Vaz`ilminin doğuşu, tarihi gelişimi ve diğer disiplinlerle ilişkisi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi VAZ' İLMİNİN DOĞUŞU, TARİHİ GELİŞİMİ VE DİĞER DİSİPLİNLERLE İLİŞKİSİ İbrahim ÖZDEMİR FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TEMEL İSLAM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI ARAP DİLİ VE BELAGATI BİLİM DALI 2005, Sayfa: 171+ VI Lafızlar manaya delalet eden ve iletişimi sağlayan vaz'î olgulardır. Lafızların kendisiyle varlık bulduğu vaz' olgusu, lafız ile manayı (varlık ile ismini) bir biriyle buluşturan, lafzın delâlet etmesini sağlayan, lafız ve mana ile alakalı bütün nitelik, hüküm ve tasniflerin dayanak noktasını oluşturan ve böylece insanoğlunun maddi ve manevi ihtiyaçlarını temin edip, dünya ve ahirette mutlu olmasına vesile olan bir dilsel hadisedir. Vaz' vasıtasıyla anlamlarını ifade eden lafızlar sosyal hayatın can damarı olan iletişimin temel araçların olmasından ötürü her branştan bilginler tarafından ele alınıp değişik açı ve maksatlarla incelenmiş ve bunun sonucunda bir çok dil bilim, dinî ilim ve bunlardan her birine ait bir literatür ortaya çıkmıştır. Dilin varlığı ile birlikte varlık sahnesine çıkan vaz' olgusu dili ve dildeki lafızları farklı yönlerden inceleyen lisanî ilimler vasıtasıyla tedricî olarak bir takım aşamalardan geçip önce bir kavram sonra bir terim haline gelmiş ve birçok açıdan taksimata tabi tutulmuştur. İşte bu dil bilimlerinden biri de lafızları salt vaz' açısından konu edinen ve Adudidin el-îcî tarafından tedvin edilen vaz' ilmidir. Bu ilim konusu itibariyle hem diğer dil bilimleri ile hem de İslamî ilimlerle yakından ilişkilidir. Öyle ki bu ilim, öğrenilmesi-öğretilmesi lafızların telaffuzu ile gerçekleşen bütün lisanî ilimlerin başında gelmektedir. Vaz' ilmi îcî'den sonra gelen bilginler -özellikle Arap olmayanlar- tarafından önemsenip birçok aşamaya tabi tutulmuş ve böylece bütün lisanî-dinî ilimlerin hatta dini metinlerin anlaşılmasında fonksiyonel bir hale getirilmiştir. Anahtar kelimeler: Lafız, delâlet, vaz', vaz' ilmi, lisanî ilimler, dinî ilimler.

ABSTRACT Master Thesis The Birth Of The Science Of Coinage, Its Historical Growth And Its Relation With Other Sciences İbrahim ÖZDEMİR The University of Firat Social Sciences Institute Basic Islamic Sciences Arabic Language Branch 2005, Page: 171+VI Words are coinage facts which show the meanings of the words and supply communication. The fact of coinage which finds existence with the words Henselves brings together the word and its meaning. It gives meaning to the words. With the help of the words and meanings, it consists the basis point of domination and classification. So, it secures the material and moral needs of the human being and is also a matter of language which makes people happy both in the current and the next world. The help of the coinage have been taken in hand by scientists in every branch as they are the vital means of the communication. As a result of this a lot of scientific branches and literatures have come out. The fact of coinage which existed together with the existence of the language have been put in a nation at first then as a term in different branches and ways. One of these branches is coinage science which studies the words in the view of coinage and it has been written by Icî. This science, because of its subject, is in contact with both Islamic and other linguistics. This science has also been accepted by the other non-Arabic scientists and has been studied widely. It has been in a functional way in order to understand the religious contexts. Key Words: Words, signification, coinage, science of coinage, linguistically science, religious science.