Yatağan Termik Santrali`nin kül örneklerinde radyoizotop etkilerinin araştırılması

Abstract

IV YATAĞAN TERMİK SANTRALİ' NİN KÜL ÖRNEKLERİNDE RADYOİZOYOP ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI (Yüksek Lisans Tezi) Funda BARLAS MUĞLA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ 2005 ÖZET Son yıllarda, ülkemizin elektrik enerjisi gereksinimini karşılamak amacı ile çok sayıda kömür yakıtlı yüksek güçte termik santraller kurulmuştur. Ülkemizin en eski termik santrallerinden biri olan 3x210 MW gücündeki Yatağan Termik Santrali Türkiye linyit rezervlerinin önemli bir kısmına sahip Muğla yöresinde bulunmaktadır. Linyitte, doğada bulunan bir çok materyal gibi primordial radyoizotoplar ve onların ürünleri bulunur. Termik santrallerde yüksek sıcaklıklarda yakılan linyit kömürünün bileşiminde bulunan uranyum ve diğer radyoizotoplar zenginleşmiş olarak küle geçer. Termik santrallerin elektro-filtrelerinin verimine bağlı olarak bir miktar uçucu kül atmosfere yayılarak radyoaktif kirliliğe neden olur. Uranyum konsantrasyonlu küllerin, santral çevresinde yaşayan halk için temel geçiş yollan elektro-filtrelerden kaçan uçucu küllerin solunumla alınması, toprağa bulaşması sonucu toprakta büyüyen yiyeceklerin yenmesi ve direkt radyasyona maruz kalınmasıdır. Bu çalışmada; Yatağan Termik Santrali kül örneklerinde daha önceki çalışmalarda belirlenen ölçüm sonuçlarım kullanarak ve radyoaktif uçucu küllerin atmosfere yayılımını modelleyerek, olası radyoaktif kirliliğin bölgesel haritası çıkartılmış, ayrıca değişik konsantrasyonlu linyitlerin kullanılması, hava şartlarının ve santral baca yüksekliğinin değişmesi durumlarında santralin bulunduğu Yatağan ilçesinde yaşayan halkın maruz kalabileceği bütün vücut etkin radyasyon dozları ve bunun sonucunda doğabilecek radyolojik riskler, CAP88-PC bilgisayar programı kullanılarak hesaplanmıştırAnahtar Kelimeler: Radyasyon, Yatağan Termik Santrali, Atmosferik kararlılık, Baca yüksekliği, Uçucu kül Sayfa Adedi : 123 Tez Yöneticisi : Yard. Doç. Dr. Tayfun BÜKE

VI INVESTIGATION OF RADIOISOTOPE EFFECTS OF YATA?AN COAL-FIRED POWER PLANT'S ASH SAMPLES (M. Sc. Thesis) Funda BARL AS MU?LA UNIVERSITY INSTITUTE of SCDENCE and TECHNOLOGY 2005 ABSTRACT In recent years, to meet the national electrical energy need, coal-fired power plants have been established in increasing number, in our country. One of the earliest coal-fired power plants in our country, Yatağan with capacity of 3x210 MW is located in Mugla province to produce electricity since an important part of lignite reserve of Turkey can be found in this region. Lignite, like most materials found in nature, contains trace quantities of naturally occurring radionuclides. Lignite in Mugla province contains some uranium and natural radioisotopes as all lignite dose. Uranium and other radioisotopes become concentrated and enriched in the ash. The escaped flaying ash is released to the atmosphere, depending on the efficiency of the plants emission control equipment The major potential path ways which might result in increased radiation doses to humans from coal-fired power plant emission are inhalation of flying ash, ingestion of food grown in contaminated soil or direct radiation exposure from the increased deposited radioactivity. In this study Radiation dose and risk calculations for different radioisotope concentrations, different stack heights and different atmospheric stability categories and also limit radiation dose calculations which have harmful health effects on people around YPP have been carried out by the code CAP88-PC around the Yatağan coal-fired power plant environment by using the result of previous studiesVII about maximum measured gross alpha activity in the flying ash samples as radioactive sources. Key Words: Radiation, Yatağan Coal-Fired Power Plant, Atmospheric stability, Stack height, Flying ash Page number: 123 Adviser : Yard.Doç.Dr. Tayfun BÜKE