Determinants of unmet need for family planning in Turkey with a particular emphasis on different approaches

Abstract

Karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı genel olarak herhangi bir gebeliği önleyici yöntem kullanmadığı durumlarda çocuk doğurmayı sonlandırma veya erteleme isteğini ifade eder. Bu kavram, doğurganlık ve aile planlaması araştırmalarının ilk olarak yapılmaya başlandığı 1960?lı yıllarda ?KAP-açığı? adı altında ortaya çıkmıştır ve sonrasında anne sağlığındaki iyileşmelerin takibi için bir üreme sağlığı göstergesi olarak yoğun bir biçimde kullanılmıştır. Bu tezin amaçlarından biri de 1998 ve 2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları?nın veri setleri kullanılarak Türkiye?deki karşılanmamış aile planlaması ihtiyacını farklı yaklaşımlar kullanarak hesaplamak ve karşılaştırmaktır. Buna göre, farklı metodolojik yaklaşımların birbirinden oldukça farklı tahminler ürettiği ve karşılanmamış aile planlaması ihtiyacını en iyi şekilde üretecek tek bir yaklaşımın olamayacağı sonucuna varılmıştır. Tezin hedefleri ile uyumlu olarak, her çok değişkenli regresyon analizi ile iki araştırma için karşılanmamış aile planlaması ihtiyacının belirleyicileri tespit edilmiştir. Her iki araştırmada ortak ve ortak olmayan değişkenler bulunmaktadır. Ortak olan değişkenler arasından, evlilik süresi, anadil, mevcut çocuk sayısı ve ideal çocuk sayısı arasındaki fark, yaşayan çocuğun cinsiyeti ve daha önce gebeliği önleyici yöntem kullanmış olma durumu her iki araştırmada da karşılanmamış aile planlaması için önemli belirleyici faktörlerdir. Bunlara ek olarak, 1998 araştırması için kadının yaşı, sağlık güvencesinin olup olmaması, medya araçları, aile planlaması konusunda kadının dinsel çekinceleri ve hanenalkı refah düzeyi anlamlı bulunmuştur. 2008 araştırması için ise kadının çalışma durumu ve kadınların arkadaş toplantıları anlamlı değişkenler arasındadır.Bilindiği üzere yöntem kullanımı ve karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı arasında sıkı bir ilişki vardır. Yöntem kullanımının artmasının en direk etkisi karşılanmamış aile planlaması ihtiyacının azalmasına yönelik olup genel doğurganlık düzeyini de değiştirmektedir. Türkiye?de karşılanmamış aile planlamasının (en az yüzde 20) azaltılması durumunda toplam doğurganlık hızı (1.6 ila 1.9), yenilenme düzeyi toplam doğurganlık hızının altına düşmektedir. Ancak bu etki karşılanmamış aile planlaması ihtiyacının çok yüksek olduğu diğer gelişmekte olan ülkelere göre oldukça düşüktür.

In general, unmet need refers to the condition of wanting to avoid or postpone childbearing but not using any methods of contraception. The concept has its origins in the first fertility and family planning surveys carried out during the 1960s under the label ?KAP-gap?, and then it has been extensively used as a reproductive health indicator for tracking progress on improving maternal health.One of the aims of this dissertation is to estimate and compare the level of unmet need in Turkey by using the data sets of 1998 and 2008 Turkey Demographic and Health Surveys based on the different approaches. It has been revealed that the estimates, can largely vary according to the various methodological perspectives, and it is difficult to attain one single best estimate for unmet need. In line with the objectives, the predictors of unmet need are determined through multivariate analyses in both surveys. The two surveys have both common and uncommon variables. Among the common variables, the level of total unmet need is significantly influenced by the marital duration, mother tongue of women, the gap between actual number of children and ideal number of children, sex of living children and ever use of contraception in each survey. Additionally, in 1998, the age of women, health insurance, effect of mass media, women?s religious concerns about family planning and household wealth status are found to be significant predictors. In 2008, the employment status of women and women gathering activities are observed to be other determinants of unmet need. It is well-known that contraceptive prevalance rate and unmet need are closely associated with each other. The most immediate effect of reducing unmet need comes through the increasing level of contraceptive prevalence rate, which leads to changes in overall fertility. In case of a reduction of unmet need in Turkey, this will generate a total fertility rate below the replacement level (it ranges from 1.6 to 1.9), but its demographic impact is relatively low when compared to other developing countries having higher levels of unmet need.