Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinlerin B1 düzeyine uyarlanması: Eskici örneği

Abstract

Okuma-anlama becerisinin geliştirmesi amacıyla yabancı dil öğretiminde kullanılan metinlerin, özgün şekliyle mi yoksa dil düzeyine uygun hale getirilmiş olarak sadeleştirilmiş şekliyle mi kullanılması gerektiği, üzerinde tartışılan bir konudur. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan özgün yazınsal metinlerin, dile, yazına ve anlama ait niteliklerinin sorgulanabilmesi ve metinlerin bu düzlemlerde irdelenebilmesi ancak ileri düzeydeki dil öğrenicileri tarafından yapılabilir. Temel ve orta düzeydeki dil öğrenicilerinin okuma eylemlerinin öncelikli amacı ise anlama ulaşmaktır. Çünkü bu düzeydeki öğreniciler özgün haldeki bir yazınsal metne hâkimiyet sağlayabilecek yeterli dilsel edince ve artalan bilgisine sahip değildirler. Bu düşünden yola çıkılarak, metindilbilimsel bir çerçevede, yüzey ve derin yapıdaki tutarlılık ve doğruluk değiştirilmeden yazınsal bir metnin sadeleştirilmesi tezin odak noktasını oluşturmaktadır. Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma- anlama becerisinin kazandırılması ve geliştirilmesi amacı ile kullanılan yazınsal metinlerin bilimsel bir yöntem ile çözümlenmesi ve sadeleştirilmesi tezin temel amacıdır. Yapılan sadeleştirme işlemi öncesinde, yazınsal bir metnin seçilmesi, seçilen bu metni metindilbilimsel ölçütlere bağlı kalınarak çözümlenmesi ve bu şekilde bilimsel bir nitelik kazandırılan sadeleştirme süreci ve sadeleştirmenin amacına ulaşıp ulaşmadığının çeşitli teknikler ile sınanması bu çalışmanın çerçevesini çizmektedir. Bu bağlamda, Refik Halid Karay'ın kısa öykü türüne ait `Eskici` isimli eseri, öncelikle metinsellik ölçütlerinden 'bağlaşıklık' ve 'bağdaşıklık' ölçütlerine bağlı kalınarak çözümlenmiş ve sonrasında yine söz konusu ölçütler çerçevesinde Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen B1 düzeyindeki öğreniciler için sadeleştirilmiş ve seçilen yazınsal metnin özgün ve sadeleştirilmiş şeklinin kavranmasını ölçme amacına yönelik oluşturulan sorular ile her iki metni okuma- anlama ölçme uygulaması yapılmıştır.

It's an accentuated issue whether original or adapted texts could be utilized in foreign language education so as to develop understanding skills. The original texts used in teaching Turkish with regards to linguistic and communicative domains of text are meaningful for the advanced level learners. However, as the elementary and intermediate level learners don't have adequate background information it is hard for them too comprehend an original literary text. Within this context, this study's first target is to simplify an authentic text with textlinguistics criteria by not detracting from the authentic text. Within the limits of this study, before the adaptation, it has been included that the text was chosen and after this came the process of scientific simplification and testing the simplified text of reading comprehension skills. With this purpose, an original very short story that belongs to fictional narrative type of literary works called 'Eskici' by Refik Halid Karay was chosen and then the original story was analyzed in terms of textlinguistic criteria, primarily cohesion and coherence. Then, in conformity with the same criteria, the original story was adapted to B1 level and after all, some reading comprehension questions to check the comprehension level were posed.