Antenatal kortikosteroidlerin neonatal mortalite ve morbidite üzerine etkileri

Abstract

ÖZET ARMANGİL, Didem, Antenatal Kortikosteroidlerin Neonatal Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Tezi. Ankara, 2005. Neonatal mortalite ve morbiditenin başlıca nedenlerinden biri olan preterm doğumlarda en sık görülen komplikasyonlar; respiratuar distres sendromu (RDS), intraventriküler kanama (ÎVK), periventriküler lökomalazi (PVL), nekrotizan enterokolit (NEK), bronkopulmoner displazi (BPD), patent duktus arteriozus (PDA), prematürelik retinopatisi (ROP), sepsis ve kalıcı nörolojik sorunlardır. Son 25 yıl içerisinde perinatolojideki yenilikler preterm eylem insidansını azaltmadığı halde perinatal ve neonatal morbidite ve sağkalım üzerinde büyük değişikliklere yol açmıştır. Maternal uygulanan antenatal kortikosteroidlerin sadece RDS'yi değil, diğer neonatal komplikasyonları da azalttığı saptanmıştır. Antenatal kortikosteroidler erken doğum riski olan gebelerde fetal akciğer matürasyonunu artırmak ve prematür eylem sonucunda doğan bebekleri RDS' den koruyarak fetal ve neonatal mobidite ve mortaliteyi en aza indirmek amacıyla yaklaşık 30 yıldır kullanılıyor olmasına rağmen doğum öncesi uygulama zamanı, hangi gebelik haftalarında verildiğinde etkin olduğu ve hangi sıklıkta kullanılacağı, çoğul gebeliklere olan etkisi gibi konularda tartışmalar hala sürmektedir. Geçmiş yıllarda uygulanan haftalık tekrarlayan (çoklu kür) antenatal kortikosteroid tedavisinin yerini günümüzde tek kür tedavi almıştır. Bu çalışmada amacımız; prematüreliğe bağlı komplikasyonlar açısından antenatal betametazon uygulanan ve uygulanmayan yenidoğan bebekler arasındaki farklılıkları ortaya koymak, ayrıca tek kür kortikosteroid tedavisi ile haftalık tekrarlayan (çoklu kür) antenatal kortikosteroid uygulamasını fetal akciğer matürasyonu, neonatal morbidite parametreleri ve potansiyel yan etkileri açısından karşılaştırmaktı. Ocak 1995 ile Ocak 2005 arasında yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenmiş 22 ile 34. gebelik haftaları arasında doğan toplam 843 prematüre bebek çalışmaya alındı. Bunlardan 458' ine antenatal betametazon uygulanmıştı. RDS antenatal kortikosteroid tedavisi alan bebeklerin 117'sinde (%25.6), almayanların 133'ünde (%34.5) gelişti ve aralarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulundu (p<0.01). Antenatal kortikosteroid tedavisi ile RDS'de belirgin azalma olduğu gözlendi. Steroid uygulanan bebeklerde surfaktan ihtiyacında (p<0.05) ve mekanik ventilasyon kullanımında da anlamlı azalma olduğu görüldü (p<0.001). Gebelik yaşma bakıldığında 29 ve üzerindeki gebelik haftalarında steroidin RDS'yi önlemesi ivaçısından etkinliği saptandı (p<0.05). Beklenenin aksine antenatal kortikosteroid tedavisi alan 48 (%10.5) bebekte, almayan grupta ise 67 (%17.4) bebekte sepsis gelişti ve aralarında istatistiksel olarak fark bulundu (p<0.01). Tek kür steroid tedavisi, haftalık tekrarlayan (çoklu kür) steroid uygulamalarıyla karşılaştırıldığında; çoklu kür antenatal steroid tedavisinin RDS insidansında, surfaktan ihtiyacında, mekanik ventilasyon kullanımında (p<0.05) ve NEK insidansında (p<0.01) anlamlı azalmaya neden olduğu ancak anne enfeksiyonlarının tek kür tedaviye kıyasla çoklu kür tedavi ile arttığı tesbit edildi (p<0.05). Ayrıca kür sayısı arttıkça RDS'nin azaldığı ve bunun kendi aralarında bir korelasyon gösterdiği saptandı. Ancak haftalık tekrarlayan (çoklu kür) steroid uygulamasının çok belirgin maternal ve neonatal istenmeyen yan etkileri olmasa da santral sinir sistemi ve nöromotor gelişimi olumsuz etkileyebilecek potansiyel yan etkilerinin olabileceği, tek kür uygulamaya göre fetal akciğer matürasyonu ve neonatal morbidite parametreleri açısından ek katkısı olmadığı dikkate alınarak çoklu kür uygulamaya rutin olarak başvurulmamalıdır. Anahtar kelimeler: antenatal kortikosteroid, fetal akciğer matürasyonu, prematüre, yenidoğan.

ABSTRACT ARM ANGİL, Didem, The Effects of Antenatal Corticosteroids on Neonatal Outcome. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis in Pediatrics. Ankara, 2005. The main complications of preterm birth which is the major etiology in neonatal mortality and morbidity are respiratory distress syndrome, intraventicular hemorrhage, periventricular leukomalacia, necrotizing enterocolitis, brochopulmonary dysplasia, patent ductus arteriosus, retinopathy of prematurity, sepsis and permanent neurological disorders. In spite of advances in perinatalogy in last 25 years, the rate of prematurity has not changed significantly but perinatal and neonatal morbidity and outcome have been improved. It has been shown that the use of maternal corticosteroids did not only improve RDS but also the other complications are substantially reduced. Although antenatal corticosteroids have been used in clinical practice for approximately 30 years to increase fetal lung maturation and decrease to a minimum neonatal morbidity and mortality by preventing the development of respiratory distress syndrome in preterm infants, there is still much controversy about the time of administration before delivery, which gestational week to be administered, frequency and whether its effective on multiple pregnancy. Multiple course corticosteroid therapy which has been commonly used in past years is nowadays replaced with single dose therapy. In this study our aim was to compare the complications rates and outcome in neonates whom have been taken or not taken antenatal betamethasone therapy and to evaluate the effects of whether to use single or multiple courses of therapy by means of fetal lung maturation, neonatal morbidity and potential adverse effects. Between January 1995 and January 2005 843 premature infants whom were followed in our newborn intensive care unit with gestational age ranging from 22 to 34 weeks were evaluated in our study. Antenatal betamethasone therapy was administered to 458 infants and 117 (%25.6) of these infants and 133 (%34.5) infants who have not received betamethasone therapy developed RDS and statistically considerable difference was observed (p<0.01). There was a significant decrease in RDS with antenatal corticosteroid therapy. The use of antenatal corticosteroid decreased necessity of mechanical ventilation (p<0.001) and the need for surfactant therapy (p<0.05). When we looked at the gestational ages steroids are found to be effective to reduce RDS at 29 weeks and later (p<0.05). Unexpectively sepsis was observed in 48 (%10.5) infants whose VImothers received antenatal corticosteroid therapy and in 67 (%17.4) infants who did not received antenatal corticosteroid therapy and there was a statistically considerable difference between them (p<0.01). When single course and multiple courses of betamethasone treatment modality is compared it was shown that repeated use of betamethasone is associated with a significant decrease in RDS, need of surfactant, necessity of mechanical ventilation (p<0.05) and necrotizing enterocolitis (p<0.01) on the other hand it is also associated with high rates of maternal infection (p<0.05). Furthermore it has been shown that when the number of betamethasone courses increases, the RDS rate decreases and a correlation between them has been determined. Although antenatal glucocorticoid treatment with weekly (multiple) courses does not have any significant demonstrated maternal or neonatal adverse effects, it should be considered that it may have potential adverse effects on the central nervous system and neuromotor development. It does not have additional benefits or advantages over single course antenatal glucocorticoid treatment with respect to fetal lung maturation or neonatal morbidity parameters, and it should not be routinely used. Key Words: antenatal corticosteroid, fetal lung maturation, premature, newborn. vn