Desfluran ve sevofluran kullanımının postoperatif uzun dönem uyku kalitesi üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Uyku, çevresel uyarılara geçici olarak yanıt verilemeyen bir davranış sürecidir. Bu süreç esnasında birçok nörolojik ve hormonal işlem rol alır. Genel anestezi ile uyku arasında birçok fizyolojik ve nöroanatomik benzerlik vardır. Bu sebeple uyku ve anestezi ilişkisi araştırmaya değer bir konudur. Ameliyat ve anestezinin erken dönemde uyku üzerine etkileri araştırılmıştır. Ancak postoperatif uzun dönem etkileri konusunda sınırlı sayıda çalışma vardır.Biz bu çalışmada desfluran ve sevofluran ile uygulanan genel anestezinin uzun dönem uyku kalitesi üzerine etkilerini incelemeyi amaçladık.Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde opere edilecek ASA I-II grubundan 100 hasta basit randomize olarak Desfluran (n=50) ve Sevofluran (n=50) olacak şekilde 2 gruba ayrıldı. Hastalara preoperatif, 1. ayda ve 3. ayda Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi ile preoperatif ve postoperatif 24. saatte Mini Mental Test (MMT) uygulandı. Ayrıca her iki gruptaki hastaların intraoperatif kalp atım hızı (KAH), ortalama arter basıncı (OAB), Bispectral Index (BIS) değerleri ile anestezi ve cerrahi süreleri kaydedildi. Operasyon sonrasında hastalar ayılma odasına alındı. Hastalar 30 dakika takip edildi. Vital bulguları, VAS, Modifiye aldrete skorlaması ve komplikasyonlar (üşüme, titreme, bulantı-kusma vb) kayıt edildi. Gruplara ait değerlerin istatistiksel analizinde niceliksel parametrelerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov-Smirnov Testi ile araştırıldı. Normal dağılıma uyan parametrelerin gruplar arası karşılaştırmasında Student's t Testi, grup içi karşılaştırmasında Paired t Testi; normal dağılıma uymayan parametrelerin gruplar arası karşılaştırmasında Mann-Whitney U Testi, grup içi karşılaştırmasında Wilcoxon Testi kullanıldı. Niteliksel parametrelerin gruplar arası karşılaştırmasında Ki-Kare Testi kullanıldı.İki grup arasında; yaş ortalaması, anestezi süreleri, preoperatif Mini Mental Test sonuçları ile intraoperatif kalp atım hızı, arter basıncı değerleri, SpO2 değerleri, End-tidal CO2 değerleri, BIS değerleri, ısı değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı.Derlenme odası 1.dakika ve 5. dakika KAH ölçümleri, 1.dakika ve 5. dakika VAS değerleri, kullanılan analjezik miktarı sevofluran grubunda desfluran grubuna göre anlamlı ölçüde düşük bulundu.Postoperatif 1. ayda sevofluran grubunda pittsburg uyku endeksinin 1. 2. 4. 5. 7. komponentleri ve global skoru desflurana göre uyku kalitesinde düşmeyi gösterecek şekilde anlamlı yüksek bulundu.(p<0.05) Bu farklılık postoperatif 3. ay ölçümlerinde 5. komponentte devam etti. Grup içi karşılaştırmada 1. ayda sevofluran grubunda komponent 4 ve 5 değerleri preoperatif değerlere göre yüksek bulunurken, 3. aydaher iki grupta global skor ve bazı komponent değerleripreoperatif değerlerden düşük bulundu. Yaş ve anestezi sürelerinin uyku kalitesine etkileri ayrıca alt grup analizleriile incelendi. Desfluran alan hastalarda, hiç bir dönemde yaş grupları arasında fark saptanmadı. Sevoflurane grubunda ise sadece 3.ayda komponent 5 değeri 45-65 yaş grubunda, 18-45 yaş grubuna göre anlamlı yüksek bulundu. Desfluran grubuna göre sevofluran grubunda 1. aydaki yüksek indeks değerleri 60-120 dakikalık operasyonlarda, 0-60 dakikalık operasyonlara göre daha fazla sayıda komponentte görüldü. Ancak gerek preoperatif bazal değerlerde yaş ve anestezi süresi alt gruplarında farklılıklar olması, gerek hasta sayısının az olması bu konuda kesin yargıya varılmasını engelledi. weSONUÇPostoperatif 1. ayda görülen uyku bozukluğunun sevofluran grubunda desfluran grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı olacak şekilde fazla olduğu görüldü. Anestetik ajanların postoperatif uzun dönem uyku üzerine etkileri konusunda yapılacak daha kapsamlı ve ileri çalışmalar mevcut sınırlı sayıda çalışmanın sonuçlarının doğrulanmasını ve anestezik seçiminde bu etkinin de göz önüne alınmasını sağlayacaktır.

INTRODUCTIONSleep is a transient behavioral status during which body (organism) becomes unreactive to most kinds of environmental stimuli. Considering physiology and neuroanatomy, there are similar aspects between sleep and anesthesia, which renders this issue a matter of observation. In this study we present our observational findings regarding the long term effects of sevoflurane and desflurane anesthesia on sleep quality and physiology.MATERIAL AND METHODS100 preoperative patients (classified as ASA1 or ASA2 risk group) were simply randomized to 2 groups consisting of Desflurane anesthesia (n:50) and Sevoflurane (n:50) anesthesia. On preoperative period, postoperative 1st month and postoperative 3rd months all patients were evaluated by `Pittsburg Sleep Quality Index` (PSQI) questionairre, consisting of seven components. They were also scored by using `Mini Mental Test` on preoperative and 24 hours postoperatively. In addition patients in both groups were evaluated intraoperatively by measuring; Intraoperative heart rates, mean arterial pressures, bispectral index findings and mean duration of surgeries. In acute postoperative period- in first 30 minutes- vital signs, visual analog scoring for pain, modified aldrete scoring and any kind of complications (ie shivering, nausea, vomitting) were recorded. In statistical analysis of the qualitative data, the availibity regarding normal distrubition were assessed by using `Kolmogorov-Smirnov Test`. Comparison of normally distributed data was performed by `Student's T Test` and comparison of in-group data was made by `Paired T test. Mismatching data to normal distrubition were assessed by `Mann Whitney U test` and the in-group comparison was made by `Wilcoxon Test`. `Chi-square test` was used for quantitative data.RESULTSThere were no statistical difference between groups regarding; mean age, anesthesia time, preoperative Mini Mental Test scores, intraoperative heart rate, arterial pressure, SpO2 values, End Tidal CO2 values, Bispectral Index findings and mean body temperatures. On postoperative 1. and 5. minutes the heart rate measurements of sevoflurane group was significantly lower than desflurane group. Considering sleep quality on first month, 1st, 2nd, 4th, 5th and 7thcomponents and the global score of PSQI were significantly lower in sevoflurane group designating an impairement of sleep quality compared to desflurane group. This difference was also present on 3rd month when 5th component was in question. In-group comparisons of sevoflurane group revealed higher scores on first month than preoperative scores regarding 4th and 5 th components. In both groups global scores and some component scores were lower than preoperative values.To investigate the effect of age and anesthesia duration on sleep quality, further sub-group analyses were conducted. No significant differences were detected between age sub-groups of desflurane group. However in sevoflurane group component 5 scores of 45-65 years were higher than 18-45 years on postoperative 3 rd month. Higher index values of sevoflurane group (compared to desflurane group) were more frequent in 60-120 minute operations than in 0-60 minute operations. However because of some differences regarding preoperative basal values, age distribution pattern, anesthesia duration and patient number between groups prevented us to make precise deductions.CONCLUSIONIn our study we observed a statistically significant difference between sevofluran and desflurane groups on postoperartive 1st month regarding sleep quality. Also we observed some differences between components when groups were further divided in to subgroups considering age and anesthesia duration. Although a number of studies are present in literature, our study to our knowledge is the first to observe the effects of inhaled anesthetics on long term sleep quality. Further well constituted clinical and experimental studies may be carried out to expand data and lead clinicians to choice best anesthetic medication in their daily practice considering effect of anesthesia on sleep quality.