Bademin (Amygdalus vulgaris L.) klonal olarak çoğaltılması

Abstract

Öz Prunus amygdalus L.'NIN ÎN VİTRO DOKU KÜLTÜR TEKNİKLERİ KULLANILARAK ÇOĞALTILMASI YAPAR, Narin Haki Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Yard. Doç. Dr. Canan CAN Eylül, 2004, 40 sayfa Badem {Prunus amygdalus L.) Gaziantep'te doğal bir yayılış alam bulan ve yetiştiriciliği yapılan bir türdür. Son dönemlerde bazı hibrit çeşitlerin bölgeye adaptasyon çalışmaları yapılmakta, aşı ile üretimi kolay olan bir bitki olmasına rağmen bu çeşitlerde üretim güçlüğü ile karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada in vitro doku kültürü teknikleri kullanılarak Garrigues ve Yaltsinki çeşitlerinin çoğaltılması üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Murashige ve Skoog-MS (1962) ortamının kullanıldığı çalışmada sürgün ucu, nod ve embryolar farklı sitokinin (Benzylaminopurine-BAP ve Kinetin-K) ve oksin (Naphthalene acetic acide-NAA, Indole 3 -acetic acide-IAA) kombinasyon ve konsantrasyonlarında kültüre alınmıştır. Embriyo kültürlerinde çeşitler arasında herhangi bir farklılık olmaksızın hormon içermeyen MS bazal ortamı en iyi kök gelişimini sağlarken, Yaltsinki çeşidinde 0.5 mg/lt I AA gövde gelişimini olumlu yönde etkilemiştir. Kültüre alınan sürgün uçlarında kallus gelişimi meydana gelmiş ve her iki çeşitte de 4.0 mg/lt BAP kolay kırılabilir ve hızlı gelişen kallus oluşumunu teşvik etmiştir. Bu kalluslarda somatik embriyo gözlenmemiştir. Kültüre alınan nodal eksplantlardan bitki gelişimi en iyi oranda 2.0 BAP mg/lt ve 0.5 IAA mg/lt hormon kombinasyonunu içeren MS ortamı üzerinde meydana gelmiştir. Elde edilen sonuçlar, nodal eksplantlann Garriguez ve Yaltsinki çeşitlerinde direk somatik embryogenez ve bitki regenerasyonunda kullanılabileceğini ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Badem, bitki doku kültürü, klonal çoğaltım

ABSTRACT CLONAL PROPAGATION OF Primus amygdalus L. BY IN VITRO TISSUE CULTURE TECHNIQUES YAPAR, Narin Haki M.Sc. in Biology Supervisor: Asst. Prof. Dr. Canan CAN Sep 2004, 40 pages Almond (Primus amygdalus L.) is cultured in the Gaziantep province is naturally spreads in the area. Recently some hybrid varieties are brought to region and adaptation studies have already been started. The plant is easily propagated through grafting in vivo; however the production is depended on the climatic factors restricting the production. In this study in vitro propagation of Garrigues and Yaltinski varieties of almond was investigated. Murashige and Skoog-MS (1962) supplemented with different concentrations and combinations of cytokinins (Benzylaminopurine-BAP and Kinetin-K) and auxins (Naphthalene acetic acide-NAA, Indole 3- acetic acide-IAA) was used for shoot tip, nodal segments and embryo cultures. The best root formation in embriyo cultures was obtained in media without growth regulators, and MS media supplemented with 0.5 mg/lt of IAA resulted good stem development in Yaltsinki. Calli developed from cultured shoot tips and MS+4 mg/lt BAP resulted fast growing-fragile callus growth. However no somatic embriyo developed from such calli. Cultured nodal explants were best inducted with MS supplemented with 2.0 BAP mg/lt and 0.5 IAA mg/lt for plant regeneration. The results obtained suggest that nodal explants can be used for direct embryogenesis in Garriguez and Yaltinski. Keywords: Prunus amygdalus, plant tissue culture, clonal propagation n