Hiperprolaktinemi ve Akromegali hastalarında RANKL/OPG oranı ve kemik rezorpsiyonu ile ilişkisi

Abstract

Osteoprotegerin (OPG) ve RANKL'ın osteoporoz patogenezinde önemli rol oynadıkları bilinmektedir. Hiperprolaktinemi ve yüksek IGF-I düzeyi kemik rezorpsiyonunu arttırır. Ancak bugüne kadar akromegali ve prolaktinoma hastalarında yapılan çalışmaların hiçbirinde OPG ve RANKL düzeyine bakılmamıştır. Bu çalışmada IGF-I düzeyi yüksek akromegali hastaları ve hiperprolaktinemisi olan prolaktinoma hastalarında kemik döngüsü ve yıkımının, serum RANKL/OPG oranı ile ilişkisi incelendi. Çalışmaya alınan olgular, akromegali grubu (n: 31, 17K/14E), prolaktinoma grubu (n: 28, 21K/7E) ve kontrol grubu (n: 33, 24K/9E) olarak üçe ayrıldı. Olgularda antropometrik ölçümler yapıldı ve DEXA ile KMD değerleri tespit edildi. Osteoprotegerin ve RANKL düzeyi ELİSA ile ölçüldü. Kemik döngü belirteçlerinden, kemiğe spesifik ALP, osteokalsin ve idrar deoksipirinodilin değerleri incelendi. Osteoprotegerin, RANKL düzeyleri ve RANKL/OPG oranı açısından gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmadı. Prolaktinoma ve kontrol gruplarında OPG ile yaş arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif ilişki saptandı (sırasıyla r=0.524, p=0.004 ve r= 0.380, p=0.029). RANKL ve OPG düzeyleri ile prolaktin düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamasına rağmen prolaktinoma grubunda yaş dışlandıktan sonra IGF-I ile OPG arasında negatif ilişki gözlendi (r= -0.412, p=0.046). Akromegali grubunda osteokalsin ve kemiğe spesifik ALP ile RANKL düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif ilişki saptandı (sırasıyla r= -0.384 p=0.036 ve r= -0.528, p=0.003). Çalışmaya alınan tüm gruplarda KMD değerleri ile RANKL, OPG seviyeleri ve RANKL/OPG oranı arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı. Çalışmamızın sonuçları, RANKL düzeyinin KMD değerlerinden ve hormon düzeylerinden bağımsız olarak kemik döngüsündeki artışı yansıttığını göstermektedir. OPG ile yaş arasındaki pozitif ilişki OPG'nin ileri yaşta kemik rezorpsiyonuna karşı kompansatuar olarak arttığını düşündürmektedir. Ancak elde ettiğimiz sonuçlar hala prolaktin ve IGF-I izole etkilerinden bağımsız olarak intakt organizma yanıtını yansıtıyor olabilir. Akromegali ve prolaktinoma hastalarında kemik rezorpsiyonu ve mekanizmasını incelemek amacıyla daha ileri çalışmaların yapılması gerekmektedir.

It is known that osteoprotegerin (OPG) and receptor activator of nuclear factor ?B ligand (RANKL) play an important role in osteoporosis. Hyperprolactinemia and IGF-I enhances bone resorption. However, no studies have investigated the level of SRANKL and OPG in acromegaly and prolactinoma so far. Aim of this study is to evaluate effect of hyperprolactinemia and incresead levels of IGF-I on bone resorption and their relation with RANKL/OPG ratio in patients with prolactinoma and acromegaly.Subjects are grouped as acromegaly (n=31, 17F/14M), prolactinoma (n=28, 21F/7M) and control group (n=33, 24F/9M). Anthropometric measurements were taken from the subjects, OPG and sRANKLwere measured by ELİSA and bone mineral density (BMD) was measured by DEXA. Change of bone turnover markers, bone alkaline phosphatase (BALP), osteocalcin (OC) and urine deoxypyridinoline (DPD) levels were evaluated. Groups were not statistically different from each other with regard to OPG and RANKL levels. A positive correlation between OPG and age in prolactinoma and control groups was detected (r=0.524, p=0.004 and r= 0.380, p=0.029, respectively). Although there was not any significant correlation between sRANKL, OPG levels and prolactin values; a significant negative association is observed between OPG and IGF-I values after excluding age in prolactinoma group (r= -0.412, p=0.046). Bone turnover markers (OC and BALP) were negatively associated with sRANKL level in acromegaly group (r= -0.384 p=0.036 and r= -0.528, p=0.003, respectively). Neither levels of OPG nor sRANKL or sRANKL/OPG ratio correlated with BMDs.Our results indicated that RANKL level is negatively associated with bone turnover markers rather than BMD values and hormone levels. The age dependent increase of OPG may reflect a compansation for bone loss in older age. However our results may reflect conditions in the intact organism rather than isolated effects of prolactin and IGF-I. To evaluate bone resorption and its mechanism, further confirmatory studies are needed in acromegaly and prolactinoma patients.