Muratçık (Aşvan) Ovası ve yakın çevresinin beşeri ve iktisadi coğrafyası

Abstract

ı* ``^ Iı * t / ^ <» l ÖZET Yüksek Lisans Tezi MURATÇIK (AŞVAN) OVASI VE YAKIN ÇEVRESİNİN BEŞERİ VE İKTİSADİ CO?RAFYASI İLHAN O?UZ AKDEMİR Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1997, Sayfa: 200 Muratçık (Aşvan) Ovası ve yakın çevresi; Doğu Anadolu Bölgesi, Yukarı Fırat Bölümü'nde Elazığ şehrinin 30 km. kadar kuzeybatısında bulunmaktadır. Kuzeyinde Keban Baraj Gölü, güney, doğu ve batısı, yükseltisi fazla olmayan tepelerle çevrili bir havzadır. Araştırma sahasının doğusunda Alaca ve Altınkuşak köyleri, batısında Yeniçubuk ve Aydınlar köyleri, güneyinde ise Çöteli ve Alpağut köyleri yer almaktadır. Çalışma alanının toplam yüzölçümü 108.143 km2 dir Sahada, nüfus 1935 yılından, 1965 l ere kadar artma eğilimindedir. Bu süreç zarfında hem göç alan hem de göç veren özellik gösterir. 1970 H yıllardan günümüze kadar saha daima nüfus kaybetmiştir. Araştırma sahasının nüfus açısından en önemli özelliği, yaz ve kış dönemlerinde çok fazla miktarda göç hareketinin görülmesidir. Bunun sonucu olarak, sahada yaz döneminde nüfus yoğunluğu çok fazla iken, kış döneminde saha adeta boşalmaktadır. Sahada, yerleşmelerin tarihçesi M.Ö. 4.000 - 5.000 U yıllara kadar inmektedir. Araştırma sahası dahilinde geçici veya daimi bir çok tip yerleşmeye rastlanabilir. Sahada, geçici yerleşmelerden iskele, bağ evleri, ağıllar bulunabilirken daimi yerleşmelerin örnekleri olarak, benzinlik, kom, mezraa, mahalleler, köyler bulunmaktadır. Araştırma sahasının % 52 civarındaki bir kısmım mera arazileri oluştururken % 40 lık bir kısmı tarım sahasına karşılık gelmektedir. Sahada tahıl, baklagil, sebze, bostan, bağ-bahçe gibi çeşitli tarımsal aktiviteler yürütülmektedir. Fakat bunların hepsi ekstansif tarım faaliyetleridir. Sahanın temel hayvancılık aktivitesini küçükbaş hayvancılık oluşturur. Son zamanlarda sahada, besi ahırları ve tavuk çiftlikleriD, / l çoğalmaya başlamıştır. Araştırma alanında kum ocağı işletmesi, mermer işleme tesisi, benzinlik gibi diğer iktisadi birimler de mevcuttur. Gerçekleşecek olan `Kuzova Sulama Projesi` ile değişecek olan beşeri ve iktisadi faaliyetlerin eski ve yeni şekillenmelerinin ortaya konulması, değişimin ölçülmesi açısından gerekmektedir. Ovadaki ihtiyaçlar, beklentiler, düşünceler de göz önüne alınarak değişimin olumlu ve olumsuz etkilerini tahmin etmek, ortaya çıkan problemlere coğrafi yaklaşımla çözüm önerilerinde bulunmak, projenin gerçekleşmesinden sonra ise bu değişimin ilerideki sonuçlarım ortaya koymak, gözlemlemek, karşılaştırmak ve yorumlamak amacıyla böyle bir çalışma yapılması yoluna gidilmiştir.

m SUMMARY Master Thesis THE HUMAN AND ECONOMIC GEOGRAPHY OF MURATÇIK (AŞVAN) PLAIN AND NEAR SURROUNDING İLHAN O?UZ AKDEMİR Fırat University The Institute of Social Sciences 1997, Page: 200 Muratçık (Aşvan) plain and near surrounding is in the Upper Fırat part of the East Anatolia region and is of 30 km. for of nort ment of Elazığ city. It is region surronded by Keban Dam Lake from the nort and by small hills from south east and west. In the east of of studied area, Alaca and Altınkuşak willages are located. The area is occupied with Yeniçubuk and Aydınlar Willages from the west and with Çöteli and Alpağut from the south. The area of the studied region is 108.143 km2. The population of the area shown tendency to increase from 1935 to 1965. In this period both migration from the region can be seen. From 1970's up to today the area has always lozt the population. The most important feature of the area in terms of the population is that a large amount of migration is seen in the summer and winter seasons. Therefore while the population density is quite high in the summer, the region is almost complately left in the winter season. The history of occupation of the region goes up to 4.000 - 5.000 B.C. Several types of permenant or temporarily occupation signs can be seen in the studied area. In the area, there are iskele, bağ evi, ağıl, from tempocacily occupation, meanwhile there are examples of benzinlik, kom, mezraa, districts and willages from the permanent occupations. While 52 percent of the studied area is occupied with pasture ge, 40 percent of the land corresponds to that for agriculture. Various agriculture activities such as grain broad bean vegetables, vegetable gardens, and so on are progressed. However all of these are based on primitive agricultural methods. The basic cattle dealing of the area consists of both big and small catties. Recently, fattening -up stables and chicken farms are seen tincrease in the area. There are also marble processing factories and petrol stations, in the region which contributes to econmy of the region. The investigation of old and new formation of humanity and economical progressions which is to be changed by `Kuzova. Irragation Project` is important from the meassurement point of wiev of variatren This study is coussidered to give insight to guess the negative and opositive effect of the variation by considering the necessities, exppectations and ideas in tha plain. This study has also aimed to give suggestions for the problems of the region by a geographical approximation and then to exract the future results of this variation, to observe and make comparisons. !??-,