Parkinson hastalığı ve parkinson hastalığı demansında kısa latanslı afferent inhibisyon yöntemi kullanarak kortikal kolinerjik aktivitenin değerlendirilmesi ve kognitif fonksiyonlarla ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Alzheimer hastalığında (AH), bellek bozukluğu önde gelen bulgudur ve bundan kolinerjik eksiklik sorumlu tutulmaktadır. Kortikal kolinerjik eksiklik Parkinson hastalığı demansında (PHD) ve hatta Parkinson hastalığında da (PH) görülmektedir. Postmortem ve in vivo çalışmalarda AH, PH ve PHD hastalarında kolinerjik eksiklik nicel ve bölgesel tutulum özellikleri açısından incelenmiştir. Bu çalışmada da, başka bir in vivo yöntem olan kısa latanslı afferent inhibisyon (KAİ) yöntemi kullanılarak kortikal kolinerjik aktivitenin AH, PH, PHD hastalarında değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışma, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji polikliniğine başvuran AH (n=10), kognitif yakınması olmayan PH (n=10), PHD (n=10) hastaları ve yaş ve demografik özellikleri eşleştirilmiş, kognitif yakınması olmayan sağlıklı bireylerde (kontrol grubu; n=10) gerçekleştirildi. Tüm deneklerde ayrıntılı nöropsikolojik testler ve KAİ cevabı değerlendirildi. KAİ çalışmasında, öncelikle, kontrol motor uyarılmış potansiyel cevabı (MEPk) elde edildi. Takiben, median sinir elektriksel uyarımı sonrası uygulanan transmanyetik stimulasyon (TMS) ile elde edilen motor uyarılmış potansiyel ölçüldü (test MEP; MEPt). Birinci dorsal interosseus kasından elde edilen test MEP cevabı, kontrol MEP cevabının yüzdesi olarak tanımlandı. Fizyolojik olarak test MEP cevabının azaldığı bilinmekte ve bu olay KAİ cevabı olarak tanımlanmaktadır. Nöropsikolojik değerlendirmede, kognitif yakınması olmayan PH grubunda yürütücü fonksiyonlar kontrol grubuna göre bozuktu. PHD grubunda yürütücü fonksiyonlar ve bellek, PH grubuna göre belirgin olarak bozuktu. AH grubu ile karşılaştırıldığında ise bellek PHD grubunda daha iyi bulundu. KAİ cevabı, kontrol grubunda normal idi. AH'de ise KAİ cevabı bozuk bulundu. PH hastalarının KAİ cevabı normal sınırlarda iken PHD hastalarında bu cevap, AH hastalarına benzer şekilde bozuktu. KAİ cevabı ile nöropsikolojik testler arasındaki ilişkiyi değerlendiren korelasyon analizlerinde deneklerin kognitif fonksiyonları kötüleştikçe KAİ fonksiyonun da bozulduğu görüldü. Bu bulgularla, PH ve PHD'de kortikal kolinerjik eksikliğin farklılıklar gösterdiği ve PHD'de PH'den farklı olarak frontal kortikal alanların da etkilendiği bilgisi nörofizyolojik bir yöntemle doğrulanmakta ve buna fizyolojik kanıt sunulmaktadır. Ek olarak, ucuz ve hızlı bir yöntem olarak KAİ, PHD tanısında güvenilir bir nörofizyolojik belirteç olabilir.

Memory loss is the primary symptom in Alzheimer?s disease (AD). Cholinergic deficiency is blamed to be responsible for this. Cholinergic deficiency also occurs in Parkinson disease dementia (PDD), as well as in Parkinson disease (PD). Postmortem and in vivo studies supplied information on quantitative and regional involvement of cholinergic deficiency in AD, PD, PDD patients. In this thesis study, we aimed to measure cortical cholinergic activity by employing SAI, an another in vivo method, in AD, PD, PDD patients. Patients with AD (n=10), PD without dementia (n=10), PDD patients (n=10) and age-matched healty subjects without cognitive symptom (n=10) applied to Hacettepe University, Neurology outpatient clinics enrolled to this study. Short latancy afferent inhibition (SAI) responses and detailed neuropsychological profile were evaluated. First, a control motor-evoked potential (MEPc) is elicited by performing cortical stimulation alone without peripheric stimulation. Secondly, an electrical stimulation of median nerve at wrist was followed by transmagnetic stimulation (TMS). Obtained MEP amplitude in first dorsal interosseus muscle was expressed as the percentage of control value. This was named as test MEP (MEPt). The attenuation of test MEP amplitude compared to control MEP value is termed as SAI. This is a physiological phenomena. In neuropsychological examination, executive functions were worse in non demented PD patients than controls. Memory and executive functions were worse in PDD than non-demented PD patients. As compared to AD, memory was better in PDD. SAI response was normal in controls. SAI response was impared in AD. SAI response was normal in PD but was impaired in PDD patients in an extend similar to AD. A high correlation was obtained with SAI response and neuropsychological test performances. These findings supports and adds physiological evidence that differential cholinergic deficiency occurs in PD and PDD: functional cholinergic deficiency in frontal cortical areas occurs in PDD but not in PD. As a rapid and non-expensive method, SAI can be an objective neurophysiological marker of PDD.