Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin söz edimleri anlama düzeyleri

Abstract

Tezde ilk aşamada edimbilim, söz edimleri ve iletişim yetisi konusunda kuramsal veuygulamalı alanyazın taraması gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, Türkçe, Fransızca veİngilizce kaynaklar incelenmiş ve elde edilen bilgiler tezin birinci ve ikinci bölümündesunulmuştur.Araştırmanın ikinci aşamasında, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Araştırma ve Uygulama Merkezi TÖMER'de Türkçe öğrenmekte olan 50 yabancıuyruklu öğrencinin tez kapsamında yer alan (Teklif etme, Rica etme, Tehdit etme,Beddua etme, Söz verme, Akıl danışma / Fikir sorma, Yol gösterme, İnanmama,Tahmin etme, Onay bekleme, Sonradan fark etme, Farz etme / Varsayma, Sitem etme,Cesaretlendirme/ Cesaret verme, Küçümseme) söz edimi anlama düzeylerininbelirlenmesi amacıyla 20 bağlam içi durum içeren doğru söz edimini bulma testi(DSBT) uygulanmıştır. Test sonucunda elde edilen söz edimi başarım düzeyleriörnekleriyle veri tabanı oluşturulmuştur. Veri tabanında yer alan ikinci dil olarakTürkçe konuşuru (İDTK) öğrencilerin söz edimi anlamaya yönelik duruma verdikleriyanıtlarla, öğrencilerin söz edimi anlama başarıları veya başarısızlıkları belirlenmeyeçalışılmıştır. Elde edilen veriler ve alanyazındaki örnekler ışığında, tezin sonuçbölümünde, Türkçe ikinci dil öğrencilerinin tez kapsamında incelediğimiz sözedimlerini anlamada kimi noktalarda güçlük çektikleri görülmüştür. Bu noktada eldeedilen bulgular, ikinci dil olarak Türkçe öğretimi kitap ve araçlarında edimbilimselbileşen ve söz edimi öğretimini dizgesel bir bakış açısı ile ele alan bakış açılarınagereksinim duyulduğunu göstermiştir. Tezin bu gereksinimin karşılanmasına yönelikçalışmalara taban oluşturacak veriler içerdiği düşünülmektedir.

In the very beginning of the preliminary study of this thesis, with a theoretical andpractical approach, a literature review regarding pragmatics, speech acts andcommunicative competence has been presented. With this in mind, an examination of Turkish, French and English resources has been done and the collected data have been demonstratedin the first and the second chapters of the thesis.In the second chapter of the research, a test (DSBT in original Turkish form) aimed toidentify the most accurate speech act corresponding to 20 distinctive in-contextsituations has been implemented on 50 non-native students learning Turkish as a secondlanguage at Ondokuz Mayıs University, Turkish and Foreign Languages Research andApplication Center (TÖMER) in an attempt to determine their level of recognition ofspeech acts (suggestion, request, threatening, anathemize, promise, consult, guidance,planning, not to believe, estimating, waiting for approval, notice , assumption, rebuke,encouragement, despising) included in the thesis.A database supported by the accomplishment level results gathered from the test hasbeen established. By means of the answers, included in the database, given to thesituation requiring their effort to recognize the appropriate speech act by the studentswho are second language learners of Turkish (IDTK) , an analysis concerning whetherthey have successfully performed or not has been attempted to clarify.In the light of the gathered data and examples taken from the Literature review, in thefinal part of the thesis, it has been observed that the students who are second languagelearners of Turkish have at times had problems comprehending the speech acts handledin the thesis.The research findings at this specific point clearly indicates the necessity of attaining amore systematic perspective about the teaching of pragmatic components and speechacts presented in coursebooks, methods and tools in teaching Turkish as a secondlanguage. As a final remark, the thesis is assumed to include crucial data which mightestablish a basis for the studies aiming to bridge the need mentioned.Keywords: Pragmatics, speech acts, communicative cpmpetence, teaching Turkish as asecond language.