Fırat üniversitesi kütüphanesinin kullanım etkinliği

Abstract

Kütüphanelerin görevlerini yerine getirirken göz önünde bulundurmaları gereken en önemli husus bağlı bulundukları kuruluşun amaçlarına ve çalışmalarına yardımcı olmaktır. F.Ü. Kütüphanesinin arnacı da, üniversite bünyesinde faaliyet gösteren Fakülte, Bölüm, Enstitü ve Yüksekokulların öğretici ve araştırıcı kadrosu ile öğrencilerine; öğretim, öğrenim, inceleme, araştırma ve boş zamanlan değerlendirmeleri için gerekli kütüphane materyal ve hizmetlerini sağlamaktır. Bu çalışmanın genel amacı F.Ü. Kütüphane ve Dokümantasyon Dairesi'nin kullanım etkinliğini tesbit etrnek ve daha etkin olabilmesi için yapılacak çalışmaları ve sağlanacak tedbirleri saptamaktır. Belirlenen genel amaca bağlı olarak aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır: 1. Öğrenciler ve öğretim elemanları kütüphaneyi kullanmaya gereksinim duyuyorlar mı? 2. Üniversitenin hangi birimlerinden kütüphaneye üye olma daha fazladır? 3. Kütüphaneye üye olmama nedenleri nelerdir? 4. Kütüphaneye daha çok hangi nedenlerle gelinmektedir? 5. Okuyucular, kendilerine gerekli olan yayınları ne şekilde sağlamaktadır? 6. Öğrenciler okudukları yayınları nasıl seçmektedir? 7. Okuyucular, F.Ü. Kütüphanesinde en çok hangi konularda kitap ve süreli yayın okumaktadır? 8. Okuyucular hangi gazeteleri okumayı tercih etmekte ve hangi sıklıkta okumaktadır? 9. F.Ü. Kütüphanesinde okuyucu genellikle ne kadar süre kalmakta, geliş zamanı olarak100 tercih ettikleri zaman dilimi ne olmakta ve kütüphaneye hangi sıklıkta gelmektedir? 10. Okuyucular kütüphanenin koleksiyonunu ve kütüphanede verilen hizmeti nasıl bulmaktadır? 1 1. Okuyucu kütüphaneyi kullanmada ne gibi zorluklarla karşılaşmaktadır? 1 2. Okuyucunun, F.Ö. Kütüphanesinden beklentileri nelerdir? 13. Okuyucuların yararlandığı diğer kütüphaneler hangileridir? Araştırmanın amacı olarak F.Ö. Kütüphanesinin kullanım etkinliğinin seçilmesi, kütüphanenin kulîamcılarca, hatta kütüphanenin ait olduğu kuruluş olan F.O. mensuplarınca işlevsel bulunup bulunmadığının belirlenmesinin önemli görülmesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteninde ve Türkiye Makaleler Bibliyografyasında yapılan taramada bu konuda Türkiye'de daha önce yapılmış bir çalışmaya rastlanılmadı. Üniversite kütüphaneleri dışında yapılan birtakım çalışmaların okuyucu hizmetleri servisinin istatistiklerinden ibaret olduğu belirlendi. Üniversitelerde gençlerle ilgili yapılmış araştırmaların çoğunun da boş zamanları değerlendirme üzerine olduğu görüldü. Bu nedenle seçilen konunun alana katkı getireceği düşünüldü. Araştırma evreni üniversite öğrencileri ve öğretim elemanları olup araştırmanın örneklemi, üniversitenin tüm fakülteleri ve Elazığ'da eğitim veren Meslek Yüksek 0kuİ3n öğrencileri ve öğretim elemanları arasından belirlendi. Anket, öğrenciler ve öğretim elemanları için iki ayrı düzeyde hazırlandı. Öğrenciler için hazırlanan anketin ilk sekiz maddesi kişisel bilgilere yöneliktir. Sonraki beş maddede (9-13) Fırat Üniversitesi kütüphanesine gereksinim duyulup duyulmadığının tesbiti ile ilgilidir. 14-15. madde öğrencilerin okuma alışkanlığını ortaya koymaya; 16-20. maddeler öğrencilerin kütüphane alışkanlığını belirlemeye, 21-24. maddeler öğrencilerin F.Ü koleksiyonu, hizmetleri ve karşılaştıkları sorunları ortaya koymaya, 25. madde öğrencilerin yararlandığı diğer kütüphaneleri ve ne şekilde yararlandıklarını teshit etmeye ve 26. ve son madde de kütüphanenin daha iyi çalışması için önerilerin yazılmasına ayrıldı. Öğretim elemanları için düzenlenen anket 2i maddeden oluşmaktadır. Kişisel bilgi ile ilgili sorular öğrencilere göre daha azdır. İlk üç madde kişisel bilgilere yöneliktir. Diğer maddeler öğrenci anketiyle aynı başlıkları taşıyan maddeler halindedir. Bazı özel durumlarda maddeni n şı klan nda değişi kli kler yapıl mıştı r.101 Anketin 800 öğrenciye uygulanması planlanmış ancak 754'üne ($94,251 ne) uygulanabilmiştir. Öğretim elemanlarına uygulanan ankette ise unvanlarına göre sayısal bir plan yapılmış, 107 kişiye uygulanması plânlanmış, ancak 83'Une (%7?,57)'sine uygulanabilmiştir. Anketlerin uygulanmasıyla elde edilen veriler, bölümler ve sınıflar için ayrı ayrı olmak üzere kareli kâğıtlara işlenmiştir. Sonra anketteki her madde için ayrı ayrı tablolar düzenlenmiştir. Bu tablolardan deneklerin tümü hakkında o maddeyle ilgili bilgiler özetlenmiş ve yüzdesi hesaplanmıştır. SOKÜÇ-TARTIŞMA Araştırmanın sınırlılıkları içinde kalarak elde edilen bulgulara dayalı sonuçlar aşağıda belirtilmiştir. a. Kişisel Bilgilere İlişkin Sonuçlar 1. Öğrenci deneklerin &32,63'ü kız, &67,37'si erkektir. Öğretim elemanı deneklerin %19,28'si kadın, %80,72'si erkektir. 2. Öğrenci deneklerin %49,20'si ilde doğmuştur, %50,80'i ilçe ve köyde doğmuştur. 3. Öğrenci deneklerin yaşantılarının en uzun döneminin geçtiği bölgelerin başında %43,75 ile Doğu Anadolu gelmekte, bunu Akdeniz % 13,43 ve İç Anadolu Bölgeleri %1 1,44 izlemektedir. 4. Öğrenci deneklerin ^63,79'u klâsik lise mezunu, %31,30`u meslek lisesi mezunudur. 5. Öğrenci deneklerin annelerinin %48,31'i ilkokul mezunu, %37,93*ünün ise öğrenimi bulunmamaktadır. Yüksekokulu bitirenlerin oranı ise %2,52'dir. Öğrenci deneklerin babalarının %47,75'i ilkokul mezunu olup bunu %13,66 ile yüksekokul mezunları izlemektedir. Öğrenim görmeyen babaların oranı ise %9,55 düzeyindedir. Öğrenci deneklerin, ilçe veya köyde doğmasının, anne ve babalarının öğrenim görmemiş veya yeterince öğrenim görmemiş olmasının, onların okuma alışkanlığı ve Kütüphane k fi* %-.,