Yumuşak doku sarkomlu 131 hastada radyoterapi sonuçları

Abstract

ÖZBu retrospektif çalışmada Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı'nda Ocak 1994-Aralık 2006 tarihleri arasında postoperatif veya primer radyoterapi uygulanan yumuşak doku sarkomlu hastalarda tedavi sonuçlarımız incelenmiştir. Olgular, tümörün retroperitoneal bölge yerleşimli olup olmamasına göre iki gruba ayrılarak değerlendirilmiştir. Retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan 101 hastanın yaşları 17-74 ( medyan 47 yaş); retroperiton yerleşimli tümörü olan 30 hastanın yaşları ise 21-68 ( medyan 53 yaş) arasında değişmektedir.Retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan olguların 17'si (%17) başboyun, 22'si (%22) gövde, 12'si (%12) üst ekstremite, 50'si (%50) alt ekstremite yerleşimli tümöre sahipti. Cerrahi, 17 (%17) hastada geniş eksizyon (>2 cm emniyet sınırı), 52 (%51) hastada total eksizyon, 17 (%17) hastada sadece mikroskobik rezidü kalacak şekilde marjinal eksizyon, 13( %13) hastada ise gross rezidü kalacak şekilde subtotal eksizyon şeklinde olup 2 hastada (%2) cerrahi uygulanmamıştı.Retroperiton yerleşimli tümörü olan olgularda ise 7 (%23) hastada geniş eksizyon, 12 (%40) hastada total eksizyon, 2 (%7) hastada sadece mikroskobik rezidü kalacak şekilde marjinal eksizyon, 6 (%20) hastada gross rezidü kalacak şekilde subtotal eksizyon uygulanmış olup, 3(%10) hastada ise cerrahi uygulanmamıştı.AJCC 2002 evrelemesine göre, retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan olguların 37'si evre I, 24'ü evre II, 37'si evre III, 3'ü evre IV (uzak metastazı olmayıp, lenf nodu pozitifliği olanlar) olarak saptandı. Histolojik derece dağılımına göre, 5 (%5) olgu 1.; 36 (%36) olgu 2.; 60 (%59) olgu 3. veya 4. dereceydi. Opere olan hastaların 30'unun (%30) patoloji raporunda cerrahi sınırlar (+) idi. Tümör boyutu medyan 7,5 cm olup, 75 (%74) olguda 10 cm ve altında, 26 (%26) olguda ise 10 cm'nin üzerindeydi.Retroperiton yerleşimli tümörü olan olguların ise 17'si evre I, 1'i evre II, 12'si evre III olarak saptandı. Histolojik derece dağılımına göre, 2 (%7) olgu 1., 15 (%50) olgu 2., 13 (%43) olgu 3. veya 4. dereceydi. Opere olan hastaların 8'inin (%27) patoloji raporunda cerrahi sınırlar (+) idi. Tümör boyutu medyan 15 cm olup, 13 (% 43) olguda 10 cm ve altında, 17 (%57) olguda ise 10 cm'nin üzerindeydi.Postoperatif radyoterapi uygulanan hastalarda cerrahi sınır pozitifliği, tümör boyutunun 5 cm nin üzerinde olması, yüksek histolojik grad, bölgesel lenf nodu pozitifliği, rezidü/rekürrens olması gibi faktörlerden en az birisi mevcuttu.Tüm hastalara günlük 180-250 cGy fraksiyon dozlarında toplam 4000-7000 cGy eksternal radyoterapi uygulandı (medyan, retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan olgularda 6000 cGy; retroperiton yerleşimli tümörü olan olgularda ise 5000 cGy).Yüksek grad ve/veya tümör boyutunun büyüklüğü nedeniyle retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan olguların 2'si (%2) ameliyat öncesi, 32'si (%32 ) de ameliyat sonrası kemoterapi almıştır. Preoperatif kemoterapi alan 2 olgu da opere olamamış hastalardı. Değerlendirmeye alınan 101 hastanın radyoterapi sonrası takip süresi 2-164 ay arasında olup medyan 36 aydır. Olguların 53'ü ( %53) son kontrolde hastalıksız olarak remisyonda kabul edilmiştir. Son kontrollerinde 12(%12) hasta lokal rekürrens, 7(% 7) hasta uzak metastaz, 4(% 4) hasta ise hem lokal rekürrens hem de uzak metastazla hayattadır.Retroperiton yerleşimli tümörü olan olguların ise 5'i (%17) ameliyat öncesi, 3'ü (%10) de ameliyat sonrası kemoterapi almıştır.Preoperatif kemoterapi alan hastaların 3'ü opere olamamıştı. Değerlendirmeye alınan 30 hastanın radyoterapi sonrası takip süresi 4-136 ay arasında olup medyan 26 aydır. Olguların 16'sı (%53) son kontrolde hastalıksız olarak remisyonda kabul edilmiştir. Son kontrollerinde 4 (%13) hasta lokal rekürrens, 1 (%3) hasta uzak metastaz, 1 (%3) hasta ise hem lokal rekürrens hem de uzak metastazla hayattadır.Retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan olguların 3 ve 5 yıllık genel sağkalım oranları (GS) %75 ve %69, hastalıksız sağkalım oranları (HS) %56 ve %51, lokal kontrol oranları (LK) ise %70 ve %65 olarak belirlenmiştir. Bu hasta grubunda incelenen prognostik faktörler içerisinde, G.S.'da olguların opere olup olmaması ve operasyon şekli, tümörün derin veya yüzeyel yerleşimli olması, cerrahi sınırlar ve hastalığın evresi (1-2 veya 3-4) istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. H.S.'da hastaların başvuru şikayeti (ağrı veya şişlik), anatomik lokalizasyon, opere olup olmaması ve operasyon şekli, cerrahi sınırlar, histolojik grad (1-2 veya 3-4) ve hastalığın evresi istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. L.K.' de ise başvuru şikayetinin, opere olup olmama ve operasyon şeklinin, cerrahi sınırların istatistiksel açıdan anlamlı olduğu; tümörün ekstremite yerleşimli olup olmamasının ise anlamlılık yönünde eğilimli olduğu görülmüştür. Çok değişkenli analizde ise GS'da cerrahi sınırlar, H.S.'da cerrahi sınırlar ve histolojik grad, LK'de ise başvuru semptomu ve cerrahi sınırlar prognozu değiştiren faktörler olarak belirlenmiştir.Retroperiton yerleşimli tümörü olan olguların 3 ve 5 yıllık genel sağkalım oranları (GS) %69 ve %69, hastalıksız sağkalım oranları (HS) %52 ve %52, lokal kontrol oranları (LK) ise %61 ve %61 olarak belirlenmiştir. G.S.'da cinsiyet, olguların opere olup olmaması ve operasyon şekli istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. H.S.'da cinsiyet, hastaların opere olup olmaması ve operasyon şekli, hastalığın evresi istatistiksel açıdan anlamlı bulunmuştur. L.K.'de ise cinsiyet, tümör büyüklüğü, hastalığın evresinin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu; tümörün histolojik gradının ise anlamlılık yönünde eğilimli olduğu (p=0,075) görülmüştür.Çok değişkenli analizde ise GS'da olguların opere olup olmaması ve operasyon şekli, H.S.'da cinsiyet ve operasyon durumu, LK'de ise sadece cinsiyet prognozu değiştiren faktörler olarak belirlenmiştir.Retroperiton dışı yerleşimli tümörü olan olgularda akut yan etki olarak 32 hastada 1-2. derece dermatit, 7 hastada 3-4. derece dermatit, abdomen bölgesine tedavi alan 5 hastada sıvı desteği gerektiren diare ve/veya bulantı-kusma, 2 hastada ise disfaji saptanmıştır. Geç komplikasyon olarak 17 (%17) hastada ödem ve eşlik eden hareket kısıtlaması kaydedilmiştir. Retroperiton yerleşimli tümörü olan olgularda ise akut yan etki olarak 3 hastada 1-2. derece dermatit, 3 hastada 3-4. derece dermatit, 13 hastada sıvı desteği gerektiren diare ve/veya bulantı-kusma saptanmıştır. Geç komplikasyon olarak 2 (%7) hastada ödem ve eşlik eden hareket kısıtlaması kaydedilmiştir.

In this retrospective study, our records of the patients with soft tissue sarcoma who underwent postoperative or definitive radiotherapy at Hacettepe University Faculty of Medicine Department of Radiation Oncology between January 1994 and December 2006 were reviewed. Cases were divided into two groups according to their location whether in the retroperitoneal region or not. Patients with soft tissue sarcoma excluding retroperitoneum, total of 101, with the ages of 17-74 (median 47); and patients with retroperitoneal sarcoma, total of 30 with the ages of 21-68 (median 53) were evaluated.In soft tissue sarcoma group excluding retroperitoneum 17 (17%) of the cases were located in the head and neck, 22 (22%) were trunk, 12 (12%) were upper extremities and 50 (50%) were located in the lower extremities. Surgery was applied as wide excision (>2 cm safety margin) on 17 (17%) patients, total excision on 52 (51%) patients, marginal excision leaving only microscopic residue on 17 (17%) patients and subtotal excision leaving gross residue on 13 (13%) patients. No surgery was applied on 2 (2%) patients.In retroperitoneal sarcoma group surgery was applied as wide excision on 7 (23%) patients, total excision on 12 (40%) patients, marginal excision leaving only microscobic residue on 2 (7%) patients and subtotal excision leaving gross residue on 6 (20%) patients. No surgery was applied on 3 (10%) patients.According to AJCC 2002 staging, in excluding retroperitoneum group, 37 of our patients were stage I, 24 were stage II, 37 were stage III ,and 3 were stage IV (no distant metastasis, lymph node positive). According to histological degree, 5 (5%) cases were 1st, 36 (36%) cases were 2nd and 60 (59%) cases were 3rd or 4th degree. 30 (30%) of patients who were operated had positive surgical margin at pathological reports. Tumor size, median 7,5 cm, was 10 cm and less on 75 (74%) cases and more than 10 cm on 26 (26%) cases.In retroperitoneal sarcoma group, 17 of our patients were stage I, 1 were stage II, 12 were stage III. According to histological degree, 2 (7%) cases were 1st, 15 (50%) cases were 2nd and 13 (43%) cases were 3rd or 4th degree. 8 (27%) of patients who were operated had positive surgical margin at pathological reports. Tumor size, median 15 cm, was 10 cm and less on 13 (43%) cases and more than 10 cm on 17 (57%) cases.At least one of the factors like surgical margin positivity, tumor size of more than 5 cm, high histological grade, the existance of regional lymph node positivity, residue/recurrens were seen on the patients who given postoperative radiotheraphy.In all patients with 1,8-2,5 Gy per fraction total of 40-70 Gy radiotherapy doses were delivered (the median 60 Gy in excluding retroperitoneum group while 50 Gy in retroperitonal region group).In excluding retroperitoneum group, due to high grade and/or size of tumor, chemotherapy was planned to 2 (2%) cases before operation and 32 (32%) cases after operation. 2 cases given preoperative chemotherapy were inoperable patients. The follow-up period of 101 patients after radiotherapy was between 2-164 months and median 36 months. 53 (53%) of the cases were regarded as in remission due to the no disease at the last control. At the last controls, 12 (12%) patients with local recurrence, 7 (7%) patients with distant metastasis and 4 (4%) patients with both local recurrence and distant metastasis were alive.In retroperitoneal region group, due to high grade and/or size of tumor, chemotherapy was planned to 5 (17%) cases before operation and 3 (10%) cases after operation. 3 of the cases given preoperative chemotherapy were inoperable patients. The follow-up period of evaluated 30 patients after radiotherapy was between 4-136 months and median 26 months. 16 (53%) of the cases were regarded as in remission due to the no disease at the last control. At the last controls, 4 (13%) patients with local recurrence, 1 (3%) patient with distant metastasis and 1 (3%) patient with both local recurrence and distant metastasis were alive.In excluding retroperitoneum group, 3 and 5 year general survival rates (G.S) were determined respectively 75% and 69%, disease-free survival rates (D.F.S) were 56% and 51%, local control rates (L.C) were 70% and 65%. In our study, the prognostic factors; the operation whether performed or not and type of operation, the tumor?s location being on the surface or deeply located, status of surgical margins, stage (1-2 and 3-4) were significant in G.S. In D.F.S, presenting symptome (pain or swelling), anatomic location of the tumor, the operation status and type of operation, surgical margins, histological grade and stage were statistically significant. In L.C, presenting symptome, operation status and type, surgical margins were statistically significant and location of the tumor in the extremity or not were close to significance (p=0,07). On all multivariate analysis, surgical margins remained statistically significant. Also histological grade was statistically significant in D.F.S. In L.C. presenting symptome was the other factor changing the prognosis.In retroperitoneal region group, 3 and 5 year general survival rates (G.S) were determined respectively 69% and 69%, disease-free survival rates (D.F.S) were 52% and 52%, local control rates (L.C) were 61% and 61%. In our study the prognostic factors statistically significant were the gender and the operation status in G.S. In D.F.S, gender, the operation status, and stage were statistically significant. In L.C, gender, biggness and stage were statistically significant and histological grade was close to significance (p=0,075). On multivariate analysis, in G.S. operation status remained statistically sig nificant. In D.F.S gender and operation status were statistically significant factors. In L.C. only gender was the factor changing the prognosis.In excluding retroperitoneum group, as acute adverse effect, 1-2. degree dermatitis on 32 patients, 3-4. degree dermatitis on 7 patients, hidration needed diarrhea and/or nausea-vomiting on 5 patients who recieved radiotheraphy to abdomen region and disphagia on 2 patients were recorded. As late complication, edema and accompanying limited movement on 17 (17%) patients was recorded. In retroperitoneal region group, as acute adverse effect, 1-2. degree dermatitis on 3 patients, 3-4. degree dermatitis on 3 patients, hidration needed diarrhea and/or nausea-vomiting on 13 patients. As late complication, edema and accompanying limited movement on 2 (7%) patients was recorded.