Nazofarinks kanserli hastalarda MRG ve BT ile değerlendirilebilen prognostik faktörler

Abstract

ÖZET Sanşahin, M., Nazofarinks kanserli hastalarda MRG ve BT ile değerlendirilebilen prognostik faktörler, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Tezi. Ankara, 2004. Araştırmanın amacı, nazofarinks kanserli hastalarda MRG ve BT ile değerlendirilebilen prognostik faktörleri belirlemektir. Araştırma grubunu; Hacettepe Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Ana Bilim Dalı'nda (1999-2003 yıllan arasında) tanı ve tedavi aimış 56 hasta oluşturmaktadır. Hastaların tedavi öncesi ve sonrası en az iki farklı tarihli kesitsel tetkik filmleri ile var olan son kontrol filmleri değerlendirmeye alındı. Filmlerde değerlendirilen parametreler şunlardır: Primer nazofaringeal tümörün hacmi, orta hattı geçme durumu, iç yapı özelliği, kontrastlanma paterni, MRG sinyal özellikleri; rezidü tümör hacmi, parafaringeal (prestiloid) alan, karotid (poststiloid) boşluk, prevertebral kas, klivus, sfenoid sinüs, kavemöz sinüs, pterigopalatin fossa, orofarinks, nazal kavite invazyonu, retofaringeal, ipsilateral ve kontrlateral servikal lenf nodu tutulumları, lenfadenopatilerde nekroz varlığı, lenfadenopatilerin yerleşim seviyeleri (level), maksimum çapları ve sayısı. Veriler tek değişkenli ve çok değişkenli istatistiksel analizlerle incelenerek, sağkalımla ilişkili prognostik faktörler araştırıldı. Tanı sırasındaki primer tümör hacmi, rezidü tümör hacmi, karotid (poststiloid) boşluk, prevertebral kas, sfenoid ve kavernöz sinüs, pterigopalatin fossa, nazal kavite tutulumları, ipsilateral, kontrlateral ve retrofaringeal lenfadenopati varlığı prognostik olarak anlamlı bulundu. Primer kitlenin orta hattı geçme durumu, parafaringeal (prestiloid) alan, klivus ve orofarinks tutulumları, lenfadenopatilerde nekroz varlığı, lenfadenopatilerin yerleşimi (level), maksimal çapları ve sayısı prognostik olarak anlamlı bulunmadı. Bu çalışmada ortaya konan prognostik faktörler, gelecekte nazofarinks kanseri TNM evreleme sisteminin revizyonunda katkı sağlayacaktır. Anahtar Kelimeler; Nazofarinks kanseri, prognostik faktörler, sağkalım, MRG, BT. iv

ABSTRACT Sanşahin, M., Prognostic factors that can be evaluated by MRI and CT in nasopharyngeal carcinoma patients, Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Radiology, Ankara 2004. The objective of this study was to describe the prognostic factors that can be evaluated by MR! and CT in nasopharyngeal carcinoma patients. The study group consists of 56 patients diagnosed and treated in Hacettepe University Faculty of Medicine Radiation Oncology Department between 1999- 2003. At least two seperate sectional examinations' films with different dates before and after treatment and the last control films were evaluated. Parameters evaluated in the films were; primary nasopharyngeal tumor volume, tumor crossing the midline, internal architecture, contrast enhancement pattern and MRI signal pattern of the primary tumor; residual tumor volume, parapharyngeal (prestyloid) and carotid (poststyloid) space, prevertebral muscle, clivus, sfenoid sinus, cavernous sinus, pterygopalatine fossa, oropharynx, nasal cavity invasions; retropharyngeal, ipsilateral and contrlateral cervical lymph nodes involvements, necrosis in lymphadenopaties, lymphadenopathy levels, numbers and maximal diameters. Data obtained was analysed by monovariate and multivariate statistical methods and potential prognostic factors of survival were evaluated. Primary and residual nasopharyngeal tumor volume, carotid (poststyloid) space, prevertebral muscle, sfenoid and cavernous sinus, pterygopalatine fossa, nasal cavity invasions, ipsilateral, contrlateral and retropharyngeal lymph node involvements were found to be as the statistically significant prognostic factors. Tumor crossing midline, parapharyngeal, clival and oropharyngeal invasions, necrosis in lymphadenopaties, lymphadenopathy levels, maximum diameters and numbers were found to be prognostically insignificant. The significant prognosticators delineated in this study may form the foundation of the future nasopharyngeal cancer TNM staging system revisions. Keywords; Nasopharyngeal cancer, prognostic factors, survival, MRI, CT.