalma saptandı. Yine verilen eğitimle diyalize giriş sistolik kan basıncında anlamlı bir düşüş saptandı (p:0.035). Fakat diyalize giriş diastolik kan basıncında anlamlı bir azalma saptanmadı (p:0.7).SONUÇLAR: Hemodiyaliz tedavisi alan hastalara hastalıkları hakkında yeterli bilgi verilmelidir. Komplikasyonları önlemek için etkili bir tuz kısıtlaması yapmaları gerektiği kişiye özel, tekrarlayıcı bir eğitim modeli ile anlatılmalıdır.

AIM: This study aimed to investigate the impact of education about water and sodium restriction on patients with chronic renal failure undergoing hemodialysis.MATERIAL AND METHOD: The study sample consisted of 100 hipervolemic dialysis patients undergoing routine 3 times a week hemodialysis treatment in one of the largest hemodialysis centers of Samsun. A questionnaire of 14 questions is used to obtain personal informations of the pateints. 5 questions concerning demographic features (age, gender, civil status, job, education status), three questions (one for each) concerning years spent in hemodialysis, concomitant disease, blood pressure medication and 6 questions about salt consumption. Personal information was obtained with the face to face patient interviews conducted in dialysis units during hemodialysis treatments. The collected data were analysed using SPSS software pack 15.Sodium and water restriction education was given two times during two consecutive weeks, the first one included visual and written materials, and the latter included written materials. In order to establish the volume status, pre and post-hemodialysis weight, differences between them and mean systolic and diastolic blood pressures were measured.RESULTS: 67 (67%) participants of the study was male, mean age was 56,2+-13,5 (24-83) years. Mean hemodialysis time was 54,7+-42,1 (5-201) months. The most common concomitant disease was HT (77%). Only 3% of the patients was using no salt, 41% was using little salt and 36% had no education about sodium restriction before. All of the patients who were educated before stated that they had no visual or written education but only short verbal educaiton. Patient adherence to diet was 59,4% in patients who was educated about sodium restriction before. There was no statistically significant relationship between education level and adherence to diet (p:0.09).After the two weeks education about salt restriction, there was significant reducation in pre-dialysis weight (p<0.001) and mean interdialytic weight gain (p:0.006). Also there was a significant decrease in pre-dialysis systolic blood pressure (p:0.035). But there was no significant reducation in pre-dialysis diastolic blood pressure (p:0.7).CONLUSIONS: Sufficient information should be given to patients undergoing hemodialysis. A repetetive education explaining the benefit of salt restriction in preventing complications should be given.