İnme geçiren hastalarda yaşam kalitesini etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: İnme fonksiyonel özürlülüğe, günlük yaşam aktivitelerinde bağımlılığa, kognitif ve mental bozukluklara yol açabilen, hayatın tüm alanlarını etkileyen kronik, önemli bir sağlık sorunudur. Bu çalışmanın amacı inme geçiren hastaların yaşam kalitesi düzeyini belirlemek, hastaların demografik özellikleri, fonksiyonel, emosyonel ve kognitif durumlarının yaşam kalitesi üzerindeki olası etkilerini araştırmaktı.Metod: Çalışmaya Mart 2015-Ocak 2016 tarihleri arasında Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kliniği'ne ayaktan takip veya yatarak rehabilitasyon amaçlı başvuran 66 inme'li hasta alındı ve sosyo-demografik özellikleri kaydedildi. Hastaların kognitif durumu Mini Mental Test (MMT), motor gelişimi Brunnstrom evrelemesi, spastisitesi Modifiye Ashworth Skalası (MAS), fonksiyonel durumu Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FBÖ), emosyonel durumu Beck Depresyon İndeksi (BDI), yaşam kalitesi İnme Etki Ölçeği 3.0 (İEÖ 3.0) ile değerlendirildi. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 58.86 ± 11.68 (20-79), VKI ortalaması 28.77 ± 5.40 olarak saptandı. Çoğunluğu erkek (% 61), ilkokul mezunu (%49), sol hemiplejisi (%64), sağ dominant eli (%93), iskemik serebrovasküler hastalık etyolojisi (%88) olan hastalar idi. Ortalama hastalık süresi 12.74 ay, yoğun bakımda kalış süresi 7.14 gün, rehabilitasyona başlanma zamanı 42.47 gün, rehabilitasyon amaçlı hastanede kalış süresi 27.05 gün olarak bulundu.Hastaların İEÖ 3.0 total skoru ve çoğu alt skoru ile FBÖ ve MMT skoru, Brunstrom motor iyileşme evresi arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptanır iken, MAS derecesi ve BDI skoru ile negatif yönde anlamlı ilişki bulundu (p<0.05).Çok değişkenli regresyon analizi sonucunda hastaların İEÖ 3.0 total skorunun FBÖ ve BDI skorlarından anlamlı düzeyde etkilendiği (p<0.05), ancak VKI, hastalık süresi, yoğun bakımda kalış süresi, rehabilitasyona başlanma zamanı, rehabilitasyon amaçlı hastanede kalış süresi ve MMT skorundan etkilenmediği bulundu (p>0.05). İEÖ 3.0 total skorları; ≥55 yaş grubunda <55 yaş grubuna kıyasla, orta özürlü hasta grubunda düşük özürlü hasta grubuna kıyasla, değişik şiddette depresyonu olan hasta gruplarında depresyonu olmayan hasta grubuna kıyasla, değişik derecede demansı olan hasta gruplarında kognitif durumu normal olan hasta grubuna kıyasla anlamlı düzeyde düşük olarak saptandı (p<0.05). Sonuç: İnmeli hastaların yaşam kalitesi bireyin özellikle özürlülük düzeyi ve emosyonel durumundan olmak üzere, kognitif durumu, motor iyileşme ve spastisite düzeyinden etkilenir. İleri yaş, yüksek özürlülük, depresyon ve demans varlığı yaşam kalitesini önemli ölçüde bozar. İnmeli hastaların fonksiyonel bağımsızlıklarının artırılması, emosyonel ve kognitif durumlarına yönelik tedaviler verilmesi yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyecektir.Anahtar Kelimeler: inme, yaşam kalitesi, özürlülük, depresyon

Aim: Stroke is a chronic severe health problem that can cause mental and cognitive disorders, dependence on daily life activities, functional disabilities and affects all of the functions of life. The aim of the study is to determine quality of life of the patients with stroke and investigate the possible effects on the quality of life demographic features, functional, emotional and cognitive situations.Method: 66 stroke patients that applied as an outpatient or inpatient to the Ondokuzmayıs University Faculty of Medicine Clinic of Physical Therapy and Rehabilitation included to the study and features of sociodemographic recorded. The cognitive conditions of the patients are evaluated with Mini Mental Test (MMT), functional status with Functional Independence Measure (FIM), emotional status with Beck Depression Index (BDI), quality of life with Stroke Impact Scale (SIS 3.0).Results: The average age of the patients is 58.86 ± 11.68 (20-79), the average of BMI is 28.77 ± 5.40. Most of the patients are men (%61), education of primary school (%49), left hemiplegia (%64), right hand dominance (%93), etiology of ischmic serebrovasculer disease (%88).The average duration of disease is 12.74 months, the duration of intensive care is 7.14 days, the beginning time of rehabilitation is 42.47 days, the duration of hospitalization for rehabilitation is 27.05 days.While there is a positive significant relation between the SIS 3.0 total score and most of subscores of patients and the score of FIM, MMT, Brunnstrom recovery stage, there is a negative significant relation between MAS level and the score of BDI.At the end of the multivariate regression analysis, it is determined that the score of SIS 3.0 total score of the patients affects significantly more than the scores of the FIM and BDI (p<0.05), but it is determined that the score of SIS 3.0 total score of the patients is not affected by BMI, the duration of the disease, the duration of intensive care , the beginning time of rehabilitation, the duration of hospitalization for rehabilitation and the score of MMT (p>0.05). In the SIS 3.0 total score, it is determined significantly low, when patients over ≥55 compared to under <55, moderate disabled patients compared to low disabled patients, depressive patients with different states compared to the patients with no depression, patients who have dementia with different states compared to patients with no cognitive disorder (p<0.05).Conclusion: The quality of life of stroke patient is affected by cognitive situation, motor recovery and the level of spasticity, especially disability level and emotional condition. Older age, high level disability, depression and dementia significantly impairs quality of life. İncreasing the functional independence, providing emotional and cognitive therapy affects positively the quality of life for patients with stroke.Key words: stroke, quality of life, disability, depression