Şişman Çayı Havzası ve yakın çevresinin jeomorfolojisi

Abstract

Ill ÖZET Yüksek Lisans Tezi Fevzi KIRIK Şişman Çayı Havzası ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojisi Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı 2001 117sh. Çalışmamız `Şişman Çayı Havzası ve Yakın Çevresinin Jeomorfolojisi` olup, çayı besleyen ana ve talî kollar havzanın incelenmesinde esas alınmıştır. Saha Doğu Anadolu Bölgesinin, Yukarı Fırat bölümünde yer almaktadır. Doğusunda Kale, batısında Battalgazi, güneyinde Pütürge ve kuzeyinde Karakaya baraj gölü ile çevrilidir. Malatya - Elazığ karayolu doğu-batı yönünde sahamızın orta kesiminden geçmektedir. Sahada yükselti kuzeyde 700 m ve güneyde 2045 m (Heliv Tepe) gibi değerler gösterir. Şişman Çayı havzası jeolojik açıdan; Yüksekova karmaşığı, İspendere ofıyolitleri ve Kırkgeçit formasyonlan ile temsil edilmektedir. Sahamızda ana jeomorfolojik birimler, dağlar, platolar ve vadilerdir. Sahamızdaki önemli problemlerden bazıları; erozyon, meraların aşın otlatılması, yanlış arazi kullanımı ve kuraklıktır. Ayrıca; sahamızın güneyinden geçen Doğu Anadolu Fayı havzada sismititeyi (depremselliği) artırmaktadır. Sahadaki sorunları tespit edip çözmek, uygulamalı jeomorfoloji açısından önemli olup, gerekli çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Bununla birlikte bazı kuruluşlar bu problemlerle ilgili olarak çalışmalarda bulunmuşlardır. Bu çalışmalardan ikisi `Kapıkaya Mikro Havzası` ve `Karnin Çayı Mikro Havzası` olup, bu çalışmalar Malatya Orman Bölge Müdürlüğü tarafindan yürütülmektedir. Mamikan Çayı üzerinde 2002 yılında bitirilmesi planlanan Kapıkaya barajı sulama amaçlı bir çalışmadır. 7.` Anahtar kelimeler: Doğu Anadolu Bölgesi, Şişman Çayı, Kapıkaya barajı, Erozyon, jeomorfoloji.

IV ABSTRACT / SUMMARY Master Thesis Fevzi KIRIK The Geomorphology Of Şişman Çayı Area And its Near Environment Fırat University The İnstituation Of Social Sciences The Deparment Of Geograpy 2000 117 Page In this study' `The geomorphology of Şişman Çayı area and its near environment '1` the watershed where the main stream and its branches are morfed has been determined as the boundary. The area is in the upper Euphrates part of Eastern Anatolia Region. It is bounded by Kale in the east, by Battalgazi in the west, by Pütürge in the south and by Karakaya Dam lake in the north. The highway between Malatya and Elazığ passes through the area from west to east. The elevation in the north is 700 meters and in the south Heliv Tepe is 2045 meters. Şişman Çayı and its branches are geologically represented by Yüksekova complex, İspendere ofiyolit and Kırkgeçit formation. The area includes mountains, platones, and valleys as the main geomorphological occurance. There are some important problems such as over pasturage, excessive erosion, misuse of land, and drought in the area, in addition, the Eastern Anatolia fault zone, which is very close to the south of the area, makes the area seismically risky. To find solutions for these problems, these researches have been conducted İn terms of applied geomorphology, and recommendations have been made to related institutions and people. Moreover, some institutions and foundations are continuing their works on these problems. Two of these works are 'Kapikaya micro river basin' and 'Karnin Çayı micro river basin' by the Directorate of Malatya Afforestation and Forestry. The Kapikaya Dam on the Mamikan stream planned to be completed in 2002 is. a work for irrigation Key Words: Eastern Anatolia Region, Şişman Çayı, Kapikaya Dam, Erosion, Geomorphology.