Akromegalik hastalarda tiroid hastalıkları ve tiroid kanseri sıklığı

Abstract

ÖZET Doğan S. Akromegalik hastalarda tiroid hastalıkları ve tiroid kanseri sıklığı, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Uzmanlık Tezi, Ankara 2005 Akromegali; prevelansı milyonda 40-60 arasında değişen yüksek morbidite ve mortalite ile seyreden ve hastanın yaşam kalitesini azaltan kronik bir hastalıktır. Akromegalik hastalarda mortalitenin 2-4 kat kadar arttığı bilinmektedir. Özellikle akromegalik hastalarda tiroid kanser riskinin arttığını gösteren prospektif çalışmalar yeterli sayıda değildir. Bu çalışmanın amacı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Ünitesi tarafından 1993 yılından itibaren düzenli olarak takip ve tedavileri yapılan 92 akromegalik hastanın tiroid hastalıkları ve tiroid kanseri görülme sıklığının tespit edilmesidir. Çalışmaya alındıklarında hastaların ortalama yaşı 43.9±10.8 (18-68) olarak tespit edildi. Hastalık süreleri ise 12.0±6.9 yıl (1-30) idi. Çalışmaya alınan 92 akromegalik hastanın 53 tanesinde (%57.6) tiroid hastalığına rastlandı. Basit multinodüler guatr 33 hastada (%35.86), basit nodüler guatr 6 hastada (%6.52), basit diffüz guatr ise 8 hastada (%8.69) tespit edildi. Hastaların %1.08'i (n:1) toksik multinodüler guatr ve %1.08'i ise Hurthle hücre diferansiasyonu gösteren toksik adenom tanısı aldı. Bir hastada (%1.08) ise amiodaron'a bağlı tiroid disfonksiyonu tespit edildi. Akromegalik hastaların 3'ünde (%3.26) diferansiye tiroid kanseri tespit edildi. Takip süresi içinde toplam 7 hastaya (%7.6) tiroid operasyonu uygulandı. Tedavi sırasındaki BH değerleri ile sol tiroid volümü ve total tiroid volümü arasında anlamlı pozitif korelasyon tespit edildi (sol tiroid volümü; r=0.338, p=0.025, total tiroid volümü; r=0.309, p=0.041). Tedavi sonrasındaki son BH ve IGF-1 değerleri ile hastaların kullandıkları octreotid ortalama dozu arasında pozitif korelasyon tespit edildi (BH; r=0.298, p=0.021), (IGF-1; r=0.459, p=0.001). Akromegalik hastalarda tiroid kanser görülme riskinin artışı hastalık aktivitesi ile ilişkili olduğundan hastalar tiroid kanser açısından yüksek riskli gurup olarak kabul edilmeli ve düzenli olarak tiroid nodul ve tiroid kanser gelişimi yönünden dikkatli bir şekilde takip edilmelidir. Anahtar kelimeler: Akromegali, tiroid hastalığı, guatr, tiroid kanseri, IGF-1 ıı

ABSTRACT Doğan S. The prevalence of thyroid diseases and cancers in patients with acromegaly. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Internal Medicine, Ankara 2005. Acromegaly is a chronic disease associated with increased morbidity and mortality rate and decreased quality of life. The prevalence of acromegaly is approximately 40-60 cases per million population. For individuals with acromegaly, the mortality rate is 2-4 times that of the general population. Prospective studies showing the increased risk for thyroid cancer in patients with acromegaly is still inadeqate. Thyroid cancer prevalence was found to be 3.1 % in these studies. The purpose of this study was to determine the rate of thyroid diseases and thyroid cancers in 92 patients with acromegaly who have been treated in Endocrinology Department of Hacettepe University from 1993 to date. Mean age of the patients at the beginning of the study was 43.9±10.8 years (min 18-max 68 years). Mean disease duration was 12.0±6.9 years (min 1-max 30 years). Fiftythree (57.6%) from 92 patients had thyroid disease. Simple multinodulary goiter was diagnosed in 33 (35.86%) patients, simple nodular goiter and simple diffuse goiter was diagnosed in 6 (6.52%) and in 8 (8.69%) patients respectively. One patient (1.08%) had toxic multinodular goiter and 1 (1.08%) had toxic adenoma showing hurthle cell differentiation. Amiodaron induced thyroid dysfunction was diagnosed in 1 patient. Three patients (3.26%) had differentiated thyroid carcinoma. Thyroid operation was performed in 7 (7.6%) patients. Statistically significant correlation was observed between growth hormone (GH) levels and left thyroid volume and total thyroid volume during treatment period (left throid volume; r=0.338, p=0.025, total thyroid volume; r=0.309, p=0.041). Positive correlation was observed between end growth hormone and IGF-1 levels after treatment and mean octreatid dose (GH; r=0.298, p=0.021), (IGF-1; r=0.459, p=0.001). Key Words: Acromegaly, thyroid disease, goiter, thyroid carcinoma, m