Beş yaş altı çocuklarda ev kazalarına yönelik risk faktörlerinin belirlenmesi ve kaza eğitimi ve ev kazalarının önlenmesine yönelik ebeveynlere verilen eğitimin etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Eda GÜL ŞAHİN, Beş Yaş Altı Çocuklarda Ev Kazalarına Yönelik Risk Faktörlerinin Belirlenmesi Ve Kaza Eğitimi Ve Ev Kazalarının Önlenmesine Yönelik Ebeveynlere Verilen Eğitimin Etkisinin Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara, 2018. Kazalar acil servise başvuruların önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Beş yaş altı çocuklarda bu kazaların büyük kısmını ev kazaları oluşturmaktadır. Aslında alınacak basit tedbirlerle bu kazalar ve kazalara bağlı çocuk ölümlerini azaltmak mümkündür. Bu nedenle ebeveynlerin bu konuda farkındalığının sağlanması önemli bir basamaktır. Bu aşamada ebeveynleri yaşam alanları içerisinde alınabilecek güvenlik önlemleri konusunda bilgilendirmek için ebeveyn ile doğum öncesi dönemden itibaren iletişim içerisinde olan birinci basamak hekiminin önemli rolü vardır. Bu çalışmanın amacı; Çocuk Acil Polikliniğine ev kazası nedeniyle başvuran beş yaşından küçük hastaların ebeveynlerinin ev kazaları konusundaki farkındalıklarının ve ev kazalarının görülmesini kolaylaştıran risk faktörlerinin belirlenmesi; ev kazaları konusunda annelere verilen eğitimlerin kazaların önlenmesi üzerine olan etkilerinin değerlendirilmesidir. Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi Çocuk Acil Polikliniğinde yapılan kesitsel tipteki bu çalışmada; ev kazası nedeniyle 1 Eylül 2017 – 21 Ağustos 2018 tarihleri arasında başvuran beş yaşından küçük hastalar ve anneleri ile çalışmaya katılmayı kabul eden sağlıklı çocuklar ve anneleri alındı. Hastalara ait risk faktörlerinin belirlenmesi ve ebeveynlerin ev kazaları konusundaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi için üç bölümden oluşan anket uygulandı. Çalışma grubuna ve çift günlerde başvuran kontrol grubuna araştırmacı tarafından birebir eğitim verildi. Altı ay sonra çalışmaya dahil edilen tüm hastaların anneleri aranarak bu süreçte ev kazası geçirme durumları sorgulandı. Çalışmaya 166 hasta dahil edildi. Çalışma grubunda (n=76) en sık görülen kaza mekanizmasının düşme (40 hasta, %52,6) olduğu görüldü. Çalışma grubunda ev kazası görülme riskinin, daha önce herhangi bir kaza geçirmiş olan hastalarda istatistiksel olarak daha fazla olduğu görüldü (Çalışma Grubunda %30,3; Kontrol Grubunda %6,7) (p=0). Annelerin en fazla yanıkların önlenmesi konusunda farkındalığının (%7,5) olduğu saptandı. İlk görüşme sonrası evde en az bir değişiklikivyapan ebeveyn yüzdesi; ev kazası ile başvuran çalışma grubunda %59,4 (n=41), eğitim verilen kontrol grubunda %35,7 (n=20) bulundu (p=0,01). Sonuç olarak; önceden geçirilmiş kaza öyküsünün ev kazası geçirme riskini arttırdığı, ailelerin yanıkların önlenmesine yönelik daha fazla tedbir almaya eğilimli oldukları ve verilen eğitimin evdeki uygulamaları olumlu etkilediği görüldü.Anahtar kelimeler: Ev kazası, ebeveyn eğitimi, çocuk ölümleri, güvenlik, kazalarınönlenmesi.

Eda GÜL ŞAHİN, Assessment of Risk Factors for Home Injuries in Children Under Five Years and the Effect of Education on Parents to Prevent Injuries and Home Injuries SPSS, Hacettepe University Faculty of Medicine Department of Family Medicine, Ankara 2018. Injuries are the important cause of childhood attendance at emergency departments. In children under the age of five, most of these injuries are caused by home injuries. In fact, it is possible to reduce these injuries and accidental child mortalities with simple measures to be taken. For this reason, it is an important step for the parents to be aware of this issue. At this stage, the primary care physician who has been in contact with the parent since the prenatal period has an important role to inform the parents about the safety precautions that can be taken in their habitats. The purpose of this study is; Identification of parents about awareness of home injuries and the risk factors that facilitate the appearance of home injuries for children under five years of age who are attended to the Pediatric Emergency Department for a home injury; and assessment of the effects of the training given to mothers on home injuries for preventing injuries. In this cross-sectional study conducted at Hacettepe University İhsan Doğramacı Children's Hospital Pediatric Emergency Department, patients and mothers of five years of age who applied between 1 September 2017 and 21 August 2018 due to a domestic accident and healthy children and their mothers who agreed to participate in the study were recruited. A three-part questionnaire was used to determine the risk factors of the injuries and to evaluate the knowledge levels of parents about home injuries. The study group and the control group who applied on double days were individually trained by the researcher. 166 patients were included in the study. After six months, the mothers of all the patients included in the study were called and the cases of home injuries in this process were questioned. In the study group (n = 76), it was seen that the most common injury mechanism was fall (40 patients, 52.6%). In the study group, the risk of having home injuries was found to be statistically higher in the patients who had previously had any accidents (30.3% in the study group and 6.7% in the control group) (p = 0). The mothers were found to have the greatest awareness (7.5%) of prevention of burns. Percentage of parents making at least onevichange in home after the first interview; 59.4% (n = 41) and 35.7% (n = 20) were found in the study group applied with home accidents (p = 0.01). As a result; it has been seen that families with previous accidents have increased the risk of having a home injuriy, families are more inclined to take measures to prevent burns, and the education provided has a positive impact on home practices.Key words: Home injuries, parental education, child mortality, security, prevention.