Sırp milliyetçiliğinde Kosova efsanesinin yeri ve önemi

Abstract

1389 yılında Kosova Ovasında Sultan Murad Hüdâvendigâr'ın başında bulunduğu Osmanlı İmparatorluğu ile Sırp Prens Lazar'ın önderliğindeki Balkan Birliği arasında Birinci Kosova Savaşı meydana gelmiştir. Bu savaşla ilgili olarak Sırplar bir efsane oluşturmuşlardır. ?Kosova Efsanesi? olarak bilinen efsanenin oluşum süreci savaştan hemen sonra başlamış ve yirminci yüzyıla kadar devam etmiştir. Bu süreç içerisinde efsanenin oluşumuna ve muhafazasına yazılı kaynakların yanı sıra Sırp halk anlatıları, şiirleri, şarkıları ve Ortodoks kilisesi vaazları da katkıda bulunmuştur. Böylece Kosova Efsanesi, çeşitli versiyonlarıyla günümüze kadar ulaşabilmiştir.Efsanede başlıca üç motif yer almaktadır. Bu motifler: ?Dünya Krallığı? yerine ?Cennet Krallığı?nı tercih eden ve bu terciği nedeniyle savaşta mağlup olan Sırpların lideri Prens Lazar ve ?kutsallık? motifi; Sultan Murad Hüdâvendigâr'ı öldüren Prens Lazar'ın damadı Milo? Obili? ve ?kahramanlık? motifi; Savaş sırasında Sırp tarafından Osmanlı tarafına geçen Prens Lazar'ın diğer damadı Vuk Brankovi? ve ?ihanet? motifidir. Bu kişiler ve motifler yüzyıllar boyunca Sırpların hafızalarında muhafaza edilerek bugüne kadar gelebilmiştir.Birinci kosova savaşı'ndan 19. Yüzyıldaki isyanlarına kadarki süreçte Sırpların kimliklerini muhafaza etmesinde önemli bir faktör olan Kosova Efsanesi, 20. Yüzyılda da çeşitli alanlarda kullanılarak sırp milliyetçiliğini doğrudan veya dolaylı olarak etkilemiştir. Bu tez çalışması, Kosova Efsanesinin ne olduğunu, nasıl oluştuğunu, Sırp kimliğini, kültürünü ve milliyetçiliğini nasıl etkilediğini açıklama gayreti içerisindedir.

In 1389, the First Battle of Kosovo happened between the Otoman Empire, reigned by Sultan Murad Hüdâvendigâr and the Balkan Union, leaded by Serbian Prince lazar at the Kosovo Polje. The Serbian created a legend releted to this war, which is known as the ?Legend of Kosovo?. The creation process of the legend started just after the war and continued until the end of the 20th century. In addition to the written sources, Serbian folk stories, poems, songs and Serbian Ortodox Church?s semons made contribution to this process. As a result the Legend of Kosovo has reached to the present day in many versions.Mainly, there are three motives in the legend. These are: Serbian leader Prince Lazar, who prefered ?Heavenly Kingdom? against ?Earthy Kingdom? and lost the war as a result of his choice and the ?sacredness? motive; Prince Lazar?s son in low Milo? Obili? who killed Murad Hüdâvendigâr and the ?heroic? motive; Lazar?s other son in law Vuk Brankovi?, who betrayed the Serbian and joined to the Otoman forces and the ?betrayal? motive. These figures and the motives have been kept in memories of Serbian people for centuries.The Legend of Kosovo has been an important factor for the Serbian in preserving their identity during the period between the First Battle of Kosovo and the Serbian insurgencies in the 19th century and directly or indirectly affected Serbian nationalism in the 20th century. This study aims to highlight the Legend of Kosovo, its creation process and its effects on Serbian identity, culture and nationalism.