Obstrüktif uyku apnesi sendromunun subklinik koroner ateroskleroz gelişimi üzerine etkileri

Abstract

ÖZETKepez A., Obstrüktif Uyku Sendromunun Subklinik Koroner AterosklerozGelişimi Üzerine Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi KardiyolojiUzmanlık Tezi, Ankara, 2007.Obstruktif uyku apnesi sendromu (OUAS) solunumla ilgili uyku bozuklukları içindeincelenen ve vücuttaki birçok sistemi ilgilendiren önemli bir sağlık sorunudur. Çeşitliçalışmalarda bu sendromun hipertansiyon, koroner arter hastalığı, aritmi, kalpyetersizliği ve inme gibi kardiyovasküler komplikasyonlara yol açtığı gösterilmiştir.Bu çalışma obstrüktif uyku apnesi sendromunun koroner ateroskleroz gelişimiüzerine olan etkilerini doğrudan gözlemek için planlanmıştır. Çalışmaya çeşitlinedenler ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü uykulaboratuvarında uyku testi yapılan 110 hasta (72 erkek, 38 kadın; yaş: 48 (9,5)) dahiledildi. Tüm hastaların kardiyovasküler risk faktörleri, kullanmakta oldukları ilaçlarile uyku testi sonuçları kaydedildi ve tüm hastalardan tomografik koroner kalsiyumskorlaması tetkiki istedi. On üç hasta tomografik kalsiyum skorlaması tetkikiyapılmasını kabul etmediği için toplam 97 hastanın (64 erkek, 33 kadın; yaş: 49,17 ±0,86) tetkik sonuçlarına ulaşıldı. Hastalar uyku testinde saptanan apne-hipopneindekslerine (AHİ) göre obstrüktif uyku apnesi şiddetine göre 4 gruba ayrıldı.Gruplar arasında basit horlama grubundan ağır OUAS gubuna gidildikçe tomografikkoroner kalsiyum skorlamasına göre öngörülen koroner arter hastalığı riskininanlamlı derecede arttığı görüldü (p=0,036). Gruplar arasında hipertansiyon,bozulmuş açlık glükoz toleransı/diyabet, hiperlipidemi ve sigara içiciliğiprevelansları açısından istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmez iken basit horlamagrubundan ağır OUAS grubuna gidildikçe hastaların beden-kitle indekslerininanlamlı derecede arttığı saptandı (p<0,001). OUAS ile ilişkili hipoksiyi yansıtan tümparametreler ile hipertansiyon prevelansı ve beden-kitle indeksli arasında pozitifyönde anlamlı ilişki olduğu bulundu. Hastalar cinsiyete göre ayrıldıklarında AHİ veuyku apnesi ile ilişkili hipoksiyi yansıtan parametrelerin yalnızca bayanlarda koronerarter hastalığı riski ile anlamlı olarak ilişkili olduğu saptandı. Çok değişkenliregresyon analizinde uyku boyunca oksijen satürasyonunun %10'dan fazla düştüğüepizod sayısının saatte ortalama 5'ten fazla olmasının (derin oksijen desatürasyonindeksi) koroner arter hastalığı riski ile bağımsız olarak ilişkili olduğu bulundu(p=0,037). Çok değişkenli analizde de koroner arter hastalığı riski açısından kadıncinsiyet ile ağır OUAS varlığı arasındaki etkileşimin anlamlılık sınırına yakın olduğusaptandı (p=0,078). Bu sonuçlar obstrüktif uyku apnesi sendromunun koroner arterhastalığı için uyku apnesi şiddeti ile orantılı olarak risk oluşturduğunu ve bu riskinkadınlarda daha kuvvetli olduğunu düşündürmektedir. Buna göre, orta veya ağırşiddette obstrüktif uyku apnesi tanısı almış olan (`özellikle kadın') hastaların koronerarter hastalığı açısından, ağır koroner arter hastalığı olup metabolik sendromtanımına uyan hastaların ise obstrüktif uyku apnesi sendromu açısından araştırılmasıfaydalı olabilir.Anahtar Kelimeler: Koroner ateroskleroz, obstrüktif uyku apnesi, hipoksi,tomografik koroner kalsiyum skorlaması.2

ABSTRACTKepez A. The Effects of Obstructive Sleep Apnea on Progression of SubclinicalCoronary Atherosclerosis. Hacettepe University Faculty of Medicine, Thesis inCardiology, Ankara, 2007.Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) is a chronic respiratory sleep disorderassociated with multi-system disorders in the body. Numerious studies havehighlighted the association of this syndrome with cardiovascular complications ashypertension, coronary artery disease, arrhythmia, congestive heart failure andstroke. This study is designed to evaluate the direct effects of OSAS on coronaryatherosclerosis progression. Study population consisted of 110 patients (72 male, 38female; age: 48 (9.5)) who had been evaluated for OSAS by sleep study in HacettepeUniversity Faculty of Medicine Chest Diseases Department sleep laboratory forsuspected symptoms. Cardiovascular risk factors, current medications and sleepstudy recordings of all patients were recorded. After baseline examination, allpatients were invited for tomographic coronary calcium scoring test. Thirteenpatients refused the test and tomographic recordings of 97 patients (64 male, 33female; age: 49.17 ± 0.86) were obtained. Patients were classified into 4 groupsaccording to the apnea-hypopnea index (AHI) reflecting the severity of obstructivesleep apnea syndrome. Coronary artery disease risk of patients (estimated bytomographic coronary calcium scoring) were observed to increase significantly fromsimple snoring group to severe OSAS group in a gradual fashion (p=0.036). Therewere no significant differences between groups regarding prevelance ofhypertension, impaired fasting glucose tolerance/diabetes, hyperlipidemia andsmoking habitude. However, body-mass index of patients were observed to increasesignificantly from simple snoring group to severe OSAS group (p<0.001). Allparameters reflecting severity of OSAS related hypoxia were significantly correlatedwith hypertension prevelance and body-mass index. When patients were classifiedaccording to their sex, AHI and parameters reflecting severity OSAS related hypoxiawere found to correlate with coronary artery disease risk significantly in women but3not in men. Multivariate regression analysis revealed severe oxygen desaturationindex (average number of desaturation episodes per hour in which desaturationexceeds %10) more than 5 to be independent predictor of degree of coronary arterydisease risk (p=0.037). The interaction between female gender and severe OSAS forcoronary artery risk were also observed to persist in multivariate analysis at nearborderline statistical significance (p= 0.078). These results suggest OSAS tocontribute coronary artery disease risk in association with its severity. Thiscontribution is more significant for women patients. Accordingly, it may bereasonable to evaluate patients with moderate or severe OSAS (especially women)for presence of coronary artery disease and evaluate patients with severe coronaryartery disease possessing features of metabolic syndrome for possible co-existence ofobstructive sleep apnea syndrome.Keywords: Coronary atherosclerosis, obstructive sleep apnea, hypoxia, tomographiccoronary calcium scoring4