Proteinürik hastalarda kontrast nefropati riskinin değerlendirilmesi

Abstract

Kontrast nefropatisi, günümüzde giderek artan kontrast madde kullanımıyla birlikte, hastanede gelişen akut böbrek yetmezliğinin önemli nedenleri arasında yer almaktadır. Kontrast nefropatisi hemodiyaliz ihtiyacı meydana getirmesi, hastanede yatış süresini uzatması, kalıcı böbrek hasarı ve mortalite riskinde artışa neden olabilmesi nedeniyle önem kazanmaktadır. Yapılan pek çok çalışmada kontrast nefropatisi için bazı risk faktörleri tanımlanmıştır. Böbrek hastalıklarının patogenezinde ve böbrek sağkalımı üzerine önemli etkisi olduğu kanıtlanmış olan proteinüri, kontrast nefropati risk faktörü olarak yeterince araştırılmamıştır. Bu çalışmada proteinürinin kontrast nefropati gelişimi üzerine olan etkisi incelendi.Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları Servisleri ve Koroner Yoğun Bakım Ünitesinde yatan, ?150 mg/gün proteinürisi ve/veya MDRD formülü ile tahmin edilen glomerüler filtrasyon hızı (tGFH) <60 ml/dk/1.73m2 olan, 37 erkek ve 33 kadın olgu prospektif gözlemsel çalışmaya dahil edildi. Son dönem böbrek yetmezliği nedeniyle hemodiyaliz veya periton diyalizi tedavileri alan olgular çalışma dışı bırakıldı. 30 olguda diyabet, 38 olguda koroner arter hastalığı, 10 olguda kalp yetmezliği olduğu saptandı. Tüm olgulara N-asetilsistein ve intravenöz serum fizyolojik ile profilaksi uygulandı. Kontrast madde maruziyeti sonrası 72.saat serum kreatinin düzeyine bakıldı, serum kreatinin düzeyinin bazal serum kreatinin düzeyine kıyasla %25 veya 0.5 mg/dl' den fazla artış olması kontrast nefropati olarak kabul edildi.Olguların ortalama yaşı 59.2 yıl, ortalama bazal serum kreatinin düzeyi 1.43 (±0.77) mg/dL, MDRD formülü ile tahmin edilen ortalama GFH 59.27 (±26.61) ml/dk/1.73m2, ortalama serum albumin düzeyi 3.70 (±0.63) g/dL, ortanca proteinüri düzeyi 585 mg/gün olarak saptandı. Çalışmaya dahil edilen 26 (%37.1) olguda kontrast nefropati geliştiği tespit edildi. Olgular idrarla protein atılımına göre gruplandırıldı (<150 mg/gün 5 olgu, 150 mg- 999 mg/gün 40 olgu, ?1 gr/gün 25 olgu); proteinüri düzeyi ?1 gr/gün olan 16 (%64) olguda kontrast nefropati geliştiği saptandı (p<0.05). Proteinürinin tGFH ile ilişkisi incelendiğinde, tGFH<60 ml/dk/1.73m2 olan olguların alt analizinde, proteinüri düzeyi ?1 gr/gün olan 19 olgudan 15 (%78.9) olguda, proteinüri düzeyi 150 mg-1 gr/gün olan 15 olgudan 6 (%40) olguda kontrast nefropati geliştiği bulundu (p<0.05). Her iki grubun ortalama tGFH arasında anlamlı fark olmadığı saptandı (36,36 ve 41,20 ml/dk, p=0.23). Tek değişkenli analizde diabetes mellitus, kalp yetmezliği, bazal serum kreatinini, tGFH, kontrast madde miktarı, serum albumini ve proteinürinin kontrast nefropati gelişimi için bağımsız değişkenler olduğu analiz edildi (p<0.05). Çok değişkenli analizde ise bazal tGFH, proteinüri ve kontrast madde miktarının kontrast nefropati ile bağımsız ilişki gösteren değişkenler olduğu saptandı (p<0.05).Kontrast nefropatisi, hastanede gelişen akut böbrek yetmezliği önemli nedenlerinden biridir. Yapılan çalışmalarda kontrast nefropatisi için bazı risk faktörleri tanımlanmış, ancak proteinüri yeterince araştırılmamıştır. Böbrek hastalıklarının patogenezinde kanıtlamış rolü olan proteinüri, kontrast nefropatisi için yeni bir risk faktörü olabilir. Bu çalışmada proteinüri ve kontrast nefropati arasında saptanmış olan ilişkinin daha geniş ölçekli çalışmalarla desteklenmesi gerekmektedir.

Contrast induced nephropathy (CIN) is one of the most frequent causes of the acute renal failure in hospitalized patient with the increment use of the contrast media. In the literature, there are well-defined risk factors for the development of the contrast nephropathy, however to our knowledge, proteinuria as a risk factor is not investigated. We investigated proteinuria which has an important role in the pathogenesis of the kidney diseases as a risk factor for the CIN. Hospitalized 70 patients (37 men, 33 women) in Hacettepe University Hospital with proteinuria and/or estimated glomerular filtration rate (eGFR) with MDRD <60 ml/min/1.73m2 were enrolled to the study. CIN was defined as increase ?25% and/or ?0.5mg/dL in serum creatinine (sCr) at 72 hour after contrast media exposure.Mean age was 59.2 year, mean serum creatinine level was 1.43 (±0.77) mg/dL, mean eGFR was 59.27 (±26.61) ml/min/1.73m2, mean serum albumin level 3.70 (±0.63) g/dL, median proteinuria level 585 mg/day. CIN detected in 26 (37.1%) patients. When patients grouped to their proteinuria level (<150 mg/day n=5, 150-999 mg/day n=40, ?1 gr/day n=25), CIN detected in 16 (64%) patients with proteinuria ?1 gr/day (p<0.05). Patients in which eGFR<60 ml/min/1.73m2, CIN detected 15 of the 19 (78.9%) for patients with proteinuria level ?1 gr/day and 6 of the 15 (40%) for patients with proteinuri level 150 mg-1 gr/day (p<0.05). Multivariate analysis found eGFR, proteinuria and volume of the contrast media to be independent predictors of CIN.Proteinuria which has an important role in the pathogenesis of the kidney diseases may be a new risk factor for the CIN. The relation between proteinuria and CIN should be investigated with the new large clinical studies.