İran`da yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Abstract

Türkçenin yabancı dil olarak ilgi gördüğü ülkelerin başında İran gelmektedir. Muhtelif sosyokültürel sınıflardan pek çok İranlı birbirinden oldukça farklı gerekçelerle Türk kültürüne ilgi duymakta ve bu ilgi Türk dilini öğrenme isteğini beraberinde getirmektedir. Hâlihazırda İran'da Türkoloji bölümleri, Tahran Yunus Emre Enstitüsü ve özel dil kurslarında İranlıların yabancı dil olarak Türkçe öğrenme isteklerine cevap verilmektedir. Bir merkez tarafından koordine edilmeyen İran'daki yabancı dil olarak Türkçe öğretimi faaliyetlerinin hemen hemen her aşamasında ülkeye ve hedef kitleye özgü sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın konusunu İran'daki güncel yabancı dil olarak Türkçe öğretimi çalışmaları oluşturmaktadır. Başkent Tahran'da yoğunlaşan ve Isfahan, Şiraz, Meşhet, Zencan, Tebriz, Urumiye, Merega, Erdebil gibi şehirlerde de görülen Türkçe öğretimine yönelik çalışmaların diğer pek çok ülkeye nazaran İran'da uzun bir müddetten beri süregeldiği söylenebilir. Bu tezde, İran'daki Türkçe öğretim çalışmaları hedef kitle, ihtiyaç analizi, öğretmenler, öğretim ortamları, öğretim araçları, ölçme değerlendirme araçları ve öğrenme çıktıları bakımından incelenmiştir. Ardından öğrenme sürecine odaklanılarak İranlı hedef kitlenin amaç dil öğreniminde karşılaştığı güçlükler, farklı yöntemlerle elde edilen veriler ışığında dört temel dil becerisi için ayrı ayrı tespit edilmiştir. Ayrıca söz konusu güçlükleri aşmak adına bazı öneriler sıralanmıştır. Bunlara ek olarak İran'da, Türkçe öğretimi genelgeçer yabancı kitle için hazırlanmış dil öğretim materyalleri ve yöntemleriyle yürütülmektedir. Fakat Türk dili ve kültürünün, İran'daki Türk dilliler bir tarafa Fars dillilerle dahi göz ardı edilemeyecek dilsel ve kültürel yakınlığı bulunmaktadır. Ortak dil ve kültür unsurlarının dil öğretiminde işe koşulmasının hedef kitlenin motivasyonunu arttıracağı gibi öğrenmeyi de kolaylaştıracağı ileri sürülebilir. Bu bağlamda çok dilli bir ülke olan İran'da Türkçe öğretiminin araştırıldığı bu çalışmada, `İran'da İki veya Çok Dillilik`, `Diller ve Kültürlerarasılık` gibi hususlar üzerinde durulmuştur. Bu bölümlerde iki veya çok dilliğinin sınıf ortamına yansımalarıyla Türk ve Fars kültürü arasındaki yakınlığın İran'da Türkçe öğretimine sağlayabileceği kolaylıklara değinilmiştir. Araştırmanın sonunda ise İran'da uygulanabilecek yabancı dil olarak Türkçe öğretim politikası önerisi sunulmuştur.

Iran is one of the countries where Turkish as a foreign language is very popular. Many Iranians from various socio-cultural classes are interested in Turkish culture due to different reasons and thus, they desire to learn Turkish. Currently, Turkology departments in Iran, Tehran Yunus Emre Institute and private language courses are able to respond to Iranians' aspiration to learn Turkish as a foreign language. The Turkish teaching activities as a foreign language in Iran is not coordinated by an authority and some problems related to the place and the target audience occur in nearly every stage of language teaching. In this regard, the issue of this research consists of teaching Turkish as a foreign language in Iran. It can be said that the Turkish teaching activities in the capital city, Tehran and other cities such as Shiraz, Mashad, Zancan, Tabriz, Urumiya, Maraga and Ardabil have been happening for along time compared to other many countries. Within this scope, the Turkish teaching activities in Iran were analyzed in terms of target audience, need analysis, teachers, instructional places, teaching tools, testing and assessment and learning outputs. After that, the learning process was focused and the difficulties that the Iranian target audience had in learning the Turkish were examined separately for four language skills in the light of the data acquired with various methods. In addition, some suggestions were given in order to deal with the aforementioned difficulties. Furthermore, Turkish teaching in Iran is performed thanks to the language teaching materials and methods prepared for the general target audience. However, it is clear that Turkish language and culture have a linguistic and cultural closeness to Persian languages. It can be pointed out that using the common language and culture elements in language teaching will lead the target audience to raise their motivation and to learn more easily. Therefore, the elements such as `two or more multilingualism in Iran` and `language and interculturality` were focused in this research study. The effects of the two or more multilingualism into the classrooms and the facilities of the closeness between Turkish and Persian cultures for Turkish teaching in Iran were also mentioned in the study. At the end of the research, suggestions on Turkish teaching policy in Iran was offered.