Gebe sıçanlarda oluşturulan geçici hipotansiyonun böbrek dokusuna etkisi ve antioksidan enzim düzeyleri

Abstract

IV ÖZET Bayrak, S., Gebe sıçanlarda oluşturulan geçici hipotansiyonun böbrek dokusuna etkisi ve antioksidan enzim düzeyleri, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fizyoloji Tezi. Ankara, 2004. Gebelik, maternal fizyolojinin dramatik olarak değiştiği bir süreçtir. Gebeliğin doğal seyri içinde, böbreklerde görülen büyüklük ve kan akımı gibi değişikliklerle birlikte kan basıncını kontrol eden mekanizmalar da etkilenir. Böbrekler, kan basıncının uzun dönem kontrolünde görev alırlar ve oluşan kan basmcı değişimlerinden etkilenirler. Gebeliğin özellikle son trimesterinde görülebilen geçici hipotansiyon atakları, oluşan hipoksi nedeniyle oksidatif strese neden olur. Öte yandan gebelikte enerji ve doku oksijen gereksinimi artmaktadır. Artan oksijen tüketim hızıyla doğru orantılı olarak da reaktif oksijen türlerinin üretim hızı artar. Antioksidan savunma mekanizmaları, hücreler oksidan strese maruz kaldığında hasarı önlemeye ya da sınırlamaya çalışırlar. Gebelikte görülen kan basmcı değişiklikleri ve düzenlenmesi uzun yıllardır araştırılmaktadır. Hipertansiyonla ilgili bulguların tutarlı olmasına karşın, gebelik sırasında görülen geçici hipotansiyonun anne ve fetus üzerine etkileri hala tartışılmaktadır. Bu çalışmada gebe sıçanlarda geçici hipotansiyonun böbrek morfolojisi ve antioksidan enzim düzeylerine etkisi araştırıldı. Çalışmada ağırlıkları 250-350 gr arasında değişen toplam 24 adet, 3 aylık, dişi Wistar-albino sıçan kullanıldı. Sıçanlar I.Grup: Kontrol gebe değil, (n=6), n.Grup: Kontrol gebe, (n=5), HI.Grup: Hipotansiyon gebe değil, (n=7), IV.Grup: Hipotansiyon gebe, (n=6) şeklinde 4 gruba ayrıldı. Gebe sıçanlar 15. günde, diğerleri ise herhangi bir zamanda ketamin ve ksilazin anestezisi ile uyutuldu. Sağ femoral arter kateterizasyonu ile kan basmcı monitorize edildi. Hipotansiyon gruplarında ortalama arteryal basmç başlangıcın %50'sine düşürülecek biçimde kan alınarak, 30 dakikalık hipotansiyon oluşturuldu. Kontrol gruplarındaki hayvanlara hipotansiyon oluşturulmadan tüm deney işlemleri aynı şekilde uygulandı. Deneyden 48 saat sonra tüm grupların böbrek dokularında indirgenmiş glutatyon (GSH) seviyeleri, süperoksid dismutaz (SOD) ve katalaz (CAT) aktiviteleri belirlendi. Işık mikroskobisiyle histolojik değerlendirme yapıldı. İstatiksel değerlendirmede Kruskal- Wallis Varyans Analizi ve Mann Whitney U Testi kullanıldı. Gebe sıçanlarda geçici hipotansiyonun, böbrek dokusunda GSH düzeyinde azalmaya, histolojik olarak kortekste daha belirgin olmak üzere, hasara yol açtığı belirlendi. Anlamlı olmamakla birlikte; SOD enzim aktivitesi azalırken CAT enzim aktivitesi arttı. Bu morfolojik ve biyokimyasal bulgular göz önüne alınarak, hipotansiyonun gebe sıçanlarda böbrek dokusunda oluşturduğu hasarın oksidatif stres aracılığı ile oluştuğu söylenebilir. Anahtar kelimeler: Gebelik, sıçan, geçici hipotansiyon, böbrek, morfoloji, oksidatif stres, antioksidan enzimler

ABSTRACT Bayrak, S., The effects of the transient hypotension on the kidney morphology and antioxidant enzyme levels in pregnant rats. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Physiology. Ankara 2004. Pregnancy is a process during which maternal physiology undergoes dramatic changes. During the natural course of the pregnancy both the size and blood flow of the kidney and also the mechanisms that control the blood pressure are affected. The kidneys have a major role in long-term blood pressure regulation and they are affected by the blood pressure alterations. Transient hypotension attacks which might be seen primarily in the last trimester cause oxidative stress due to hypoxia. On the other hand, the requirements for energy and tissue oxygenation are increased during pregnancy. The production rate of the reactive oxygen radicals is also increased in correlation with the increased oxygen consumption rate. Antioxidant defense mechanisms function for preventing or limiting the harmful effects of oxidative stress. The blood pressure alterations and regulations in pregnancy have been investigated for many years. Although there are many consistent findings in hypertension studies, the maternal and fetal effects of transient hypotension during pregnancy are still being discussed. In this study, the effects of transient hypotension on the kidney morphology and renal antioxidant enzyme levels have been investigated in pregnant rats. 24 female 3 months old Wistar-albino rats weighing between 250 and 350 g were used. Animals were divided into following groups: Group I: Non-pregnant control, (n=6), Group II: Pregnant control, (n=5), Group HI: Non-pregnant hypotensive, (n=7), Group IV: Pregnant hypotensive, (n=6). While the pregnant rats were anesthesized with ketamine and xylasine at 15th day, the non-pregnants had anesthesia at any day and the blood pressures were monitorized by right femoral artery cathetherization. Hypotension was produced for 30 minutes by blood withdrawal untill mean arterial blood pressure dropped to 50% of the initial level. The same procedure was performed in the control groups except for producing hypotension. Reduced glutathione (GSH) levels, superoxide dismutase (SOD), and catalase (CAT) activities in renal tissues were determined in all 4 groups after 48 hours and histological evaluations were done under light microscopy. For statistical analysis, Kruskal-Wallis Variance Analysis and Mann Whitney U test were used. Transient hypotension in the pregnant rats created reduced GSH levels and tissue injury which was histologically more prominent in renal cortical regions. Although not statistically significant, SOD enzyme activity was found to be increased, whereas CAT enzyme activity was decreased. These morphological and biochemical findings suggest that hypotension induced renal injury may be mediated by oxidant stress. Keywords: Pregnancy, rat, transient hypotension, kidney, morphlogy, oxidative stress, antioxidant enzymes