Primer immün yetmezlik tanısı alan hasta gruplarında pnömokok serotiplerine karşı antikor cevabının araştırılması

Abstract

ÖZET Turul T. Primer immün yetmezlik hasta gruplarında pnömokok serotiplerine karşı aşı cevabının araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, İmmünoloji yan dal tezi. Ankara, 2004. S.pneumonia, tüm dünyada çocuk ve yetişkinleri etkileyen bakteriyel bir patojen olup, bebeklik ve çocukluk çağında bakteriyemi, pnömoni ve otitis mediada en sık, bakteriyel menenjitte ikinci sıklıkta izole edilen mikroorganizmadır. Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları olan bazı vakalarda ve bazı humoral immün yetmezliklerin bir kısmında pnömokok polisakkarit antikor cevabının bozuk olduğu bilinmektedir. Çalışmamızın amacı Haziran 1991- Ocak 2003 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, İmmünoloji Ünitesi'nde tekrarlayan üst ve/veya alt solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle araştırılıp primer immün yetmezlik hastalığı tanısı almış hasta gruplarında pnömokok polisakkarit antikor cevabım değerlendirmekti. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) primer immün yetmezlik kriterlerine göre selektif IgA eksikliği, yaygm değişken immün yetmezlik, IgG2 subgrup eksikliği, hipogamaglobülinemi ve Ataksi-Telenjiektazi (A-T) tanısı almış hastalardı. Hastaların 40 'ı selektif IgA eksikliği (IgA < 7 mg/dl), 24'ü yaygın değişken immün yetmezlik (YDİY), 16'sı serum IgA düzeyleri normal olan IgG2 eksikliği, 17' si hipogamaglobülinemi ve 29'u ise Ataksi- telenjiektazi (A-T) nedeniyle izlenmekteydi. Her bir grupta 6 serotipe karşı (3,6,14,19,23,51) antikor cevabı pnömokok aşılaması öncesi ve sonrasında ölçüldü. Kontrol grubu olarak, Ünitemizde Haziran 1997 ve Ekim 1997 tarihleri arasında, 5-15 yaş arası sağlıklı (tekrarlayan enfeksiyon hikayesi olmayan) 40 çocukta yapılan çalışmanın pnömokok antikor sonuçlan alınmıştır. Altı serotip için pnömokok aşı sonrası pozitif antikor cevabı oranlan YDİY, IgG2 eksikliği ve A-T grubunda kontrolle kıyaslandığında anlamlı düşük bulundu. Hasta gruplanmn hepsinde 3 ve 3 'den fazla antijene antikor cevabı olan hasta sayısı oranlan sağlıklı kontrol grubundaki oranlardan anlamlı olarak düşük bulundu. Altı serotip için aşı sonrası antikor cevap titrelerinin geometrik ortalamalan YDİY, IgG2 eksikliği, hipogamaglobülinemi ve A-T hasta gruplannda kontrole oranla anlamlı düşük bulundu. Her 6 serotip içinde en düşük aşı sonrası antikor titresi geometrik ortalama değerleri A-T'li hasta grubunda elde edildi. IgG2 eksikliğinin eşlik etmediği selektif IgA eksikliği olan grupta iki serotip için pozitif cevap olan hasta oranlanmn kontrol grubuna göre anlamlı düşük olması, bu hastalık grubunda saptanan pnömokok polisakkarit antikor cevap eksikliğinin başka immünolojik mekanizmalarla ivaçıklanabilmesi için daha ileri çalışmaların yapılması gerekmektedir. Tanımlanmış bir primer immün yetmezlik saptanmayan ancak hipogamaglobulinemisi bulunan grupta gösterilen pnömokok polisakkarit antikor cevap eksikliğinin, bu hastaların gelişebilecek YDİY açısından takip edilmeleri gerektiği sonucunu doğurmaktadır. Polisakkarit antikor cevapsızlığı olan hastalarda konjuge aşı kullanılması; buna rağmen cevap alınamayan, özellikle sık tekrarlayan alt solunum yolu enfeksiyonu olan ve profilaktik antibiyotik tedavisine rağmen cevap alınamayan hastalarda da intravenöz immunoglobulin profilaksisinin gündeme gelmesi uygun olacaktır. Anahtar kelimeler: Polisakkarit pnömokok aşısı, antipolisakkarit antikor, solunum yolu enfeksiyonu, immün yetmezlik

ABSTRACT Turul T. Preimmunization and postimmunization pneumococcal antibody titers in children with immunodeficiency and recurrent respiratory tract infections. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Immunology. Ankara, 2004. S.pneumonia, is a world wide bacterial pathogen affecting children and adults, still being the most common cause of bacteremia, pneumonia and otitis media and the second common cause of bacterial menengitis during infancy and childhood. Patients with recurrent respiratory tract infections and humoral immunodeficiencies are known to have defective antibody response to pneumococcal polysaccharides. The aim of our study is to evaluate pneumococcal polysaccharide antibody response in five group of patients with primary immunodeficiency diseases complaining of recurrent respiratory tract infections followed during June 1991- January 2003 at Hacettepe University Pediatric Immunology Unit. According to the criteria of World Health Organisation (WHO) about immunodeficiencies the patients were grouped as Selective IgA deficiency, common variable immunodeficiency (CVID), IgG2 subgroup deficiency, hypogammaglobulinemia and Ataxia-Telangiectasia (A- T). Forty of the patients were diagnosed as Selective IgA deficiency (IgA < 7 mg/dl), 24 CVID, 16 IgG2 deficiency with normal serum IgA levels, 17 hypogammaglobulinemia and 29 of the patients had A-T. The antibody response to six serotypes (3,6,14,19,23,51) was measured in each group before and after pneumococcal immunization. Results of pneumococcal antibody titers of 40 healthy children aged 5-15 years old, studied between June 1997 and October 1997, were used for comparison. The proportion of the patients having positive postimmunisation titers to all serotypes in patients with CVID, IgG2 deficiency and A-T were found to be statistically lower than the control group. In all of the patient groups, the proportion of patients with positive antibody response to 3 or more serotypes were significantly lower than the healthy controls. The geometrical mean antibody titers in patients with CVID, IgG2 deficiency, hypogammaglobulinemia and A-T were also found to be significantly lower than the control group. The lowest geometrical mean antibody titers to all of the six serotypes were detected in A-T group. Results of the patients with selective IgA deficiency without IgG2 deficiency need to be clarified by further studies in order to explain the defective pneumococcal polysaccharide response by other immunologic mechanisms. In the patient group with hypogammaglobulinemia without any defined primary immunodeficiency, pneumococcal polysaccharide antibody deficiency may be the hallmark of probable development of a primary immunodeficiency especially CVID and therefore should VIbe followed closely. It may be concluded that use of conjugated vaccine in patients with polysaccharide antibody deficiency; especially in those without any improvement of recurrent lower respiratory tract infections and A-T group of patients would be good candidates of intravenous immunoglobulin prophylaxis. Key words: Polysaccharide pneumococcal immunization, antipolysaccahride antibody, respiratory infection, immune deficiency. Vll