Düşük miliamper bilgisayarlı tomografinin vücut yağ dağılımının değerlendirmedeki yeri

Abstract

Ill ÖZET Gökoğlu A, Düşük miliamper bilgisayarlı tomografinin vücut yağ dağılımını değerlendirmedeki yeri, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Tezi, Ankara, 2003. Amacımız bilgisayarlı tomografi (BT) çekimi sırasında miliamper değerini düşürüp dozu azaltmak ve düşük doz BT'nin vücut yağ alanı ölçümündeki yerini değerlendirmekti. Çalışmaya uykuda solunum durması tanısı almış ve horlama şikayeti olan 18 yaşından büyük 68 hasta dahil edildi. Hastalardan standart dozla toraks, abdomen, üst ve alt ekstremiteden geçen kesitler alınmasını takiben, miliamper değeri standart dozun beşte birine indirilerek düşük dozla ek kesitler alındı. Miliamper saniye (mAs) dışındaki diğer tarama parametreleri sabit tutuldu. Hastalardan alınan ek kesit sayısı en fazla 3'tü ve hastaların aldıkları ek doz standart dozun %5'inden azdı. Düşük doz ve standart dozla elde edilen görüntüler bir monitöre aktarıldıktan sonra otomatik ölçüm yapabilme özellikleri kullanılarak yağ alanı hesaplandı. Bu çalışmada yağ dansitesi ölçümleri -40 ve -140 HU aralıklarında yapıldı. Abdomen ve torakstan yapılan ölçümlerde total, viseral ve subkutan yağ alanları ayrı ayrı ölçüldü. Aynı bölgeden 2 farklı BT dozu ile elde edilen görüntülerde yağ alanı ölçümleri arasındaki fark iki eş grup arasındaki farkın önemlilik testi ile araştırıldı. Anlamlılık sınırı olarak p<0.05 kabul edildi. Abdomene yönelik olarak yapılan total, visseral ve subkutan yağ alanı ve torakstan yapılan total ve subkutan yağ alanı, alt ekstremiteden yapılan yağ alanı ölçümlerinde standart ve düşük doz BT arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p<0.05). Toraks viseral yağ alanı ölçümlerinde ve üst ektremiteden yapılan ölçümlerde ise istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0.05). Düşük doz BT ile hesaplanan yağ alanları standart doz BT ile hesaplanan alanlardan düşüktür ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Düşük doz ve standart doz BT ile yapılan ölçümler arasındaki bu fark, mAs'nin dolayısıyla da dozun azalmasına bağlı olarak gürültünün artmasından kaynaklanmaktadır. Toraks viseral yağ alanı ve üst ekstremiteden yapılan ölçümlerde istatistiksel olarak anlamlı fark olmaması ise bu bölgelerdeki yağ miktarının çok az olmasına bağlandı. Anahtar kelimeler: Bilgisayarlı tomografi, yağ alanı, yağ dağılımı, düşük doz

IV ABSTRACT Gökoğlu A, Usage of low dose (low milliamperes) CT in evaluation of body fat distribution. Medical Faculty of Hacettepe University, Ankara, 2003. We aimed to reduce the dose by decreasing miliamper value in CT scanning and to evaluate the importance of low dose CT in body fat proportion measurement. In this study we included 68 patients who were diagnosed sleep apne or who had snore symptoms and older than 18 years. Following standart dose CT scanning of thorax, abdomen, upper and lower extremities, additional slices were scanned by decreasing the mAs values to 1/5 of standart dose. The other scanning parameters (excluded mAs) were not changed. Additional slices were not more than 3 and additional doses that patients have been taken, were 5% lower than the standart dose. Low dose and standart dose CT imagining were recorded, and fat area was calculated by using automatic measurement features. In this study, measurement of fat density is made between -40 and -140 HU. In abdomen and thorax CT, total, visceral and subcutaneous fat is measured one by one. In CT imagining of the same area with different doses, the difference between fat area measurements are examined by using t test for paired samples. p<0.05 is accepted as statistically significant. Compared with standart dose CT, in low dose CT total, visceral and subcutaneous fat areas in abdomen, and total and subcutaneous fat areas in thorax, and fat area measurements in lower extremities were statistically significant (p<0.05). Visceral fat areas in thorax, and fat area measurements in upper extremities had not a statistically significant difference (p>0.05). Fat area measurements with low dose CT were lower than the fat area measurements with standart dose CT and differences are statistically significant. Diferences in measurements between low dose and standart dose CT is the result of increased noise by decreasing mAs. Having no statistically significant difference in fat area measurements in visceral thorax and upper extremities CT is caused from having minimal fat quantity in these regions. Key words: Computed tomography scanner, X-ray; fat area; fat distribution; low dose.