Bazı Türk tütün çeşitleri F1 melezlerinde mayoz incelemesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada ülkemizde kültür bitkisi olarak yetiştirilen bazı Türk tütün (Nicotiana tabacum L.) çeşitleri olan Ege 64, Malatya; Trabzon ile bu çeşitler arasında yapılan melezlemelerden elde edilen melez bitkilerde (Malatya x Ege 64, Ege 64 x Malatya, Trabzon x Ege64, Ege 64 x Trabzon, Malatya x Trabzon, Trabzon x Malatya) mayoz incelemesi yapılmıştır. Ebeveyn ve melez bitkilerde metafaz-Fdeki kromozom eşleşmeleri, anafaz-I ve anafaz-IFdeki köprü ve geri kalmış kromozom durumları incelenmiştir. İncelenen tüm örneklerde çok yüksek oranda bivalent eşleşmeler gözlenmiş (%98-%100), çok düşük oranda (%0.25-1 %0.91) univalentlere rastlanmıştır. Bivalent eşleşmelerin çok büyük oranı halka bivalentlerdü;. Ayrıca hem ebeveynlerde hem de melezlerde köprü (%1.14-%7.03) ve geri kalmış kromozom durumları (%0.30-6>66) gözlenmiş ve melezlerde ebeveynlere göre daha yüksek oranlar bulunmuştur. Sonuç olarak hem ebeveynlerde hem de melezlerde mayoz bölünmenin son derece düzenli olduğu gözlenmiş ve araştırmamızda kullandığımız tütün çeşitleri arasında yakın bir akrabalık ilişkisinin olduğu ortaya koyulmuştur. Anahtar Kelimeler: Hibrid, mayoz bölünme, kromozom eşleşmesi.

II ABSTRACT In this study, meiosis in some cultured Turkish tobacco {Nicotiana tabacum L.) varieties, Ege 64, Malatya, Trabzon and in their reciprocal hybrids (Malatya x Ege 64, Ege 64 x Malatya, Trabzon x Ege 64, Ege 64 x Trabzon, Malatya x Trabzon, trabzon x Malatya) was studied- Chromosome pairings at metephase I and bridge establishment and laggard chromosomes at anaphase I and anaphase II were investigated both in parental and hybrid plants. Bivalent pairings were observed at very high ratio (98-100%) in all samples examined whereas univalents were observed at very low ratio (0.25-0.91%). Additionally, ring bivalents constitued the majority of the bivadent pairings. Although ratios were higher in hybrid plants, bridge bridge establishment (1.14- 7.03%) and laggard chromosomes (0.30-6.66%) were observed both in parental and hybrid plants. In conlusion, results of our study demonstrated that meiosis occurs in an extremely orderly fashion both in parental and hybrid plants. This indicat ies that the three cultured Turkish tobacco varieties investigated in our study are closely related. Key words: Hybrid, meiotic division, chromosome pairing.