Pazarcık`ın kuruluşu, gelişimi ve şehirsel fonksiyonları

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi PAZARCIK'IN KURULUŞU, GELİŞİMİ VE ŞEHİRSEL FONKSİYONLARI Güler ESEN Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı 2001, Sayfa 11 0+VI Çalışma sahamızı oluşturan Pazarcık ilçe merkezi, Akdeniz Bölgesinin, Adana Bölümünde yer almaktadır. Kahraman Maraş iline bağlı bir ilçedir. İlçe merkezi hafif dalgalı bir görünüme sahip ` Aksu Platosu` üzerinde yer almaktadır. Denizden yükseltisi ortalama 750 metredir, iilçe merkezinde kuzey - güney yönlü ` Pazarcık Fayı` adı verilen bir fay geçmektedir. Pazarcıkta denizel etkinin bulunduğu ` Bozulmuş Akdeniz İklimi` etkindir. İlçenin en büyük su kaynağı Aksu Çayı ve bu çay üzerine 1971 yılında kurulan Kartalkaya Barajıdır. Kartalkaya Barajı, sulama, içme suyu ve taşkın koruma amaçlı yapılmıştır. Pazarcık ilçe sınırları içinde Paleolitik dönem ve sonrasına ait tarihi birçok yerleşme izine rastlanmıştır.Pazarcık 1530 tarihinde, Maraş Kazası'na bağlı bir nahiyedir.Pazarcık'ta, kaza teşkilatı 1867 yılında, belediye teşkilatı ise 1917 yılında kurulmuştur. İlçe merkezi olarak kurulduğu ilk yer Yukarı Pazarcık olarak bilinen Bağdin-i Sağir Mahallesidir. Pazarcık ilçe merkezi, 1941 yılında Bağdin-i Sağir Mahallesi'nden, şimdi kurulu bulunduğu yere taşınmıştır.İlçe merkezinin yer değiştirmesinin nedeni, Bağdin-i Sağir Mahallesi'nin üç kilometre güneybatısına, demiryolu istasyonu kurulmasıdır. Yeni hükümet konağının' da demiryolu istasyonu civarına yapılması ile ilçe merkezi yer değiştirmiştir. Pazarcık'ta 1927'de nüfus 1146 iken, 1997'de 29780 olmuştur. 1990 yılında nüfûsun %72'si okuma -yazma bilmektedir. Pazarcık yurt içine ve yurt dışına göç veren bir ilçedir. Pazarcık'ta en gelişmiş ekonomik faaliyet kolu tarımdır.En fazla üretilen ürün pamuktur. Dikili alanlarda ise, Antepfıstığı ve üzüm yetiştirilmektedir. İlçede 16 modern sanayi kuruluşu vardır. Pazarcık'ta gelişen sanayinin temel dayanağı tarımdır. Pazarcık, Doğu Anadolu Bölgesi'ni, Akdeniz Bölgesi'ne bağlayan karayolu üzerinde bulunmaktadır.Haydarpaşa- Kurtalan Demiryolu hattı ilçe merkezinden geçmektedir. Pazarcık. Bulunduğu coğrafi konum itibariyle gelişmeye müsait bir yerde kurulmuştur. Pazarcık tarım faaliyetinin yanında idari fonksiyonu, sosyal ve ekonomik fonksiyonları ile bir tarım / hizmet kasabasıdır. ANAHTAR KELİMELER: Pazarcık, nüfus, yerleşme, Şehirsel Fonksiyon

SUMMARY Master Thesis THE FOUNDATION, DEVELOPMENT AND URBAN FUNCTIONS OF PAZARCIK Güler Esen Fırat University Geography Department 2001, Page: 110+V1 The town center of Pazarcık that is our study area in Adana division of Mediterrannean belongs to city Kahramanmaraş. The town center is on `Aksu Plateau` which has a wavy appearance. Its altitude from the sea is approximately 750 meters. A fault, directioned N-S, named `Pazarcık Fault` pass through the city center. Spoiled Mediterrannean climate which has sea affect is active in Pazarcık. The biggest water source of the town is the Aksu brook and Kartalkaya Dam was built on this brook in 1971. Kartalkaya Dam is built for drinking water, irrigration and preventing of overflowing. There are many settlements belong to Paleolithic time and after it in Pazarcık town border. In 1530, Pazarcık was a town belong to Maraş. Town organizatition is founded in 1867 and the municipality organizatition was founded in 1917. As a city center, Bağdin-i Sağir district known as upper Pazarcık is the first place. The city center was moved from Bağdin-i Sağir disrtict to the place that the city center is on now in 1941. The reason of changing the city center is setting up a railway station three kilometers away from the southwest of the Bağdin-i Sağir district. The population was 1146 in 1917 and 29780 in 1997. 72%of the population is litarete in 1990.The population of Pazarcık is a town whose people usually migrate to the other cities and countries. Agriculture is the most developed economic activity. Cotton is the most raised product. On planted area, pistachio and grape are raised. There are 16 modern industry establishments. Agriculture is the basic support of the developing industry in Pazarcık. Pazarcık is on the highway that is between East Anatolion region and Mediterrannean region. Haydarpaşa- Kurtalan railway passes through the city center. Pazarcık is set up at a district that is suitable for development because of its geographical position. Pazarcık is an agricultural land,business town with manegment, social and economic functions also with agricultural activities. KEY WORDS: Pazarcık, population, settlement, Urban Functions