Hipertansiyon hastalarında hatırlatıcı kısa mesaj göndermenin ilaç uyumu üzerine etkisi

Abstract

ÖZETHipertansiyon Hastalarında Hatırlatıcı Kısa Mesaj Göndermenin İlaç Uyumu Üzerine EtkisiGiriş ve Amaç: Hipertansiyon özellikle erişkin nüfusu etkileyen, Dünya'da ve Türkiye'de sıklığı giderek artan ve beraberindeki komplikasyonlar nedeniyle toplum sağlığını tehdit eden oldukça önemli bir sağlık sorunudur. Hipertansiyon kardiyovasküler mortalitenin önde gelen nedenlerinden biri olup Dünya'da her yıl 7,5 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır. Hipertansiyon hastalarında morbidite ve mortalite ilaç kullanım durumu ile doğrudan ilişkilidir. Mortalite ve mobiditenin azaltılması ve hipertansiyonun kontrol altına alınması hasta uyumunun arttırılmasıyla gerçekleşebilir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre gelişmekte olan ülkelerde kronik hastalıklarda tedaviye uyum oranı en fazla %50 oranındadır. Bu çalışmada hipertansiyon hastalarında hatırlatıcı kısa mesaj göndermenin ilaç uyumu üzerine olan etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışma Şubat-Mayıs 2018 tarihleri arasında Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Polikliniği'nde aile hekimliği asistanı tarafından yürütülmüştür. Polikliniğe başvuran 600 hipertansiyon hastası arasından çalışmaya katılmayı kabul eden ve dahil edilme kriterlerini karşılayan 71 yeni tanılı hipertansiyon hastası çalışmaya alınmıştır. Bu hastalar müdahale ve kontrol grubu olmak üzere iki gruba randomize edilmiş ve bir ay boyunca takip edilmiştir. Müdahale grubundaki hastalara bir ay boyunca her sabah ilaçlarının kullanımıyla ilgili hatırlatıcı kısa mesaj ve haftalık eğitim içerikli kısa mesajlar gönderilmiştir. Katılımcıların sosyodemografik ve klinik özelliklerine dair tanımlayıcı bilgilerini almaya yönelik 21 soruluk bireysel görüşme formu kullanılmıştır. Daha sonra çalışmanın başlangıcında ve sonunda ilaç uyumunu değerlendirmek amacıyla 6 sorudan oluşan Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği olan Modifiye Morisky Ölçeği (MMÖ) uygulanmıştır. Bir ay sonunda her iki grubun MMÖ skoru ve kan basıncı ortalamaları karşılaştırılmıştır. Veriler SPSS.20 paket programına aktarılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel olarak önemlilik sınırı p<0,05 kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmaya toplam 71 kişi katıldı. Katılımcıların yaş ortalaması 47,7±10,9 yıl idi. Gruplar arasında yaş ortalaması, eğitim durumu, medeni durum, aylık gelir düzeyi ve vücut kitle indeksi açısından istatistiksel olarak bir fark yoktu (p>0,05). Çalışmanın başlangıcında gruplar arasında hem sistolik hem de diastolik kan basıncı ortalamaları açısından herhangi bir fark yoktu (p>0,05). Çalışmamıza katılan hipertansif hastaların çalışmanın başındaki MMÖ puan ortalaması 2,32±1,53 bulundu. Çalışmamızın başında tüm hastaların %28,2'si (n=20) MMÖ'ye göre tedaviye uyumlu idi. Çalışmamızın başında kontrol grubundaki hastaların %31,6'sı (n=12) uyumlu iken; müdahale grubundaki hastaların %24,2'si (n=8) uyumlu idi (p=0,493). Çalışmanın sonunda ise MMÖ puan ortalaması 3,78±1,75 idi. Çalışmanın sonunda tüm hastaların %63,4'ü (n=45) ilaç kullanımı açısından uyumlu idi. Çalışmanın sonundaki ilaç uyum oranı tüm hastalarda anlamlı derecede artmıştı (p<0,001). Çalışmanın sonunda kontrol grubunun %36,8'i (n=14) uyumlu iken, müdahale grubunun %93,9'u (n=31) uyumlu idi. Buna göre müdahale grubunun ilaç uyum oranı anlamlı derecede yüksekti (p<0,001).Ayrıca çalışmanın sonunda müdahale grubunun hem sistolik kan basıncı ortalamaları (125,6±10,4) hem de diyastolik kan basıncı ortalamaları (79,7±6,9) kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktü (p<0,05). Sonuç: Kronik hastalıklarda hastaların tedaviye uyum göstermeleri komplikasyonları önlemede oldukça etkilidir. Tedaviye uyumu artırmak amacıyla çeşitli hatırlatıcılar kullanılabilir. Bu çalışmada bir ay süre ile günlük hatırlatıcı kısa mesaj gönderiminin yeni tanılı hipertansiyon hastalarında ilaç uyumunu anlamlı derecede artırdığı görüldü. Ayrıca müdahale grubundaki hastalarda etkin sistolik ve diyastolik kan basıncı düşüşü sağlandığı tespit edildi. Hatırlatıcı kısa mesaj gönderiminin hipertansif hastalarda hem ilaç uyumu hem de kan basıncı kontrolü üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle daha sık kullanılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

ABSTRACTThe Effects of Sending Text Message to the Hypertensive Patients on Medication AdherenceBackground: Hypertension is a very important health problem, increasing its frequency in the world and our country; especially affecting the adult population and threatening public health owing to the accompanying complications. Being one of the leading causes of cardiovascular mortality, hypertension is the cause of the death of 7.5 million people in the world every year. In hypertension patients, morbidity and mortality are directly related to the situation of drug use. Reducing of mortality and morbidity and regulation of hypertension can be achieved via increasing patient compliance. According to data of World Health Organization (WHO), the maximum rate of treatment compliance in chronic diseases is 50% in the developing countries. The aim of this study is to evaluate the effects of text message on medication adherence of hypertensive patients.Methods: The study was conducted at Atatürk University Faculty of Medicine Cardiology Outpatient Department by a family medicine residency between February and May 2018. Among 600 hypertension patients who applied to Outpatient Department, those 71 newly diagnosed hypertension patients meeting the inclusion criteria and accepting to participate in this study have been included in the study. These patients were randomized into two groups as intervention and control group and they were kept under observation for one month. Daily text message about their medication were sent to the patients in the intervation group, every morning during a month. And also information text message were sent to them every week for one month. A questionnaire contains 21 items was applied to identify sociodemographic and clinical characteristics of the participants. Additionally, Modified Morisky Scale (MMS) which has Turkish validity and reliability was used to evaluate medication adherence at the beginning and end of the study. MMS score and blood pressure in both groups were compared at the end of one month. The data were transferred to the SPSS.20 software program and analyzed. Significance was set at p<0.05.Results: A total of 71 people participated in the study. The mean age of the participants was 47.7 ± 10.9 years. There was no statistically significant difference between the groups in terms of age, educational status, marital status, monthly income level and body mass index (p>0,05). At the beginning of the study, there was no difference between the groups in terms of both mean systolic and diastolic blood pressure (p>0,05).The mean score on the MMS was recorded as 2.32 ± 1.53 at the beginning of the study of hypertensive patients who participated in our study. 28.2% (n=20) of all patients had medication adherence at the beginning of our study according to MMS. At the beginning of our study, while 31.6% (n=12) of the patients had medication adherence in the control group; 24.2% (n=8) of the patients had medication adherence in the intervention group (p=0,493). At the end of the study, the mean score of MMS was measured as 3,78±1,75. 63.4% (n=45) of all patients had medication adherence at the end of our study according to MMS. At the end of the study, the medication adherence rate was significantly increased among all patients (p <0.001). At the end of the study, while 36.8% (n=14) of the control group had medication adherence, 93.9% of the intervention group (n = 31) had medication adherence. As a result, the medication adherence rate of the intervention group was significantly higher than control group (p <0.001).Moreover, at the end of the study, both mean systolic blood pressure (125,6±10,4) and mean diastolic blood pressure (79,7±6,9) of the intervention group were significantly lower than control group (p <0.05).Conclusion: Medication adherence of patients is very effective for preventing complications of chronic diseases. Various reminders can be used to promote treatment compliance. In this study, sending daily reminding text message to the newly diagnosed hypertension patients for one month was observed the significantly increased medication adherence.Furthermore, an effective decrease in systolic and diastolic blood pressure was determined among the intervention group patients. It is proposed that usage of text message more frequently would be beneficial for hypertensive patients because of their positive effects on medication adherence and regulation of blood pressure.