Koroner arter bypass cerrahisinde N-asetilsistein kullanımının solunum fonksiyonlarına etkisi

Abstract

ÖZET Karabay, B.C., Koroner Arter Bypass Cerrahisinde N- asetilsistein'in Solunum Fonksiyonları Üzerine Etkisi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Tezi. Ankara, 2006. Kardiyak cerrahi uygulanan hastalarda, preoperatif dönemde solunum klinik olarak normal değerlendirilse de,ekstrakorporeal sirkülasyonun uygulanması, kardiyoplejik solüsyonun kullanılması, anestezik maddelerin verilmesi nedeni ile intraoperatif ve postoperatif dönemde solunum fonksiyonları etkilenebilmektedir. Bu çalışmada koroner arter bypass cerrahisi uygulanan hastalarda N-asetilsistein'in solunum fonksiyonları üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Üniversite etik kurul onayı alındıktan sonar elektif koroner arter bypass cerrahisi uygulanacak olan 20 hastanın 10 tanesi kontrol(Grup 1, n=10 ) 10 taneside çalışma grubu(Grup 2, n=10) olacak şekilde iki gruba ayrıldı. Ekstrakorporal sirkülasyona 600 mg N- asetilsistein(NAS) eklendi. Peoperatif, postoperative üçüncü ve beşinci gün SFT(Solunum Fonksiyon Testi) yapılıp sadece FEV1 (birinci saniyedeki zorlu ekspiratuar volum) değerlerine bakıldı. Solunum fonksiyonları değerlendilirken zaten rutin bakılan kan değerleri içinden böbrek fonksiyonlarına ait olanların düzeylerine de ayrıca bakıldı. Anestezi indüksiyonunu takiben hastalardan ameliyat öncesi (T1), kardiyopulmoner bypass öncesi (T2), kardiyopulmoner bypass sonrası (T3) ve ameliyattan 24 saat sonra (T4) idrar ve serum örneği alındı. Böbrek fonksiyonlarına ait olan mdeğerlerinden, idrar ve serum örneklerinden bakılan sodyum (Na+), potasyum (K+), kreatinin ve BUN(bIood urea nitrogen) değerleri incelendi. Bu zaman dilimlerinde idrar volümü ölçümleri de yapıldı ve kreatin klirensleri hesaplandı. Istatiksel analizde Kolmogorof Simimov testi, T-testi, ki kare testi ve Fischer exact testi kullanıldı, p<0.05 olan değerler anlamlı olarak kabul edildi. Gruplar arasında aort klemp süresi, pompa süresi arasında farklılık görülmedi. KPB sonrası (T3) de çalışma grubunda; serumda sodyum, potasyum, kan üre nitrojeni ve kreatinin düşük (p<0.05), idrarda ise sodyum, potasyum, kan üre nitrojeni ve kreatinin yüksek(p<0.05) saptandı.Solunum fonksiyonlarıyla ilgili olarak FEVı'in preoperatif değerine göre postoperatif üçüncü ve beşinci günlerde bakılan değerlerinde artma olduğu görüldü. Sonuç olarak; KPB'da N-asetilsistein kullanımının, FEVı değerlerinde her iki grupta azalma görülmekle birlikte.bu azalmanın çalışma grubunda daha az olduğu.aynı zamanda 5. güne doğru her iki grupta da düzelmeye başlayan FEVı değerinin çalışma grubunda daha anlamlı ve hızlı düzeldiği görüldü. Diğer taraftan idrar volümlerinde, idrarda potasyum ve sodyum atılımında ve kreatinin klirensinde artma.serum potasyum ve sodyum değerlerinde azalmaya sebep olduğu görülüp bunun literatürdeki yazılarla da paralellik göstediği gözlemlendi. Anahtar KelimelenKardiyopulmoner bypass.solunum fonksiyonları, böbrek foksiyonları, N-asetilsistein, solunum fonksiyon testi.birinci saniyedeki zorlu ekspiratuar volum. iv

ABSTRACT Karabay, B.C., Effects of N-acetylcysteine on respiratory function within coronary artery bypass surgery; Hacettepe University Faculty of Medicine; Thesis in Cardiovascular Surgery, Ankara, 2006. Although the preoperative pulmonary functions of the patients whom undergone cardiovascular surgery can clinically be normal, the pulmonary functions may deteriorate at the intraoperative and postoperative period because of the extracorporeal circulation, by usage of cardioplegic and anesthetic solutions.The objective of this study is to search the effects of N-acetylcysteine on the pulmonary and the kidney functions of the patients whom performed cardiovascular surgery. After receiving approval from the University Board of Ethics,10 of 20 patients who are going to put into practice of cardiovasculer surgery taken in the control group(Group 1, n=10), other 10 is taken in the study group(Group 2, n=10). 600 mg. N- acetylcysteine was added in to the extracorporeal circulation. Respiratory function test was made and preoperative, postoperative on the 3th, 5th day only the FEVi values were measured. While evaluating respiratory function among the blood the values that are already measured the one that belongs to renal functions were additionally examined. After the anesthetic induction, the urine and blood samples taken from the patients before operation (T1), prior to the cardiopulmoner bypass application (T2), after the cardiopulmoner bypass application (T3) and 24 hours after the operation (T4). Among the values that belongs to renal functions, sodium (NA+), potassium (K+), creatinin and BUN values are checked which are supplied from urine andblood. [statistically Kolmogorof Simirnov test, T-test, x2 test and Fischer exact test were used. p<0,05 values are accepted as significant. There are no significant difference among the groups about aort clemping time and pumping time. After the cardiopulmoner bypass application (T3) measurements of blood sodium, potassium, BUN and creatinin are found lower (p<0,05), urine sodium, potassium, BUN and creatinin are found higher (p<0,05) About the respiratory function test(RFT), preoperative FEV-i values of the RFT is lower then the values of postoperative 3th and 5th days. In conclusion, as well as the usage of N-asetilsistein at CPB results in decline at FEV1 values in both groups this decline at the control group is smaller. At the same time the FEV1 values at both groups which starts to improve through the 5th day is much more significant and faster at the study group.On the other hand an increase at the urine volume ejection of potassium, sodium.creatin and a decrease at serum potassium and sodium values is observed.This is in accordance with the articles at the literature. Keywords: Cardiopulmonary bypass, respiratory functions, renal functions, the respiratory function test, forced ekspiratory volume in one second. VI