Enfeksiyon sonrası gelişen bronşiyolitis obliteranslı çocukların uzun süreli izlemi; klinik, radyolojik özellikler ve prognozla ilişkili faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Bronşiyolitis obliterans, çocuklarda sıklıkla ağır bir akciğer enfeksiyonunu ya da kemik iliği/akciğer transplantasyonunu takiben ortaya çıkan küçük hava yollarının fibrozisle kısmen veya tamamen tıkanmasıyla oluşan bir tür kronik obstrüktif akciğer hastalığıdır. Enfeksiyona ikincil gelişen bronşiyolitis obliterans hastalarının prognozunu gösterecek bulguların neler olduğuna dair yeterli veri yoktur. Kerbs von de Lungren 6 (KL-6) pnömosit tip 2 hücreleri ve bronşiyol epiteli yüzeyinde bulunan bir glikoproteindir. Serum KL-6 düzeyinin birçok interstisiyel akciğer hastalığında arttığı ve düzey yüksekliğinin hastalığın şiddetiyle ilişkili olduğu gösterilmiştir. Çalışmada, enfeksiyona ikincil bronşiyolitis obliteranslı (EİBO) çocukların uzun süreli izleminin retrospektif olarak değerlendirilmesi, hastalığın prognozunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi, hastalığın ağırlığı ile serum KL-6 düzeyi arasındaki ilişkinin araştırılması ve diğer hastalık gruplarıyla serum KL-6 düzeyinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi'nde takip edilen, Eylül 2010 ? Şubat 2012 tarihleri arasında son kontrollerine gelmiş 38 EİBO hastası çalışmaya dahil edildi. Hastaların geçirdikleri ilk ağır akciğer enfeksiyonu sırasındaki, EİBO tanısı aldıkları dönemdeki ve son kontrollerindeki klinik özellikleri ve bulguları sorgulandı. Hastaların 21'inin EİBO tanısı aldıkları dönemde çekilen, 8'inin de tedavi başlanmasından sonra çekilen akciğer tomografilerine ulaşıldı ve tomografiler modifiye Bhalla skorlamasına göre puanlandı. Hastaların 36'sından son kontrollerinde serum KL-6 düzeyi için kan örneği alındı. Kontrol grubu olarak Çocuk Acil Polikliniği'nde akut bronşiyolit, pnömoni veya astım atağı tanısı almış ve başka kronik hastalığı olmayan 32 hasta kabul edildi ve bu hastalardan serum KL-6 düzeyi için kan örneği alındı. İlk ağır akciğer enfeksiyonu sırasında mekanik solunum desteği gereken hastaların son klinik ağırlık skorları diğer hastalara göre daha yüksek bulundu (p; 0.033). Hastaların EİBO tanısı aldıkları dönemde klinik ağırlık skorları yüksekse son kontrollerinde de istatistiksel olarak anlamlı şekilde klinik ağırlık skorlarının yüksek olduğu görüldü (r; 0.355, p; 0.029). Son klinik durumları daha kötü olan hastaların solunum fonksiyon testlerinden FEV1 değerlerinin daha düşük olduğu saptandı (r; ? 0.524, p; 0.012). EİBO hastalarının serum KL-6 düzeyi 2 ? 321,73 U/ml arasında değişmekte olup, ortalama: 20,84 U/ml (SD ±53,38) ve ortanca: 4,87 U/ml bulundu. EİBO hastalarının serum KL-6 düzeyi kontrol grubu hastalarına göre anlamlı şekilde düşük olduğu görüldü (p < 0.05). İlk ağır akciğer enfeksiyonu döneminde hastanede yatış süresi daha uzun olan hastaların son kontrollerinde serum KL-6 düzeyinin istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha düşük olduğu bulundu (r; -0.498, p; 0.004). Bu sonuçlar EİBO'ya neden olan ilk geçirilen akciğer enfeksiyonunun ağırlığı ile EİBO'nun klinik ağırlığı arasında anlamlı ilişki bulunduğunu göstermiş, ayrıca EİBO'nun akciğer transplantasyonu sonrası gelişen bronşiyolitis obliteranstan farklı olarak; süregelen ağır bir enflamasyondan ziyade KL-6 oluşumunu sağlayan pnömosit tip 2 ve bronşiyol epitelinin kalıcı hasarı ile giden bir hastalık olabileceğini de düşündürmüştür.

Bronchiolitis obliterans is a kind of chronic obstructive lung diease that develops at childhood generally after severe lung infection or bone marrow/lung transplantation and results in narrowing and/or complete obliteration of the small airways with fibrosis. There is no sufficent data about the factors that predict the prognosis of post-infectious bronchiolitis obliterans (PIBO). Kerbs von de Lungren 6 (KL-6) is a glycoprotein that is expressed on the surface of type 2 pneumocytes and respiratory bronchiolar epithelial cells. Serum KL-6 levels have been shown to be elevated in various interstitial lung diseases and increasing levels have been positively correlated with disease severity. The purposes of the study are; retrospective assessment of long term follow-up of PIBO patients, detection of prognostic factors, investigation of relation between serum KL-6 level and disease severity, and comparison of serum KL-6 level with other diseases. Thirty-eight PIBO patients, evaluated at last control between September 2010 and January 2012 in Hacettepe University İhsan Doğramacı Children Hospital Pulmonary Medicine, were included in our study. Clinical properties of patients at first severe lung infection, at admission which PIBO diagnosis was performed, and at last admission were investigated. 21 of PIBO patients? thorax tomografies at their first admission and 8 patients? thorax tomografies performed after initiation of treatment were obtained and they were evaluated via modified Bhalla score. Samples for serum KL-6 level were taken at 36 PIBO patients. Control group was selected from 32 patients without any chronic disease, diagnosed as acute bronchiolitis, pneumonia or asthma attack at Pediatric Emergency Room of our hospital and blood samples of these patients for serum KL-6 level were obtained. Last clinical severity score of patients that were mechanically ventilated at first severe lung infection was found greater than other patients (p; 0.033). It was detected that if the severity score of PIBO patients at first admission was elevated, severity score at last admission was also elevated significantly (r; 0.355, p; 0.029). Patients, whose last clinical condition was worse had decreased FEV1 capacity of respiratory function tests (r; ? 0.524, p; 0.012). Serum KL-6 levels of PIBO patients were between 2 ? 321,73 U/ml, mean was 20,84 U/ml (SD ±53,38), median was 4,87 U/ml. Serum KL-6 levels of PIBO patients were found significantly lesser than control group (p < 0.05). It was found that, patients that were hospitalized longer time at first severe lung infection, have significantly lower KL-6 levels at their last control (r; -0.498, p; 0.004). These results revealed that severity of the first lung infection was correlated with clinical severity of PIBO, additionally PIBO is a different condition than bronchiolitis obliterans develops after lung transplantation and PIBO is a disease occurs after persistent damage to pneumocyte type 2 and bronchiolar epithelial cells that secrete KL-6 instead of continuing inflammation.