İdiopatik abdominal venöz tromboz olgularında fibrinogenezis, fibrinolozis ve entotel fonksiyonunun sağlıklı bireylerle karşılaştırılması

Abstract

IV ÖZET Harmancı, Ö., İdiyopatik Abdominal Venöz Tromboz Olgularında Fibrinogenezis, Fibrinolizis ve Endotel Fonksiyonunun Sağlıklı Bireylerle Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Tezi. Ankara, 2004. Mezenterik venöz tromboz çoğunlukla (ister doğumsal olsun, ister kazanılmış olsun) trombofılik durumlara ikincil gelişir. Ancak belli bir grup hastada ise standart trombofıli testleri ile tespit edilemeyen ve literatürde de `idiyopatik` olarak nitelendirilen trombozlar mevcuttur. Çalışmamızda, idiyopatik mezenterik venöz trombozlu olgular ile sağlıklı bireyler arasında tromboz oluşumundaki değişik basamakların karşılaştırılması amaçlanmıştır. Fibrinogenezis aşaması aktive faktör Vila, Total ve serbest TFPI (tissue factor pathway inhibitor) ile, fibrinolizis aşaması global fıbrinolitik kapasite ile, ve endotelyal fonksiyonlar da soluble ICAM-1 (inter cellular adhesion molecule), soluble VCAM-1 (vascular cell adhesion molecule) ve soluble E-Selectin testleri ile test edilmiştir, idiyopatik kabul edilen hasta grubunda gebelik, oral kontraseptif kullanımı, anti-fosfolipit sendromu, Behçet hastalığı, kanser ve miyeloproliferatif hastalıklar gibi trombotik hastalıklar ekarte edilmiş ve ayrıca Faktör V-Leiden mutasyonu, Faktör II mutasyonu, protein C-S eksiklikleri, AT-III eksiklikleri, hiperhomosisteinemi ve hiperfibrinogenemi gibi konjenital trombofilik durumlar da ekarte edilmiştir. Bu şekilde planlanan hasta sayısı 96'dan 9'ye (7 adet portal venöz sistem trombozu + 2 adet Budd-Chiari sendromu, 6 bayan + 3 erkek hasta, yaş: 28-74) indirilmiştir. Çalışma sonucunda hasta ve kontrol gruplarında sırasıyla (değerler ortanca olarak verilmiştir) sICAM-1 (252 ng/ml vs. 164 ng/ml, p<0,05), sVCAM-1 (915 ng/ml vs. 517 ng/ml, p<0,05), serbest TFPI (19 vs. 13 ng/ml, p<0,05) ve global fibrinolitik kapasite yönünden (p<0,05) belirgin bir farklılık saptandı. Diğer testlerde anlamlı bir fark mevcut değildi. Bu sonuçlar, `idiyopatik` kabul edilen hasta grubunda belirgin şekilde endotel disfonksiyonunun ve fibrinolitik kapasitede azalma mevcut olduğunu göstermekte ve bu hasta grubunda daha değişik tedavi ve takip yöntemlerine ihtiyaç olduğunu telkin etmektedir. Anahtar kelimeler: Mezenterik tromboz, portal ven trombozu, Budd-Chiari sendromu, endotel fonksiyonu, adhezyon molekülü, fibrinolizis.

ABSTRACT Harmancı, Ö., The Comparison of Fibrinogenesis, Fibrinolysis and Endothelial Functions between Idiopathic Abdominal Venous Thrombosis Patients and Healthy Adult Subjects. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Internal Medicine, Ankara, 2004. Mesenteric venous thrombosis is a condition that mostly develops secondarily to an underlying thrombophilic condition. These condition(s) may be congenital or acquired in the adult life. Despite the current knowledge and presence of extensive studies to detect the possible underlying thrombotic mechanisms, some patients remain `idiopathic` as far as the thrombotic mechanisms are concerned. In this study, we aimed to investigate the major steps of thrombogenesis and aimed to identify differences of these steps between patient group and control group. Fibrinogenesis is studied by the measurements of activated factor VII, total and free levels of Tissue Factor Pathway Inhibitor (TFPI). The step of fibrinolysis is investigated by the measurement of global fibrinolytic capacity. The endothelial functions are assessed by measuring the levels of soluble adhesion molecules which are; soluble inter cellular adhesion molecule (sICAM-1), soluble vascular cell adhesion molecule (sVCAM-1) and soluble E-Selectin. The exclusion criteria to identify the patient group as `idiopathic` were as follows: pregnancy, use of oral contraceptives, anti-phospholipid syndrome, Behcet's disease, cancer, myeloproliferative diseases. The congenital thrombotic factors such as mutations of Factor V Leiden and prothrombin, deficiencies of protein C, S and antithrombin-III, hyperhomocysteinemia and hyperfibrinogenemia were also ruled out. The total number of patients was reduced from 96 to 9 (6 females-3 males, 7 portal vein thrombosis-2 Budd Chiari syndrome) by using these exclusion criteria. The levels of adhesion molecules sICAM-1, sVCAM-1, free TFPI levels and global fibrinolytic capacity were found to be significantly different (p<0,05) between two groups indicating an endothelial dysfunction and lower fibrinolytic activity. These results may show that this unique patient group may be managed and followed differently. Key words: Mesenteric thrombosis, portal vein thrombosis, Budd-Chiari syndrome, endothelial dysfunction, soluble adhesion molecules, fibrinolysis