Romatoid artrit hastalarında karpal tünel sendromu sıklığının yüksek frekanslı ultrasonografi ile değerlendirilmesi ve hastalık aktivitesi ile ilişkisinin araştırılması

Abstract

Amaç: Karpal tünel sendromu (KTS), Romatoid artrit (RA)'nın en sık görülen ekstraartiküler bulgularındandır. Yüksek frekanslı ultrasonografi (US), KTS tanısında sensitif ve spesifik bir yöntemdir. Çalışmanın birinci amacı RA hastalarında KTS sıklığının US ile araştırılması ve kontrol grubu ile karşılaştırılması, ikinci amacı ise KTS ile hastalık aktivitesi arasındaki olası ilişkinin incelenmesidir.Hastalar ve yöntem: Mayıs- Kasım 2008 tarihleri arasında görülen Amerikan Romatoloji Derneği (ACR) tanı kriterlerini karşılayan ardışık 100 RA hastası (Kadın/erkek: 78/22) ve 45 kontrol (Kadın/erkek: 34/11) çalışmaya alındı. RA hastaları şiş ve hassas eklem sayısı, akut faz yanıtı [eritrosit sedimentasyon hızı, C-reaktif proten, tam kan sayımı], RA hasta global skoru, sağlık değerlendirme anketi (HAQ-DI), hastalık aktivite skoru (DAS 28) ile değerlendirildi. RA hastaları ve kontrol grubu sekonder KTS nedenleri [Diabetes mellitus (DM), guatr] açısından sorgulandı; bireylere her el için birer Katz el diyagramı, Boston KTS anketi, KTS semptom global skoru ile Phallen ve Tinnel testi uygulandı. Ardından el bileği eklemi ve karpal tünel, US gri skala ve Doppler US ile değerlendirildi ve cihazdaki program yardımıyla median sinir kesit alanı (MSKA) 3 kez ölçüldü ve ortalaması alındı (Esaote MyLab70). MSKA 10.0-13.0 mm2 arasında olan hastalar elektromiyografi (EMG) ile değerlendirildi.Sonuçlar: RA hastalarında KTS sıklığı, yaş, cinsiyet, DM (+)'liği ve guatr açısından fark olmamasına rağmen kontrol grubundan belirgin şekilde yüksek saptandı (sırasıyla %17.0 vs.%4.4, p=0.038). KTS saptanan RA grubunda yaş, DM sıklığı, hastalık süresi, HAQ-DI skoru, KTS global değerlendirme, Boston semptom şiddeti ve fonksiyon skoru KTS'si olmayanlara göre belirgin şekilde artmış bulundu [sırasıyla 57 (36-73) vs. 50 (24-76), p=0.041; %35.3 vs. %6.0, p<0.001; 108 (12-396) vs. 72 (6-360), p=0.036; 1.93 (0.75-2.87) vs. 1.125 (0-2.75), p=0.013; 52 (1-97) vs. 25 (0-91), p=0.001; 2.81 (1.18-4.17) vs. 2.0 (1.0-4.01), p=0.01; 3.37 (1.37-5.0) vs. 2.25 (1.0-5.0), p=0.008]. Akut faz yanıtı ve hastalık aktivite bulguları ile US bulguları açısından gruplar arası farklılık yoktu (p>0.05). KTS değerlendirilmesinde kullanılan testler içerisinde Katz el diyagramının sensitivesi Tinnel ve Phalen testinden daha yüksek bulundu (sırasıyla %100, %60.0, %66.7). MSKA'ya göre EMG yapılan hastalarda KTS saptanan grupta Boston semptom şiddeti ve fonksiyon skoru daha yüksekti [sırasıyla 3.05 (1.90-4.27) vs. 1.55 (1.0-2.90), p=0.002; 3.25 (1.73-3.82) vs. 1.12 (1.0-2.10), p=0.008].Tartışma: RA hastalarında KTS sıklığı normal populasyona göre anlamlı şekilde artmıştır. Bu durum özellikle KTS'nin ek risk faktörleri varlığında belirgindir. KTS varlığı ile hastalık aktivitesi arasında ilişki bulunmaması ve KTS grubunda daha uzun hastalık süresi ile daha kötü fonksiyonel kapasitesi olması, KTS'nin kronik sürecin sonucu geliştiğini düşündürmektedir. Ultrasonografide MSKA 10-13 mm2 olan hastalarda Boston KTS anketinin uygulanması sonucu yüksek skorların bulunması hastalarda KTS varlığı hakkında fikir verebilir.

Purpose: Carpal tunnel syndrome (CTS) is one of the most frequent extraarticular manifestations of Rheumatoid arthritis (RA). High frequency ultrasonography (US) is a sensitive and spesific method in diagnosis of CTS. This study is aimed to; firstly assess frequency of CTS in RA with US and compare with a control group; secondly, investigate relationship of CTS with disease activity.Patients and Method: One hundred consecutive RA patients (Female/Male: 78/22) fullfilling American College of Rheumatology (ACR) 1987 RA criteria seen between May-November 2008 and 45 control (Female/Control:34/11) were enrolled into study. Swollen and tender joint count, acute phase reactants [eryhtrocyte sedimentation rate, C-reaktif protein, complete blood count], RA patient global assessment, health assessment questionnaire (HAQ-DI), disease activity score (DAS 28) were evaluated. Both patient and control group were questioned about secondary causes of CTS [Diabetes mellitus (DM), goitre] and Katz hand diagram, Boston CTS questionnaire, CTS patient global score, Phallen ve Tinel tests were applied once for each hand. Wrist joint and carpal tunnel were assessed with US grey scale and power Doppler US, then cross sectional area of median nerve (CSA) was calculated with US program (Esaote MyLab70). Patients with median nerve cross sectional area between 10.0-13.0 mm2 were evaluated with electromyography (EMG).Results: Although there was no difference between RA patients and controls in age, sex, history of DM (+) and goitre, CTS were more frequent in RA group (respectively, 17.0% vs 4.4.%, p=0.038). In RA group with CTS age, history of DM, disease duration, HAQ-DI score, CTS patient global score, Boston symptom severity and functional status scores were elevated compared to without CTS [respectively, 57 (36-73) vs. 50 (24-76), p=0.041; 35.3 %vs. 6.0%, p<0.001; 108 (12-396) vs. 72 (6-360), p=0.036; 1.93 (0.75-2.87) vs. 1.125 (0-2.75), p=0.013; 52 (1-97) vs. 25 (0-91), p=0.001; 2.81 (1.18-4.17) vs. 2.0 (1.0-4.01), p=0.01; 3.37 (1.37-5.0) vs. 2.25 (1.0-5.0), p=0.008]. No difference were found between groups in acute phase reactants, disease activity and US (p>0.05). Sensitivity of Katz hand diagram was higher than Tinel and Phalen tests (respectively 100%, 60.0%, 66.7%). Boston symptom and functional scores of RA patients with CTS diagnosed by EMG, were increased than patients CTS (-) by EMG [respectively 3.05 (1.90-4.27) vs. 1.55 (1.0-2.90), p=0.002; 3.25 (1.73-3.82) vs. 1.12 (1.0-2.10), p=0.008].Conclusion: CTS frequency in RA is found higher than normal population, especially in patients with additional risk factors of CTS. There was no relationship between CTS and disease activity and CTS group had long disease duration and worse functional status. CTS could be a result of the chronic course in RA. In patient with CSA between 10-13 mm2, Boston CTS questionnaire might give additional idea about CTS.