Türkiye`de bazı örümceklerde karyotip ve eşey kromozomların belirlenmesi üzerine araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada ülkemizde yaşayan Gnaphosidae familyasına ait Callilepis cretica, Drassyllus pumilus, Zelotes strandi, Nomisia anatolica, Pterotricha lentiginosa, Haplodrassus morosus, Haplodrassus dalmatensis ve Lycosidae familyasına ait Alopecosa pulverulenta, Arctosa cinerea, Pardosa bifasciata türlerinin karyotipleri hazırlanmış, eşey kromozom sistemleri belirlenmiş ve mayoz bölünme özellikleri ayrıntılı olarak ilk kez araştırılmıştır. Kromozom analizleri yayma metodu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda Gnaphosidae ve Lycosidae familyalarına ait türlerde diploit sayı sırasıyla 2n (?) = 22 ve 28 olarak bulunmuştur. P. lentiginosa hariç diğer türlerde kromozomların akrosentrik tipte ve eşey kromozom sistemlerinin X1X2 ?/ X1X1X2X2 ? şeklinde olduğu belirlenmiştir. P. lentiginosa'da ise kromozom dağılımı 1M:21A (?) ve eşey kromozom sistemi XXXY şeklinde tespit edilmiştir. Buna göre; entelejin örümceklerde ilk kez metasentrik ve Y kromozomun varlığı gösterilmiştir. Mayoz bölünmenin profaz I evresi boyunca bivalentlerin kiyazma oluşturmalarına bağlı olarak çalışılan bütün örneklerde kiyazmatik mayoz tespit edilmiştir. Diplotende kiyazma frekansı C. cretica'da 1,026, D. pumilus'te 1,014, Z. strandi'de 1,015, N. anatolica'da 1,021, H. dalmatensis'te 1,008, H. morosos'ta 1,021, P. lentiginosa'da 1,024, A. pulverulenta'da 1,021, A. cinerea'da 1,021 ve P. bifasciata'da 1,019 olarak bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: sitogenetik, mayoz, kromozom, Gnaphosidae, Lycosidae

In this study karyotypes, sex-determining mechanism and meiotic division characteristics of Callilepis cretica, Drassyllus pumilus, Zelotes strandi, Nomisia anatolica, Pterotricha lentiginosa, Haplodrassus morosus, Haplodrassus dalmatensis belonging to Gnaphosidae family and Alopecosa pulverulenta, Arctosa cinerea, Pardosa bifasciata Lycosidae family were studied for the first time. Chromosome analyses were carried out according to the spreading methods. As a result, it was determined that the diploid chromosome number of species belonging to Gnaphosidae and Lycosidae families is 2n (?) = 22 and 28, respectively. Except P. lentiginosa; sex-determining mechanism of all the other species is X1X2 ?/ X1X1X2X2 ? and chromosome morphology is acrocentric. Karyotype of P. lentiginosa included 1 M: 21 A (?) and sex-determining mechanism is XXXY. Metacentric and Y chromosome was determined for the first time by this study, in the group of entelegynae spiders. Chiasmatic meiosis were determined for all species according to chiasma formation. Chiasma frequency at diplotene stage is C. cretica: 1,026, D. pumilus: 1,014, Z. strandi: 1,015, N. anatolica: 1,021, H. dalmatensis: 1,008, H. morosus: 1,021, P. lentiginosa: 1,024, A. pulverulenta: 1,021, A. cinerea: 1,021 ve P. bifasciata: 1,019.Key Words: cytogenetic, meiosis, chromosome, Gnaphosidae, Lycosidae